Το 2024 φέρνει μαζί του μια υπέροχη έκπληξη. Κορυφαία έργα τέχνης των αρχών του 20ου αιώνα απελευθερώνονται πλέον από τα πνευματικά δικαιώματα που τα κρατούσαν στα χέρια λίγων.
Αν και ιδιαίτερα αυστηροί, οι νόμοι περί πνευματικών δικαιωμάτων στα έργα λόγου και εικόνας παύουν να έχουν ισχύ μετά από την παρέλευση κάποιων δεκαετιών με αποτέλεσμα σπουδαία, πασίγνωστα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, της εικονογράφησης και της κινηματογράφησης να περνάνε στο καθεστώς «Public Domain», να επιτρέπεται δηλαδή η χρήση τους ελεύθερα και χωρίς κάποιους περιορισμούς η μη μόνον εκείνους του σεβασμού του πρωτότυπου υλικού.
Από γνωστά κλασικά έργα λογοτεχνίας μέχρι άγνωστους εικαστικούς θησαυρούς, η πρόσβαση σε ένα θησαυρό Λογοτεχνίας, Τέχνης, Κινηματογράφου και Μουσικής μόλις έγινε ευκολότερη. Την 1η Ιανουαρίου 2024, χιλιάδες βιβλία, ταινίες, θεατρικά έργα, έργα τέχνης, αφίσες, ηχογραφήσεις κ.ά. εισήλθαν στον δημόσιο τομέα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα χωρίς αποζημίωση ή χωρίς να χρειάζεται να ληφθεί άδεια από τον ιδιοκτήτη.
Η πιο αξιοσημείωτη ταινία της σχετικής λίστας είναι η πρώτη κινηματογραφημένη περιπέτεια του Μίκυ Μάους και της Μίνι, το θρυλικό «Steamboat Willie» στο οποίο τα δύο χαριτωμένα ποντικάκια του Walt Disney διαφέρουν αισθητά από τον μετέπειτα σχεδιασμό τους. Διευκρινίζουμε ότι η νομική προστασία του καταπληκτικού αυτού επτάλεπτου έργου τέχνης έληγε αρχικά το 1984. Στη συνέχεια, η αμερικανική κυβέρνηση θέσπισε νομοθεσία σύμφωνα με την οποία η προστασία των έργων τέχνης που είχαν δημιουργηθεί το 1928, όπως το Steamboat Willie, επεκτεινόταν μέχρι το 2004. Η (πανίσχυρη) Disney πίεσε για επιπλέον 20 χρόνια προστασίας με το νομοθέτημα «Mickey Mouse Protection Act» (!) αλλά η κι αυτή η παράταση έληξε πριν από μερικές ημέρες και ο Μίκυ που διασχίζει με το ατμόπλοιό του το ποτάμι πια είναι κτήμα όλων μας!
Ορισμένες άλλες εκπληκτικές προσθήκες στη δημόσια σφαίρα φέτος είναι το εικονογραφημένο βιβλίο «Millions of Cats» της Wanda Gág (κεντρική φωτό), το οποίο θεωρείται το παλαιότερο αμερικανικό παιδικό βιβλίο που κυκλοφορεί ακόμη. Η λογοτεχνία αντιπροσωπεύεται στον νέο κατάλογο έργων χωρίς νομική προστασία δικαιωμάτων με το έργο «Dark Princess» του W.E.B. Du Bois, το φουτουριστικό «Orlando» της Virginia Woolf που έχει ήδη γίνει κινηματογραφική ταινία, το «The Threepenny Opera» του Bertolt Brecht και ο διάσημος «Εραστής της Λαίδης Τσάτερλυ» του D.H. Lawrence. Στο κατάλογο περιλαμβάνονται και οι δύο πρώτες ταινίες του ομιλούντα κινηματογράφου το «Lights of New York» και το «In Old Arizona».
Εκτός από τον Μίκυ και την Μίνι υπάρχουν ακόμα μερικοί αγαπημένοι χαρακτήρες παιδικών βιβλίων που απελευθερώνονται από πνευματικά δικαιώματα, όπως ο «Πίτερ Παν» του J.M. Barrie, ήρωας ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε σε θεατρικό έργο το 1904 και στη συνέχεια σε μορφή βιβλίου το 1911. Τα μεγάλα έργα τέχνης δεν γερνάνε ποτέ, ειδικά ο Πίτερ Παν, τώρα όμως κάποια από αυτά θα κυκλοφορούν απολύτως ελεύθερα ανάμεσά μας.
