Οι καθημερινές ψηφιακές συνήθειες, ό,τι κάνουμε δηλαδή εμείς με τον υπολογιστή, το κινητό κ.λπ. επηρεάζουν το περιβάλλον περισσότερο από όσο φαντάζεστε. Δείτε εδώ τι μπορείτε να κάνετε και γιατί το πρόβλημα δεν είναι αμελητέο.
Γνωρίζεις ότι κάθε email που στέλνεις, κάθε άρθρο που διαβάζεις online, όλα τα βίντεο και οι φωτογραφίες που κοινοποιείς ή επισυνάπτεις επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή; Λέγεται ψηφιακό αποτύπωμα άνθρακα και είναι η νέα δυσάρεστη πραγματικότητα. Πρόκειται για εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) που προκαλούνται από τις ψηφιακές μας δραστηριότητες και έχουν σαν αποτέλεσμα να αφήνουμε πίσω μας κάθε μέρα έναν τεράστιο όγκο από ψηφιακά σκουπίδια (μη αναγκαία δεδομένα, παλιά αρχεία, spam κ.λπ.). Μάλιστα, δεν τους δίνουμε ιδιαίτερη σημασία, γιατί πολύ απλά δεν τα βλέπουμε, δεν τα αγγίζουμε, δεν τα μυρίζουμε, και γενικά δεν απειλούν τον προσωπικό μας χώρο, με τη στενή έννοια του όρου.
Για να καταλάβουμε πώς έχουν τα πράγματα, η κατανάλωση ενέργειας που απαιτούν οι μεμονωμένες ενέργειες που εκτελούνται στο internet είναι σχετικά χαμηλή, δηλαδή μόνο μερικά γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα. Αντίθετα, η αποθήκευση και η μεταφορά όλων των data που δημιουργούμε απαιτεί μεγάλα, ισχυρά κέντρα δεδομένων και καταλαμβάνει διαρκώς μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας. Έτσι, υπολογίζεται ότι το διαδίκτυο και τα υποστηρικτικά του συστήματα παράγουν περίπου ένα δισεκατομμύριο τόνους αερίων του θερμοκηπίου ετησίως. Ωστόσο, τα περισσότερα δεδομένα που αποθηκεύονται είναι απόβλητα και σύμφωνα με τους ειδικούς, από τη στιγμή της δημιουργίας τους το 90% από αυτά δεν ξαναχρησιμοποιείται!
Το μυστικό για την αντιμετώπιση του προβλήματος κρύβεται στα 3Rs όπως και στη φυσική κατανάλωση: Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση (Reduce, Reuse, Recycle). Στα ψηφιακά απορρίμματα εφαρμόζουμε την παραλλαγή Άρνηση, Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση (Refuse, Reduce, Reuse). Αυτά τα τρία βήματα μπορεί να κάνουν τη διαφορά αν τα εφαρμόζουμε συστηματικά.
Άρνηση: Αποφεύγουμε τη δημιουργία νέων ψηφιακών αρχείων όπου είναι δυνατόν.
Μείωση: Ελέγχουμε τις ψηφιακές μας συνήθειες και μειώνουμε την ψηφιακή δραστηριότητα όπου μπορούμε (π.χ. κάνουμε απεγγραφή από newsletter).
Επαναχρησιμοποίηση: Αφορά κυρίως τις συσκευές και το ηλεκτρονικό υλικό, γιατί υποκύπτουμε στις πιέσεις της καινοτομίας, αντικαθιστώντας συσκευές που εξακολουθούν να λειτουργούν με νεότερες εκδόσεις. Αυτό προκαλεί παγκόσμιο πρόβλημα, καθώς τα ηλεκτρονικά απόβλητα καταλήγουν στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου ανακυκλώνονται με τρόπους που επιβαρύνουν το περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων.
Πέρα από τη θεωρία, τι μπορούμε να κάνουμε στην πράξη; Δες τα tips για τη μείωση του ψηφιακού ανθρακικού αποτυπώματος:
- Διατηρούμε τα εισερχόμενα καθαρά, αφιερώνοντας λίγα λεπτά κάθε εβδομάδα για να διαγράψουμε emails που δεν χρειαζόμαστε και την ανεπιθύμητη αλληλογραφία.
- Χρησιμοποιούμε τα συνημμένα με φειδώ και μόνο εάν είναι απαραίτητο.
- Περιορίζουμε τους παραλήπτες της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και αποφεύγουμε τη χρήση CC και BCC όπου δεν είναι απαραίτητη, ενώ μειώνουμε και την προώθηση σε τρίτα άτομα.
- Εκτυπώνουμε την ηλεκτρονική αλληλογραφία μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο.
- Προτιμάμε την αποστολή μηνυμάτων μέσω WhatsApp, Facebook, Messenger κ.λπ. καθώς εκτιμάται ότι είναι λιγότερο ρυπογόνα από την αποστολή ενός email. Ένα απλό email εκπέμπει 4g CO₂, ενώ ένα SMS εκπέμπει 0,014 g CO₂. Φυσικά τα GIF, τα emoji και οι εικόνες έχουν μεγαλύτερο αποτύπωμα από το απλό κείμενο.
- Κλείνουμε το παράθυρο του γραμματοκιβωτίου μας όσο πιο συχνά γίνεται για να αποτρέψουμε τη συνεχή ενημέρωση.
- Περιορίζουμε τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Υπολογίζεται ότι κάθε ερώτηση στο ChatGPT παράγει 4,32g CO₂, ενώ μια αναζήτηση στο Google εκπέμπει 0,11g CO₂.
