Πρόσφατες μελέτες αποκαλύπτουν ότι οι ηλικιωμένοι που θυμούνται τα πάντα στα 80 τους έχουν ορισμένα κοινά στοιχεία, τόσο βιολογικά όσο και στον τρόπο ζωής.
Για πολλούς από εμάς, οι αναμνήσεις φαίνονται να ξεθωριάζουν χρόνο με τον χρόνο. Ξεκινούν με το να μην μπορείς να θυμηθείς αν κλείδωσες την πόρτα ή αν έκλεισες τον θερμοσίφωνα και συνεχίζεται με μια υποβάθμιση των γνωστικών λειτουργειών όσο περνάει ο καιρός. Όμως, ενώ πολλοί πιστεύουν ότι αυτό είναι κάτι που συμβαίνει λίγο – πολύ σε όλους τους ηλικιωμένους, μετά τα 75, υπάρχουν μερικοί άνθρωποι των οποίων οι αναμνήσεις παραμένουν έντονες ακόμα και όταν γερνούν. Αυτοί οι «σούπερ ηλικιωμένοι», που φαίνεται να θυμούνται τα πάντα στα 80 τους, έχουν κάποια κοινά πράγματα που αυτά κατά πάσα πιθανότητα δημιουργούν τη θετική επίδραση στο μυαλό, τη μνήμη και εν γένει τη γνωσιακή λειτουργία.
Και εξηγούμαστε. Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Neuroscience πρόσφατα και μια συνοδευτική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet Healthy Longevity εξέτασαν 119 συμμετέχοντες άνω των 79,5 ετών στην Ισπανία. 55 πέντε ήταν τυπικοί ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (είχαν δηλαδή ξεκάθαρα χαρακτηριστικά εγκεφαλικής γήρανσης), ενώ 64 ταξινομήθηκαν ως ηλικιωμένοι με ικανότητα μνήμης, όμως, ατόμων έως και 30 χρόνια νεότερων.
Οι συμμετέχοντες έκαναν τρία τεστ μνήμης τόσο κλινικά όσο και εργαστηριακά (μαγνητικές τομογραφίες). Όπως αποδείχθηκε, οι «σούπερ ηλικιωμένοι» είχαν παρόμοιο εγκέφαλο που έμοιαζαν με εκείνους των ανθρώπων 50 έως 60 ετών. Συνολικά, παρουσίαζαν λιγότερη ατροφία του εγκεφάλου (απώλεια νευρώνων και συνδέσεων μεταξύ τους) από τους τυπικούς ηλικιωμένους ενήλικες, ιδίως στις περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη, όπως ο ιππόκαμπος. Οι «σούπερ ηλικιωμένοι» είχαν, συγκεκριμένα, καλύτερης ποιότητας λευκή ουσία στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου, η οποία είναι μια περιοχή που παίζει ρόλο στη γνωστική λειτουργία. Εδώ πρέπει να διευκρινιστεί ότι όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα δεν είχαν ενδείξεις άνοιας ή συμπτώματα για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, ήταν δηλαδή πλήρως υγιείς.
Οι επιστήμονες δεν μπορούν να καταλήξουν γιατί συμβαίνει αυτό. Κάποιοι προτείνουν ότι αυτό συμβαίνει λόγω γενετικής προδιάθεσης και βιολογίας ή/και λόγω κάποιου μηχανισμού αντίστασης στον εγκέφαλο που οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει ακόμη. Ωστόσο, και εδώ θέλει προσοχή, όλοι συμφωνούν ότι υπήρχαν κάποια κοινά πράγματα στη ζωή αυτών των ανθρώπων, των «σούπερ ηλικιωμένων».
Που πάει να πει, ότι ξεχώριζαν στο ότι είχαν καλύτερη ψυχική υγεία (λιγότερο στρες και αβεβαιότητα) και κινούνταν πιο γρήγορα από τους μέσους ηλικιωμένους. Επιπλέον, ασκούνταν περισσότερο στην καθημερινότητά τους είτε αυτό σήμαινε ότι περπάταγαν πολύ, είτε ότι ασχολούνταν με την κηπουρική. Ακόμη, είχαν σταθερές κοινωνικές σχέσεις, συμμετείχαν στις γιορτές της κοινότητας και διατηρούσαν επαφές με φίλους και συγγενείς. Τέλος, κοιμόντουσαν αρκετά, δεν κάπνιζαν και οι περισσότεροι διατηρούσαν υπό έλεγχο τη διατροφή τους.
