Έλωνα, Μαλεβή, Μέγα Σπήλαιο, Καλτεζών, Προδρόμου, Αγίων Τεσσαράκοντα. 6 ιστορικές μονές που βρίσκονται σε καταπληκτικές τοποθεσίες και προσφέρονται για περιηγήσεις και προσκυνήματα. Εδώ είναι όλα όσα πρέπει να ξέρετε για αυτά.
Μονή Ελώνης (Αρκαδία)
Η συγκεκριμένη γυναικεία μονή βρίσκεται κοντά στο Λεωνίδιο και εντυπωσιάζει αμέσως τον επισκέπτη, λόγω της τοποθεσίας της: χτισμένη σε μία απότομη πλαγιά του Πάρνωνα, είναι λαξευμένη μέσα στον βράχο. Η ιστορία της ξεκινάει γύρω στο 1300, όταν με θαυματουργικό τρόπο βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας -στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι. Η νεότερη ιστορία του ξεκινάει πριν από περίπου 50 χρόνια, όταν το 1972 ανασυστάθηκε. Είχε προηγηθεί, το 1833, η διάλυσή του, λόγω του διατάγματος του Όθωνα «Περί διαλύσεων των Μοναστηριών» και ενώ είχε προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στην Ελληνική Επανάσταση. Στις 18 Αυγούστου 2006 η ιστορική εικόνα της Παναγίας κλάπηκε από τη μονή μαζί με τα αφιερώματα. Ευτυχώς, 38 ημέρες μετά η εικόνα βρέθηκε και ο δράστης συνελήφθη. Το μοναστήρι πανηγυρίζει τον Δεκαπενταύγουστο -είναι αφιερωμένο στην Παναγία.
Μονή Μεγάλου Σπηλαίου (Αχαΐα)
Πρόκειται για ένα από σπουδαιότερα προσκυνήματα της Ορθοδοξίας στον ελλαδικό χώρο. Απέχει δέκα χιλιόμετρα από τα Καλάβρυτα και είναι κτισμένη στο άνοιγμα ενός μεγάλου φυσικού σπηλαίου (απ’ όπου και το όνομα) της οροσειράς του Χελμού, σε υψόμετρο 940 μέτρων. Θεωρείται η αρχαιότερη μονή στην Ελλάδα, καθώς χτίστηκε το 362 μ.Χ. από τους Θεσσαλονικείς αδερφούς μοναχούς, Συμεών και Θεόδωρο, ύστερα από θεία εντολή.
Το Μέγα Σπήλαιο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 αποτελώντας φάρο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού αλλά και κέντρο αντίστασης κατά των κατακτητών και παρότι δέχτηκε πολλές επιθέσεις, ποτέ δεν κατακτήθηκε. Το γεγονός που ξεχώρισε ήταν η απόκρουση της επέλασης του Ιμπραήμ τον Ιούνιο του 1827. Ιστορική ήταν η απάντηση του τότε ηγούμενου Δαμασκηνού στους Τούρκους: «… δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον… αν έλθεις εδώ να μας πολεμήσεις και μας νικήσεις, δεν είναι μεγάλο κακόν, διότι θα νικήσεις παπάδες, αν όμως νικηθείς… θα είναι εντροπή σου…». Τελικώς νικήθηκε.
Το Μουσείο της Μονής εκτός από τα σημαντικά κειμήλια της Ελληνικής επανάστασης, διαθέτει ένα σπάνιο λάβαρο με τις μορφές τριών βυζαντινών αυτοκρατόρων, σιγγίλια (επίσημα αυτοκρατορικά έγγραφα), χειρόγραφα με εξαίρετες μικρογραφίες, πολύτιμους χρυσούς σταυρούς με Τίμιο Ξύλο, χαλκογραφίες, προσωπογραφίες, Ευαγγέλια σε περγαμηνές, το ωμοφόριο του Χρύσανθου Νοταρά, χρυσοκέντητους Επιτάφιους, αντιμήνσια, βυζαντινές εικόνες μεγάλης αξίας και άλλα. Το μοναστήρι πανηγυρίζει τον Δεκαπενταύγουστο στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Μονή Καλτεζών (Αρκαδία)
Σχεδόν στα σύνορα των νομών Αρκαδίας και Λακωνίας βρίσκεται η αντρική μονή του Αγίου Νικολάου Καλτεζών. Απέχει 30 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και ανήκει στον Δήμο Βαλτετσίου. Το 1696 με ανασκαφές που έγιναν ύστερα από φανέρωση του Θεού στον Ηλία Λυρώνη, βρέθηκε στην τοποθεσία που είναι κτισμένη η Μονή, μια θαυματουργική εικόνα του Αγίου Νικολάου. Ο Ηλίας Λυρώνης έγινε μοναχός με το όνομα Ανανίας και με ζήλο και αυταπάρνηση οργάνωσε σιγά-σιγά ένα κανονικό μοναστήρι. Κατά την επανάσταση του 1821 στο μοναστήρι υπήρχαν αποθήκες πυρομαχικών αλλά και κρυφό σχολειό. Μάλιστα, ο Κολοκοτρώνης πολλές φορές είχε βρει καταφύγιο εκεί. Σημειωτέον, στις 26 Μαΐου 1826 στο μοναστήρι συγκεντρώθηκε η Πελοποννησιακή Γερουσία που αποτέλεσε την πρώτη διοίκηση (Κυβέρνηση) του επαναστατημένου Έθνους.
Μονή Προδρόμου (Αρκαδία)
Η Μονή του Προδρόμου είναι κτισμένη στη ρίζα ενός απότομου βράχου στην αριστερή πλευρά της χαράδρας του ποταμού Λούσιου, κοντά στα πανέμορφα χωριά της Στεμνίτσας και της Δημητσάνας. Το τοπίο είναι επιβλητικό από κάθε άποψη και ιδιαίτερα ορεινό και δύσβατο. Τα στοιχεία αυτά το κατέστησαν τόπο «άθλησης» πολλών ασκητών, ήδη από τον 12ο αιώνα μ. Χ. Γύρω στον 16ο αιώνα, ιδρύεται το μοναστήρι, το οποίο είχε κοινοβιακό χαρακτήρα και κέντρο του τον ναό του Ιωάννη του Πρόδρομου. Κατά την Επανάσταση του 1821 η μονή αποτέλεσε καταφύγιο και νοσοκομείο για τους αγωνιστές, ενώ μεγάλη ακμή γνωρίζει τα τελευταία χρόνια, έχοντας κάθε μέρα δεκάδες επισκέπτες που καταφτάνουν από κάθε πλευρά της χώρας.
Μονή Μαλεβής (Αρκαδία)
Γυναικείο μοναστήρι με παγκόσμια φήμη, λόγω της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας, η οποία μυροβλύζει. Η δημιουργία της αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Άγιος Πέτρος, στα σύνορα Λακωνίας και Αρκαδίας, μέσα στα έλατα και σε υψόμετρο περίπου 1000 μέτρων. Η πρώτη κτίση εντοπίζεται γύρω στο 700 μ. Χ. και πέρασε από διάφορες φάσεις, ακμής και καταστροφών. Από τα μέσα του περασμένου αιώνα το μοναστήρι μετατράπηκε από αντρικό σε γυναικείο.
Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα (Λακωνία)
Αντρικό μοναστήρι με ιστορία που κρατάει από τα βυζαντινά χρόνια, είναι κτισμένο σε μία περιοχή με σπάνιο φυσικό κάλλος, η οποία διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για ησυχαστική ζωή. Παράλληλα, απέχει μόλις λίγα λεπτά από τη Σπάρτη, καθώς βρίσκεται πλάι στα ήρεμα νερά του χειμάρρου Σωφρόνη. Η Μονή κτίστηκε το 1305 επί βασιλείας του Αυτοκράτορος του Βυζαντίου Ανδρονίκου του πρεσβύτερου και βασικό του αξιοθέατο είναι ο κεντρικός ναός του μοναστηριού, το Καθολικόν. Ο ναός είναι σπηλαιώδης. Πρόκειται δηλαδή για ένα φυσικό σπήλαιο διαμορφωμένο περίτεχνα σε Ναό, με αμυδρός, μυστηριώδη και κατανυκτικό εσωτερικό φωτισμό που ένας περιορισμένος αριθμός μικρών παραθύρων έχει κατορθώσει να δημιουργήσει. Οι αγιογραφίες του Ναού αποτελούν ένα θαύμα της βυζαντινής ζωγραφικής και αγγίζουν τα όρια της υψηλής τέχνης. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή του καθολικού, η οποία αναφέρει ως κτήτορες τον ιερομόναχο Κυπριανό, ηγούμενο της Μονής καί τους Μοναχούς Παρθένιο και Θεοδόσιο, τις αγιογραφίες εξετέλεσε ο περίφημος εκ Ναυπλίου καταγόμενος αγιογράφος Γεώργιος Μόσχος. Εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη το πλήθος των θεμάτων, ο πλούτος των χρωμάτων, η βαθιά έκφραση αλλά και η χάρη στη στάση και την κίνηση των εικονιζόμενων αγίων και τέλος η ισορροπία και η αρμονία των πολυπρόσωπων συνθέσεων. Εδώ θα δει κανείς όλο το θεματολόγιο της βυζαντινής τέχνης: Οσίους και Οσίες, Μάρτυρες, Σκηνές Μαρτυρίων, Σκηνές από τη ζωή του Ιησού Χριστού (Χριστολογικός Κύκλος) τους 24 οίκους των Χαιρετισμών, θέματα με δογματικό και λειτουργικό περιεχόμενο και άλλα πρωτότυπα θέματα που η καλλιτεχνική ιδιοφυΐα του Γ. Μόσχου μπόρεσε να συλλάβει. Μεγάλη και ανεκτίμητη υπήρξε η προσφορά της Μονής στον υλικό και πνευματικό αγώνα του Έθνους κατά την παλιγγενεσία του 1821. Η Μονή ανέπτυξε πολύπλευρη δράση και στον τομέα της Παιδείας (μορφωμένοι αδελφοί της Μονής δίδασκαν τα γράμματα σε φτωχά παιδιά των γύρω χωριών και επιπλέον τους παρείχαν τροφή και αναγκαία είδη) στον τομέα του καταρτισμού των υποψηφίων κληρικών, της διενέργειας συσσιτίων, της καταβολής λύτρων για την εξαγορά αιχμαλώτων, της γενναίας οικονομικής ενισχύσεως και συνδρομής του Αγώνα. Για αυτό και η Μονή έχαιρε της εκτιμήσεως και της ευγνωμοσύνης όλων. Είναι μάλιστα χαρακτηριστική η μεγάλη αφοσίωση σε αυτήν του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη.
