Η αρχιτεκτονική, σύμβολο κατίσχυσης κάθε εξουσίας, έπαιξε μείζονα ρόλο στην πολιτική ρητορική και την αισθητική προπαγάνδα του σοβιετικού καθεστώτος. Σήμερα εξερευνάται ως δομικό «απόρριμμα» μιας κοινωνίας που κατέρρευσε ενώ τα οικοδομήματά της έμειναν όρθια.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το δυτικό ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική και τις κατασκευές του υπαρκτού σοσιαλισμού εκτινάχθηκε στα ύψη. Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί και φωτογράφοι έσπευσαν στην αχανή Ρωσία για να φωτογραφίσουν τα απομεινάρια του καθεστώτος. Κυκλοφόρησαν δεκάδες φωτογραφικά άλμπουμ με τα κολοσσιαία έργα υποδομών στην Ρωσία (γέφυρες, αυτοκινητόδρομοι, αεροδρόμια, λιμάνια, σιδηροδρομικοί σταθμοί κ.ά. ). Φωτογραφήθηκαν νοσοκομεία και κυβερνητικά κτίρια, οικιστικά συγκροτήματα, στάδια, αίθουσες εκδηλώσεων, εργοστάσια και πανεπιστήμια, εκκλησίες ενώ οι πιο τολμηροί φωτογράφησαν εγκαταλελειμμένες στρατιωτικές εγκαταστάσεις, πεδία βολών, αποθήκες υλικών μέχρι και νεκρές πόλεις όπως το Πρίπιατ, δίπλα στον σταθμό ατομικής ενέργειας του Τσερνομπίλ.
Το 2020 κυκλοφόρησε ένα ακόμα φωτογραφικό άλμπουμ (από όπου και οι φωτό του θέματος) το οποίο επιχειρεί να αποτυπώσει τη δόξα και την παρακμή του σοβιετικού αρχιτεκτονικού μεγαλείου. Οι Ιταλοί Michele Cera και Guido Sechi, φωτογράφος ο πρώτος κι αρχιτέκτονας ο δεύτερος, κυκλοφόρησαν το φωτογραφικό άλμπουμ «Tolyatti: Exploring Post-Soviet Spaces» (εκδ. Vice Versa) στο οποίο παρουσιάζουν τη βιομηχανική πόλη Τολιάτι (Тольятти). Βρίσκεται στην κεντρική Ρωσία κοντά στον ποταμό Βόλγα, πολύ κοντά στην πόλη Σαμάρα, δημιουργήθηκε εκ του μηδενός τη δεκαετία του ‘60 για να εγκατασταθεί εκεί μια σοβιετική αυτοκινητοβιομηχανία και γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα από τα κέντρα της βαριάς βιομηχανίας στην Σοβιετική Ένωση. Σήμερα έχει πληθυσμό λίγο πάνω από 700.000 κατοίκους. Η νέα αυτή πόλη πήρε το όνομά της από τον διάσημο Ιταλό κομμουνιστή ηγέτη Παλμίρο Τολιάτι, ενώ το εργοστάσιο αυτοκινήτων, η καρδιά της βιομηχανίας στην πόλη, όπως και τα αυτοκίνητα που παρήγαγε το εργοστάσιο αυτό ήταν συν-σχεδιασμένα με τη FIAT.
Τα μεγάλα οικοδομήματα της πόλης όπως το οικιστικό συγκρότημα «Avtozavodskaya» σχεδιάστηκαν από τον γεννημένο στη διπλανή πόλη, Σαμάρα, Μπόρις Ρουμπανένκο, ο οποίος βασίστηκε στην κατασκευαστική κληρονομιά της ΕΣΣΔ καθώς και σε διεθνή παραδείγματα όπως η επίσης δημιουργημένη στο χαρτί πόλη Μπραζίλια. Η πετρελαϊκή κρίση στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και η απότομη ύφεση που ακολούθησε οδήγησαν σε μαρασμό την αυτοκινητοβιομηχανία και την πόλη, διακόπτοντας βίαια τα μεγάλα έργα με τα οποία το σοβιετικό καθεστώς τη φόρτωνε συνεχώς. Κάποια από τα οικοδομήματα, όπως το «Σπίτι Πολιτισμού, Τέχνης και Δημιουργικότητας» έμεινε γιαπί για πολλά χρόνια και άνοιξε μόλις δεκαετία του 1980, πάνω από μια δεκαετία μετά το σχεδιασμό του.
Οι φωτογραφίες του άλμπουμ αποτυπώνουν τον σταματημένο (σοβιετικό) χρόνο αλλά και την αδιάκοπη κίνηση της ζωής. Οι εικόνες εντυπωσιάζουν: μονάδες κλιματισμού σε μεγάλα μπαλκόνια εργατικών πολυκατοικιών· άνθρωποι σε προσωπικές στιγμές στα διαμερίσματά τους και σε δημόσια κτίρια· ένα κέντρο αναψυχής με το μεγάλο νεωτεριστικό μωσαϊκό· ένα νεαρό κορίτσι κάθεται σε μια λεωφόρο. Τα νέα κτήρια είναι σπάνια, τα μόνα καινούργια οικοδομήματα της μετα-σοβιετικής εποχής είναι οι ορθόδοξες εκκλησίες, συνήθως στο κιτς ύφος της βαρύγδουπης ρωσικής αρχιτεκτονικής.
Η πόλη Tolyatti αποτελεί το άκρον άωτον του σοβιετικού σχεδιασμού, άλλο ένα δείγμα της γιγαντιαίων διαστάσεων άσκησης εξαπάτησης και προπαγάνδας. Το γεγονός ότι η πόλη συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι σήμερα, σε αντίθεση με τις άλλες κεντρικά σχεδιασμένες πόλεις στον Αρκτικό Κύκλο -οι οποίες αποδείχθηκαν εντελώς άσκοπες κι άχρηστες και για αυτό εγκαταλείφθηκαν-, είναι μια νίκη της καθημερινότητας και της ασημαντότητας σε βάρος της αιωνιότητας και του μεγαλείου.
Οι Sechi και Cera στο άλμπουμ τους επισημαίνουν ότι οι δημόσιοι χώροι που τελούν εδώ και δεκαετίες σε καθεστώς πλήρους απομάγευσης, κοινόχρηστοι χώροι (όσον αφορά τα κτίρια) ή νησίδες πρασίνου (όσο αφορά τα πάρκα) εξακολουθούν να αποτελούν «ζωηρά και ενεργά περιβάλλοντα και δεν έχουν χάσει το νόημά τους κάτω από τον ρωσικό καπιταλισμό». Ο νικητής έστησε το λειτουργικό βασίλειό του πάνω στα άχρηστα απομεινάρια του νικημένου εχθρού του.
