Από την κορυφή στην παρακμή, ένα τσιγάρο δρόμος τελικώς, καθώς η πιο δυνατή συνήθεια του 20ου αιώνα φαίνεται σιγά – σιγά να χάνεται. Τη θυμόμαστε μέσα από σπάνιες φωτό.
Λίγα καταναλωτικά προϊόντα έχουν τόσο αντιφατική διαδρομή μέσα στο χρόνο, όσο το τσιγάρο, και συνακόλουθα το κάπνισμα ως μια συνήθεια χωρίς στεγανά: πιο πέρα από τις κουλτούρες και τα φύλα, πιο πάνω από κάθε οικονομικό στάτους, στην κορυφή κάθε κοινωνικής διαστρωμάτωσης – συχνά χωρίς ηλικιακούς φραγμούς. Από τις πρωτόγονους πολιτισμούς των ιθαγενών της Αμερικής κατάφερε να τρυπώσει στα καλύτερα σαλόνια του δυτικού κόσμου, διαδρομή ποτισμένη με το αίμα των εργατών στις αχανείς φυτείες καπνού. Στα ίδια σαλόνια, το κάπνισμα γνώρισε την αποθέωση όταν το διαφήμιζαν ακόμα και γιατροί, και μετά την απόλυτη απαξία όταν διαπιστώθηκε ότι τα πράγματα δεν ήταν όπως τα παρουσίαζαν οι κατά τα άλλα έγκριτοι επιστήμονες.
Αφού λοιπόν το κάπνισμα έγινε μια κανονικότητα ακολούθησε η αποκαθήλωση, κάπως αργά για πολύ κόσμο που είχε συσσωρεύσει στους πνεύμονές του κάθε βλαβερό συστατικό που συμπύκνωναν οι καπνοβιομηχανίες στα λίγα εκατοστά του τσιγάρου προκειμένου να γίνει πιο εύγευστο και εθιστικό. Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της διαδικασίας, κάθε μορφή τέχνης – κυρίως οπτικής – συνηγόρησε για να εδραιωθεί το κάπνισμα ως στάση ζωής. Στον κινηματογράφο, τις φωτογραφίσεις, την τηλεόραση, τη ζωγραφική το τσιγάρο, κάποιες φορές το πούρο και η πίπα, επέβαλαν την παρουσία τους, παρά τον ελάχιστο χώρο που καταλάμβαναν στη συνολική εικόνα. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι η αυτοκρατορία της καπνοβιομηχανίας ζυμώθηκε όσο καμιά άλλη με τους όρους του marketing, ριζώνοντας στα έγκατα των συνειδήσεων.
Στο μεσοδιάστημα, για τις γυναίκες ήταν ας πούμε απαγορευμένο -η συντηρητική / πατριαρχική κοινωνία το έβρισκε χυδαίο. Η Chicago Tribune ανασύρει σε σχετικό άρθρο, δημοσίευμα της Washington Post εν έτει 1914: «Ένας άνδρας μπορεί να βγάλει έξω μια γυναίκα που καπνίζει για να περάσει καλά, αλλά δεν θα την παντρευτεί». Στην πορεία οι γυναίκες διεκδίκησαν αυτό το δικαίωμα μαζί με άλλα λιγότερο βλαβερά, και οι αντιστάσεις της ίδιας συντηρητικής / πατριαρχικής κοινωνίας κάμφθηκαν αφού το διακύβευμα ήταν υψηλό. Έτσι, εκτός από συνώνυμο του μάτσο-ανδρισμού και έγινε και συνώνυμο θηλυκότητας αλλά και γυναικείας χειραφέτησης, σύμβολα και συμβολισμοί παντρεμένα αταίριαστα, ελέω κέρδους. Σήμερα τα μοντέρνα προϊόντα, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο, απειλούν τη μέχρι πρότινος κραταιά βιομηχανία προσφέροντας έναν κατ’ επίφαση πιο υγιεινό τρόπο ζωής, ωστόσο μόνο ο χρόνος μπορεί να δείξει αν η νέα τάση καταφέρει να εκτοπίσει μια συνήθεια τόσο βαθιά εντυπωμένη στη συλλογική μνήμη.
