Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από το ντεμπούτο των ανεπανάληπτων Roxy Music, επανεξετάζουμε γιατί οι ηχητικοί και αισθητικοί πειραματισμοί τους ήταν, είναι και θα είναι τόσο γοητευτικοί.
Πριν από μισό αιώνα, το 1972, οι Βρετανοί Roxy Music κυκλοφόρησε το πρώτο ομώνυμο άλμπουμ τους κι ανέβηκαν γρήγορα στο Νο 10 του καταλόγου των Official UK Charts. Το άλμπουμ εκείνο, τους άνοιξε την πόρτα για μια λαμπερή καριέρα που τόσο για την μπάντα όσο και για τα περισσότερα μέλη της ξεχωριστά συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Μόνο ένας από τη σύνθεση που υπέγραψε το εκπληκτικό εκείνο άλμπουμ δεν βρίσκεται πια στη ζωή, ο αινιγματικός μπασίστας και συνιδρυτής του συγκροτήματος, ο Graham Simpson (1943 – 2012) που εγκατέλειψε την μπάντα αμέσως μετά τις ηχογραφήσεις του πρώτου άλμπουμ και δεν επέστρεψε ποτέ!
Το άλμπουμ «Roxy Music» ηχογραφήθηκε την άνοιξη του 1972 και μάλιστα ήταν έτοιμο πριν καν υπογράψει η μπάντα στην Island Records -αυτό έγινε τον Μάιο, εβδομάδες μετά τις ηχογραφήσεις και πριν την επίσημη κυκλοφορία του το καλοκαιράκι εκείνης της χρονιάς.
Οι μουσικοκριτικοί θεωρούν το πρώτο άλμπουμ των Roxy Music ως έργο αναφοράς για το βρετανικό rock καθώς ο ήχος του επηρέασε αρκετές μπάντες τα χρόνια που ακολούθησαν. Το πιο σημαντικό όμως δεν τόσο ο ήχος όσο το ύφος και η συνολική εικόνα της μπάντας στις αρχές της δεκαετίας του ‘70. Λίγο μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ, οι Roxy Music εμφανίστηκαν σε θρυλικές μουσικές εκπομπές όπως το Top of the Pops και το Old Grey Whistle Test όπου το βρετανικό αλλά και το παγκόσμιο κοινό είχαν τη ευκαιρία να δουν ένα αλλόκοτο εμφανισιακά -για τα δεδομένα της εποχής- μουσικό σχήμα στο οποίο φυσικά κυριαρχούσε η persona του Bryan Ferry. Ούτε rock, ούτε γκλαμ, ούτε άγριος ούτε νερόβραστος, ο γοητευτικός τραγουδιστής της μπάντας, μισό αιώνα πριν γίνει ο «δανδής του ροκ», σαγήνευσε με μιας τους πάντες.
Ας επιστρέψουμε στο ίδιο το άλμπουμ το οποίο εντυπωσίασε πρώτα από όλα με το εξώφυλλό του στο οποίο εικονίζεται μια λάγνα πόζα της ζουμερής Kari-Ann Muller, ενός μοντέλου που δούλεψε τόσο με τη βιομηχανία της ένδυσης όσο και με τη δισκογραφία αλλά έμεινε στην ιστορία ως σύζυγος του μουσικού Chris Jagger, αδελφού του ιδρυτή των Rolling Stones. Η εξωτική Kari-Ann Muller είναι η πρώτη από μια σειρά pin up κορίτσια που πόζαραν για τα επόμενα εξώφυλλα των Roxy Music, δημιουργώντας με τα ημίγυμνα κορμιά τους και τις προκλητικές πόζες τους παράδοση βινυλιακού ερωτισμού.
Αν όμως συζητάμε σήμερα, μισό αιώνα μετά για τον πρώτο δίσκο των Roxy Music, αυτό οφείλεται στον ήχο του. Ένα ιδιαίτερο μείγμα rock, glam, pop, art, rock ‘n’ roll και πειραματισμού, όλα τους σε απίστευτα υπολογισμένες δόσεις κι απόλυτη μουσική αρμονία. Τρία από μέλη της μπάντας προέρχονταν από τα περίφημα art schools της Μεγάλης Βρετανίας στα οποία, ειδικά τη δεκαετία του ‘60 αλλά κι αργότερα, έβρισκαν καταφύγιο παιδιά από την εργατική τάξη για να διοχετεύσουν τον δυναμισμό και τη δημιουργικότητά τους χωρίς να πληρώσουν τα πανάκριβα ιδιωτικά κολλέγια. Από τους Pink Floyd μέχρι τους Sex Pistols, τα βρετανικά καλλιτεχνικά σχολεία έπαιξαν κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση του rock.
Οι κριτικοί συμφωνούν ότι αν και προέρχονται από την ίδια πηγή από την οποία ανάβλυσαν μερικά χρόνια πριν οι The Who και Rolling Stones, οι Roxy Music πότισαν τον ήχο τους με περισσότερα πειραματικά και φουτουριστικά στοιχεία και τοποθετήθηκαν εικαστικά σε διαφορετικό πλαίσιο. Η χρήση των συνθεσάιζερ, οι ηλεκτρονικοί θόρυβοι του Brian Eno αλλά πάνω από όλα το απίστευτο ερμηνευτικό ύφος του Ferry τους κατέταξαν σε μια άλλη κατηγορία. Εκεί που βρισκόταν μέχρι τότε, μόνος του αλλά όχι απομονωμένος, ο επίσης Βρετανός David Bowie.
Θυμίζουμε ότι ο Ferry το 1964 εισήλθε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστήμιου του Νιούκαστλ όπου, κατά τις φήμες, είχε καθηγητή τον μεγάλο ζωγράφο και πατριάρχη της pop art Richard Hamilton. Όπως υποστηρίζει ο δημοσιογράφος Milo Nesbitt σε πρόσφατο άρθρο του στο αμερικανικό περιοδικό The Buffler μέσα σε λιγότερο από 10 χρόνια, ο νεαρός φέρελπις ποιητής στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ μετατράπηκε σε έναν γοητευτικό rock star που έφερε στη μουσική της πατρίδας του έναν φρέσκο άνεμο ελευθεριότητας και μια λάμψη πειραματισμού.
Όπως γράφει o Paul Ging, μουσικοκριτικός του Guardian, σε ένα από τα πολλά επετειακά άρθρα που γράφτηκαν φέτος με αφορμή τη συμπλήρωση μισού αιώνα από την κυκλοφορία του πρώτου άλμπουμ των Roxy Music, το συνολικό αποτέλεσμα ήταν απρόσμενα απολαυστικό. «Ο πειραματισμός και η ατμόσφαιρα του Eno ταιριάζουν απόλυτα στη μυθιστορηματική αίσθηση των τραγουδιών και στη συχνά ιδιόμορφη κατασκευή τους. Τα φωνητικά και οι ‘εκτός θέματος’ στίχοι του Ferry προστίθενται στην αχαλίνωτη μοναδικότητα της μουσικής, ενώ ψήγματα από παλιομοδίτικες μπαλάντες, κλασικό rock’n’roll και doo-wop σκάνε μύτη εκεί που δεν το περιμένεις» γράφει ο συντάκτης του Guardian.
Σύμφωνα με τον Gary Claydon συντάκτη του περιοδικού Classic Rock, «Οι Roxy Music ήταν το σοβαρό άκρο στο φάσμα του glam. Η εικόνα και ο ήχος τους πρόβαλλαν ένα κράμα ξεθωριασμένης αίγλης – με τη χολιγουντιανή έννοια – κι επιστημονικής φαντασίας. Στην σκηνή έμοιαζαν με ένα μάτσο κομπάρσους από B–movies επιστημονικής φαντασίας με μπροστάρη ένα είδωλο της δεκαετίας του ’50. Το ομώνυμο ντεμπούτο τους ήταν εκπληκτικά πρωτότυπο για την εποχή του». Πράγματι, ήχοι και στυλ του παρελθόντος του rock συγκρούονται με πειραματικές τεχνικές των στούντιο της δεκαετίας του ‘70 και η μουσική ακούγεται σαν ένα φουτουριστικό ηχοτοπίο. «Μεταμοντερνισμός πριν από τον μεταμοντερνισμό. Προοδευτικό με την πραγματική έννοια της λέξης» σημειώνει ο Gary Claydon.
Μισό αιώνα αργότερα, το πρώτο άλμπουμ των Roxy Music εξακολουθεί να θεωρείται πηγή έμπνευσης για αρκετούς νέους μουσικούς, ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία κι ένα πολιτιστικό έργο που βρίσκεται ψηλά στην κορυφή της ευρωπαϊκή pop κουλτούρας του 20ου αιώνα.
Στο ντεμπούτο η σύνθεση των Roxy Music ήταν: Bryan Ferry – φωνή και πιάνο, Brian Eno – συνθεσάιζερ, Andy Mackay – όμποε και σαξόφωνο, Phil Manzanera– – ηλεκτρική κιθάρα, Paul Thompson – τύμπανα και Graham Simpson – μπάσο.
Ακολουθήστε το zeitgeist.gr στο facebook για να ενημερώνεστε πρώτοι για τα νέα θέματα και να στηρίξετε την ποιοτική δημοσιογραφία, πατώντας like στο facebook banner που βλέπετε κάτω ή πάνω δεξιά.
