Το πιο ωραίο κείμενο που γράφτηκε ποτέ για τη σχέση της κλασικής μουσικής με το ποδόσφαιρο, από τον Σοστακόβιτς μέχρι τον Χάντελ, τον Νάιμαν και τον Έλγκαρ. Ένα κείμενο που διαβάζεται και ακούγεται.
Στις 28 Μαϊου στο Παρίσι θα γίνει ο τελικός του Champions League στο Παρίσι, ανάμεσα στην Λίβερπουλ και την Ρεάλ Μαδρίτης. Στην κλασική μουσική, ο τελικός γίνεται μονίμως στην Βιέννη κάθε Πρωτοχρονιά. Αυτό δεν αλλάζει. Όπως κάθε τέλος Μαΐου είναι προγραμματισμένος ο τελικός του Champions League, κάθε Πρωτοχρονιά το βλέμμα και το αυτί του κάθε μουσικόφιλου διεγείρονται σε απ’ ευθείας σύνδεση με την Βιέννη, από την πιο ονομαστή Φιλαρμονική του κόσμου. Είναι κάτι σαν την Μπαρτσελόνα του Γκουαρντιόλα. Παίζει χωρίς αντίπαλο η ομάδα του άλλοτε «δικού» μας διευθυντή, αείμνηστου Χέρμπερτ Φον Κάραγιαν (Γεώργιος Ιωάννης Καραγιάννης, με καταγωγή από την Κοζάνη). Το δε «γήπεδο» της Φιλαρμονικής, το «Musikverein» έχει κι αυτό ελληνική επιγραφή, καθότι αποτελεί δωρεά του μαικήνα των τεχνών, Νικολάου Δούμπα, πριν από 150 χρόνια.
Τώρα, τι σχέση μπορεί να έχει η Φιλαρμονική της Βιέννης, η κλασική μουσική γενικότερα με το ποδόσφαιρο; Μοιάζουν με ετερόκλητα, αλλά δεν είναι. Σαν τα δυο λιθάρια του Εγγονόπουλου στην «Πολυξένη». Διάσημοι και γνωστοί κλασικοί μουσουργοί έχουν εμπνευστεί από το ποδόσφαιρο και έκαναν ποδοσφαιρικές δημιουργίες σε φιλαρμονικές ή συμφωνικές ορχήστρες.
https://www.youtube.com/watch?v=ltcHzgUc944
Για παράδειγμα: Αυτή η γλυκιά ανατριχίλα που διαπερνά τον θεατή και τον τηλεθεατή στην μυσταγωγία ακούσματος του ύμνου του Champions League με το αστροσέντονο να πάλλεται στην σέντρα, είναι ένα κλασικό κομμάτι. Αυτό το ηχητικό αριστούργημα – νανούρισμα στην προσμονή για την έναρξη των αγώνων του Champions League, έχει τις ρίζες του στην ενθρόνιση των βασιλιάδων στη Βρετανία τον 18ο αιώνα! Ο Βρετανός κλασικός Τόνι Μπρίτεν, στον οποίο ανατέθηκε από την UEFA να ντύσει μουσικά αυτό το ταξίδι στο υπερπέραν, ανέτρεξε στα 1727, για να πατήσει επάνω στις νότες του Γερμανού συνθέτη Γκέοργκ Φρίντριχ Χάντελ. Ήταν γραμμένο για την ενθρόνιση του Γεωργίου Β’ -το ίδιο κομμάτι ανακρούεται σε κάθε ενθρόνιση. Ο Τόνι Μπρίτεν εμπνεύστηκε και από το «Water Music», το «Almira» και «Messiah» καθώς και από τη βασιλική φιλαρμονική ορχήστρα του Αγίου Μαρίνου στο Λονδίνο. Παρήγαγε μουσική τέχνη και την εφάρμοσε στην τέχνη του ποδοσφαίρου.
Αν, όμως, ο Τόνι Μπρίτεν ενήργησε κατά παραγγελία της UEFA, μία πλειάδα κλασικών εμπνεύστηκε από το «θεά» μπάλα και παρήγαγε θεόσταλτα κομμάτια. Οι διαπιστωμένα ποδοσφαιρόφιλοι, αρκετοί. Πρώτοι και καλύτεροι, ο Ρώσος Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906 – 1975) και οι Βρετανοί Έντουαρντ Έλγκαρ (1857-1934) και Μάικλ Νάιμαν (1944-).
Ο Σοστακόβιτς, φανατικός οπαδός της Ζενίτ Λένινγκραντ (Αγίας Πετρούπολης σήμερα), δεν έχανε ματς για ματς. Κάπου στα 1930 με το πρώτο Μουντιάλ στην Ουρουγουάη, είχε δηλώσει «το ποδόσφαιρο είναι το μπαλέτο των μαζών». Έγραψε κι ένα έργο με αυτό το θέμα, τη «Χρυσή Εποχή», για μια ποδοσφαιρική ομάδα της ΕΣΣΔ που έπαιζε στη Δύση.
Ο Έλγκαρ υπήρξε μέγας οπαδός της Γουλβς και θαυμαστής του μεγαλύτερου -ίσως- άσου όλων των εποχών για την ομάδα του, Μπιλ Μάλπας. Στα 1898, μια εφημερίδα είχε τίτλο «Malpass banged the leather for a goal» κι αμέσως το έβαλε στο έργο Caratacus. Στο «Μολινό», έδρα της Γουλβς, φιγουράρει η φωτογραφία του ακόμα και σήμερα.
Ο Νάιμαν είναι φανατικός fan της λονδρέζικης ΚΠΡ. Το 1992, όταν ο Μπρίτεν έγραφε τον ύμνο του Champions League, ο μινιμαλιστής Νάιμαν ασχολιόταν επίσης με ποδοσφαιρικές παρτιτούρες. Εκείνη την χρονιά η ΚΠΡ είχε ανέβει στην «μεγάλη κατηγορία» κι ο Νάιμαν της αφιέρωσε το «The Final Score». Τέσσερα χρόνια αργότερα, έφτιαξε ακόμα μια σύνθεση για το ποδόσφαιρο, το «After Extra Time».
Το ποδόσφαιρο ενέπνευσε κι άλλους συνθέτες. Ο Τσέχος Μπόχουσλαβ Μαρτινού (1890 – 1959) έγραψε το «Ημίχρονο» το 1924. Ο Βραζιλιάνος Εϊτόρ Βίλα Λόμπος (1887 – 1959) «Ποδόσφαιρο, για πιάνο» το 1926. Ο Αγγλος Ντέιβιντ Γκοτλάιτλι είναι φανατικός οπαδός της Μίντλεσμπρο και στη «Συμφωνία Νο1» αναφέρεται στην ομαδάρα του.
Το 1989 έγινε στην Γλασκώβη ένα συγκλονιστικό ποδοσφαιρικό ματς, Σέλτικ – Παρτιζάν Βελιγραδίου 5-4, για το τότε Κύπελλο Κυπελλούχων. Στην κερκίδα ήταν ο Σκωτσέζος Τζέιμς Μακ Μίλαν. Είχε ενθουσιαστεί τόσο πολύ από την μέχρις εσχάτων προσπάθεια των συμπατριωτών του να υπερκαλύψουν (χωρίς να το καταφέρουν) το 2-1 του πρώτου αγώνα, που ένα χρόνο αργότερα έγγραψε το «The Berserking», κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα.
Ο Βραζιλιάνος Ζιλμπέρτο Μέντες συνεπαρμένος από τη φοβερή και τρομερή Σάντος του Πελέ στη δεκαετία του ’60, συνέθεσε το «Santos Futebol Music». Ο Άγγλος Ρότζερ Μπαρσότι έγραψε το «Football Fanfare» κι ο συμπατριώτης του Τζακ Μπίβερ το «Football Fever». Ο Ελβετός Ντάνιελ Σνάιντερ το «Κopfball («Κεφαλιά»), και ο Άγγλος Μπάρι Στόλερ συνέθεσε το «Offside» στα 1970, το οποίο είναι το σήμα της αθλητικής εκπομπής του BBC «Match of the Day».
