Οι λέξεις είναι σφαίρες που στοχεύουν μόνο στο δόξα πατρί. Δεν αστοχούν ποτέ. Οι χειριστές τους είναι snipers που μπορούν να τινάξουν μια ολόκληρη προσωπικότητα στον αέρα. Μπορούν να σκοτώσουν. Οι λέξεις.
Όλες οι πνευματικές εφευρέσεις του ανθρώπου είχαν μια προηγούμενη αναφορά: η ζωγραφική ήταν αναπαράσταση ζώων και καταστάσεων μέχρι να φτάσει στο σημείο της αφαίρεσης. Η μουσική δανείστηκε το τραγούδι των πουλιών μέχρι να γεννήσει σε προικισμένα μυαλά νότες και συμφωνίες. Οι λέξεις όμως φτιάχτηκαν από γράμματα. Που φτιάχτηκαν από το τίποτα! Τα γράμματα είναι σύμβολα που κάποιος αποφάσισε πώς αν τα ενώσει θα δημιουργήσει έννοιες. Κόσμους. Σύμπαντα. Η ίδια η λέξη «ιδέα» υπήρξε μια ιδέα σε ένα φωτεινό μυαλό. Η λέξη «λέξη» έδωσε νόημα σε εκείνα τα αρχικά ορνιθοσκαλίσματα. Και τώρα μπορούμε να γράψουμε, να μιλήσουμε. Να σκεφτούμε και να νοηματοδοτήσουμε τον κόσμο. Η ύπαρξη δεν έχει νόημα, αλλά έχει τουλάχιστον μία λέξη για να το περιγράψει: «ματαιότητα» ή πολλές περισσότερες από το στόμα του Κάφκα: «το νόημα της ζωής είναι ότι τελειώνει». Και ιδού, ξαφνικά η λέξη «ματαιότητα» μοιάζει γλυκιά. Αλλάζει νόημα το νόημα της ζωής.Οι λέξεις είναι σφαίρες, αλλά πέρα και πάνω από όλα, οι λέξεις είναι προβολείς. Χάρη σε αυτές, σκιώδη μέρη του μυαλού αποκαλύπτονται. Νοητικοί θησαυροί βγαίνουν στο φως με κάθε νέα σύναψη. Λέξη με τη λέξη ο άνθρωπος δημιουργεί εργαλεία, πόλεις, διαστημόπλοια, λογοτεχνία. Ο άνθρωπος είπε «Θεός» όταν είδε τον κεραυνό και μετά είπε «κεραυνός» και όλα μπήκαν στη θέση τους. Οι λέξεις είναι χιονοστιβάδες. Μια τόση δα μπορεί να παρασύρει χιλιάδες στο διάβα της. Λες «Διαφωτισμός» και σκέφτεσαι τον ορθό λόγο, την επιστήμη, την αναζήτηση της γνώσης. Τη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος που συνθλίβει τις προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες. Σκέφτεσαι όμως και την αποξένωση, τη συναισθηματική απογύμνωση, τον ανελέητο καπιταλισμό. Το πνευματικό μούδιασμα από το μηχανικό unboxing εκατομμυρίων προϊόντων.
Κάθε λέξη φέρνει μαζί της και το αντίθετό της. Η ζωή δυναμώνει από την αδιαπραγμάτευτη ισχύ του θανάτου. Το καλοκαίρι ομορφαίνει από την ανάμνηση του χιονιού. Η λέξη «δημοκρατία» λάμπει σαν ολόχρυσος ήλιος μπροστά στο βαθύ σκοτάδι της λέξης «φασισμός». Οι λέξεις. Κάποτε ο Γκαίμπελς έλεγε τη λέξη «Εβραίος» και στο θολό μυαλό των εξαγριωμένων εμφανιζόταν η λέξη «μίασμα». Ο Χίτλερ έλεγε «Γερμανία» και το φανατισμένο μυαλό την αντικαθιστούσε αυτομάτως με την «ανωτερότητα». Αυτές οι λέξεις ήταν σφαίρες ενός λούνγκερ. Στόχευαν σε μυαλά τόσο στενά που δεν μπορούσαν να χωρέσουν τη λέξη «άνθρωπος». Τη λέξη «αγάπη». Και οι λέξεις χρειάζονται χώρο για να κινηθούν, πρέπει να είναι ελεύθερες να φορέσουν άλλα ρούχα και να πάνε στο πάρτι ενός αριστερού, ενός δεξιού, ενός αναρχικού.
Τώρα όμως, οι λέξεις, ίσως για πρώτη φορά σε τέτοιο μέγεθος στα μεταπολιτευτικά χρονικά, δεν είναι ελεύθερες. Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια δεν υπάρχει σημαντικό αντίπαλο δημοσιογραφικό δέος στον κυβερνητικό τύπο, δεν υπάρχει στα αλήθεια ούτε καν αντιπολίτευση. Όλες οι λέξεις μοιάζουν φυλακισμένες σε μονοπωλιακά μέσα μαζικής εξημέρωσης και βασανίζονται ώσπου να αλλάξει το νόημά τους. Μέχρι το «ψέμα» να γίνει η νέα «αλήθεια» και το «πάμε να τους σκοτώσουμε» να μετατραπεί σε «θα τον σκοτώσουν». Για τα κατά συρροή σπασμένα κεφάλια των απλών ανθρώπων από θρασύδειλους εξουσιομανείς με πανοπλίες, οι λέξεις των περισσότερων Μέσων μοιάζουν να χάνουν τη δύναμή τους. Αντιθέτως, για τα απαράδεκτα χτυπήματα σε πεσμένους αστυνομικούς από χούλιγκανς κρυμμένους στην ανωνυμία του όχλου, οι λέξεις αποκτούν τόσο ισχυρή ένταση που γίνονται κραυγές αγωνίας.
Ζούμε την εποχή που τα νοσοκομεία είναι διαλυμένα έπειτα από έναν χρόνο πανδημίας, αλλά εμείς ακούμε μόνο για «ατομική ευθύνη». Ακούμε «γονείς δεν είχαν;» για τα θύματα του γνωστού σκηνοθέτη – ηθοποιού και φίλου των ισχυρών του συστήματος, λέξεις ανάλγητες, ειπωμένες από το κανάλι/πλυντήριο που έχει ξενικό όνομα αλλά είναι γραμμένο με αρχαιοελληνική γραμματοσειρά, δείγμα του πόσο πολύ οι λέξεις έχουν χάσει πια το νόημά τους. Ζούμε την εποχή που η λέξη «δημοκρατία» μολύνεται από το αντίθετό της. Που οι λέξεις είναι σιδηροδέσμιες πίσω από τα κοφτερά δόντια καλοπληρωμένων ζόμπι που τις μασάνε και τις φτύνουν πάνω μας, αφού πρώτα δεν αφήσουν ούτε πέτσα. Μασημένες λέξεις. Νεκρές. Άψυχα κουφάρια αλλαγμένων εννοιών επιστρατεύονται για να ειπωθούν όλα όπως τα επιθυμεί η εξουσία, καταστρατηγώντας κάθε δεοντολογία και φιμώνοντας κάθε μη αρεστή φωνή. Το έκανε παλιά και ο Γκαίμπελς. Τώρα το κάνουν διάφοροι πολιτικοί νάνοι, δημοσιογραφίσκοι και δικηγορίσκοι. «Επαγγελματίες» διχαστές. Πληρωμένα ανδρείκελα της σαπισμένης Νότιας Δανιμαρκίας που θεωρούν πως έχουν την ελευθερία να μιλήσουν αλλά δεν δέχονται την ελευθερία της αντίκρουσης του λόγου τους. Φερέφωνα που παρουσιάζουν τα θύματα σαν θύτες και προσπαθούν να φυτέψουν στο πνεύμα σου τη λέξη «φόβος», τη λέξη «υπακοή», τη λέξη «σιωπή». Φτιάχνουν νοητικά στρατόπεδα αντιφρονούντων. Το έκανε παλιά και ο Χίτλερ.
Μην τους αφήσεις. Όρθωσε το ανάστημά σου. Το κινητό σου είναι όπλο. Κατέγραψε, μίλα, ξεσκέπασε, ανέβασε, μοιράσου. Σε έναν φιμωμένο κόσμο, η ελευθερία του λόγου είναι επανάσταση.Μπορεί οι δικές τους λέξεις να είναι σφαίρες, αλλά μην τις φοβάσαι. Γιατί οι δικές σου λέξεις είναι προβολείς και θα κάνουν την αλήθεια να λάμψει.
O Πέτρος Βουνισέας είναι συγγραφέας, ποιητής, στιχουργός, σεναριογράφος και εργάζεται στη Διαφήμιση ως Creative Director. Κυρίως όμως, είναι κάποιος που αγαπάει τις ιστορίες, τον καφέ, τους Depeche Mode, τα αρώματα με θυμίαμα και λατρεύει την Κατερίνα και τη Σώτη.
