Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά είναι ημέρες χαράς, μερικές φορές αυθεντικής, άλλοτε πάλι ψυχαναγκαστικής. Πάντοτε όμως είναι μέρες όπου με διάφορες αφορμές έχουμε την ευκαιρία να σκεφτούμε λίγο πιο βαθειά πάνω στην ύπαρξή μας.
Η λέξη – κλειδί είναι το «πρέπει». Ένα, ακόμα, πρέπει. Πρέπει να χαρούμε, να ξεφαντώσουμε, να νιώσουμε συναρπαστικά. Τα «πρέπει», όμως, προκαλούν ένα συγκρουσιακό τοπίο στα ενδότερα του κάθε ανθρώπου, που καταλήγει στη μελαγχολία. Διότι ουδείς αποδέχεται τα «πρέπει» που δεν τα καθορίζει ο ίδιος, αλλά το περιβάλλον του. Πρέπει να χαρούμε, γιατί είναι γιορτές. Πρέπει να χαρούμε γιατί καθόμαστε δυο – τρεις ημέρες. Πρέπει να χαρούμε, γιατί θα πάρουμε και θα κάνουμε δώρα. Πρέπει να θέσουμε στόχους για τη νέα χρονιά. Πρέπει να χαρούμε γιατί είναι μέρες ομφαλοσκόπησης και με ήρεμη, ψύχραιμη προσέγγιση σε ό,τι μας απασχολεί, να βρούμε λύση, πέρα από την καθημερινή πίεση. Πρέπει να χαρούμε, γιατί έρχεται ο νέος χρόνος και όπως μας έμαθαν, χρόνια τώρα, φέρνει ελπίδα. Χρόνια τώρα, τα ίδια και τα ίδια και η κατάθλιψη χτυπάει την πόρτα, καθότι όλοι γνωρίζουν ότι όλα είναι μια ματαιότητα. Ίσως και ψευδαίσθηση.
Οι διακοπές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ακούσια, μας γυρίζουν πίσω στα παιδικά μας χρόνια της ανεμελιάς, εποχής που άλλοι έπρεπε να νοιαστούν για εμάς κι όχι εμείς για τον εαυτό μας. Οι γονείς είχαν την ευθύνη για εμάς, όχι εμείς για εμάς. Σήμερα, έχουμε εμείς για τα παιδιά μας. Το χρέος, η ευθύνη απέναντί τους, προκαλεί μελαγχολία, γιατί πάντα εγκυμονεί ο κίνδυνος να μην καταφέρουμε να ανταποκριθούμε. Κι όταν στρώνεται το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, παράλληλα με το φαγητό και την οινοποσία, αρχίζει και ο απολογισμός. Που μπορεί να προκαλέσει και υπαρξιακή συντριβή.
Ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων, στις γιορτές της Πρωτοχρονιάς, πιέζει τον εαυτό του να μην ξεφύγει από την καθημερινότητα και να μην αφεθεί στο πνεύμα των ημερών. Διότι η επανένταξη θα είναι πολύ δύσκολη όταν θα περάσουν οι γιορτές και η καθημερινότητα θα ξαναχτυπήσει την πόρτα. Αυτό είναι λάθος, επιμένουν οι ψυχολόγοι. Διότι η ρουτίνα θα συνεχιστεί χωρίς καν ένα διάλλειμα. Κι ο άνθρωπος χρειάζεται τα διαλλείματα ως μέσο διαφυγής από την πραγματικότητα, που είναι απαραίτητη στην ζωή.
Τι θα μπορούσε να κάνει ο άνθρωπος προκείμενου να μετριάσει τη μελαγχολία στην περίοδο των εορτών; Βασικά, να μη κλειστεί στο σπίτι περιμένοντας να περάσει η ώρα. Να ενεργήσει αυθόρμητα και να πάει μια βόλτα σε ένα άγνωστο μέρος, φερειπείν. Όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή έτσι αποφάσισε ο ίδιος. Να απεγκλωβιστεί από το βάρος της πίεσης στο σπίτι. Να ξαναδεί μία αγαπημένη του ταινία στις διάφορες πλατφόρμες του διαδικτύου. Να μην πολυχρησιμοποιήσει τα social media. Διότι εκεί ο καθένας ποστάρει τον εγωισμό του και η σύγκριση, «γιατί αυτός κι όχι εγώ», είναι αναπόφευκτη, ως ανθρώπινη αντίδραση.
Δεν χρειάζεται απαραίτητα η οικονομική ευμάρεια για να ξεφύγει κάποιος από το καθημερινό κανάλι σκέψης. Οι πολύ εύποροι μπορεί να ταξιδέψουν στην Ελβετία για σκι, γιατί έτσι επιβάλει η τάξη τους. Αυτοί είναι οι πραγματικά δυστυχισμένοι, γιατί πρέπει να το κάνουν, ως επίδειξη πλουτισμού στο γείτονα. Πρέπει. Ο μέσος άνθρωπος, με τη χαμηλή οικονομική δυνατότητα μπορεί να περάσει απείρως καλύτερα και να γεμίσει τις ψυχολογικές του μπαταρίες, αν απλώς αλλάξει περιβάλλον.
Προσωπικά, τα καλύτερα Χριστούγεννα που πέρασα ήταν κάπου στην παλιά εθνική οδό Αθήνας – Θήβας, όταν ο ένας καφές και αγνάντεμα στα καταπράσινα βουνά, στην καφέ- ταβέρνα άρχισε να φτάνει άγνωστος κόσμος. Στο τέλος, γίναμε όλοι μία παρέα. Γελάσαμε, χορέψαμε, περάσαμε τέλεια, όλοι φίλοι. Δεν ξανανταμωθήκαμε από τότε, πάνε δέκα και πλέον χρόνια. Πάντα όταν έρχονται Χριστούγεννα θυμάμαι εκείνη την ημέρα όπου άνθρωπος αντάμωσε με άνθρωπο κι οι δυο μαζί με τη φύση. Τι, στην ουσία, αναδείχθηκε; Το συναίσθημα. Μια θαμμένη έννοια στα προβλήματα της καθημερινότητας και της παγίδας των social media. Τέτοιες στιγμές ζεστασιάς, θαλπωρής δεν αγοράζονται. Επινοούνται. Θυμηθείτε τον Εμπενίζερ Σκρουτζ του Τσαρλς Ντίκενς, πόσο όμορφα πέρασε εκείνα τα Χριστούγεννα με την οικογένεια του υπαλλήλου του, τον οποίο καταπίεζε κι εξευτέλιζε καθημερινά στην δουλειά του, όταν ανακάλυψε ότι υπάρχει κι άλλη ζωή εκτός από απ αυτή που είχε στο μυαλό του…
