Δίαιτα, φαρμακευτική αγωγή, άθληση ή μήπως και ψυχοθεραπεία χρειάζονται οι άνθρωποι που παλεύουν με την παχυσαρκία; Μια πιο σφαιρική μέθοδος αναδύεται όλο και πιο καθαρά στον ορίζοντα.
Με αφορμές την παγκόσμια ημέρα παχυσαρκίας όπως έχει θεσπιστεί η 4η Μαρτίου αλλά και του 17ου Πανελληνίου Ιατρικού Συνεδρίου Παχυσαρκίας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από τις 2 έως τις 4 Μαρτίου μιλήσαμε με τον ψυχίατρο – ψυχοθεραπευτή Σωκράτη Εμμανουηλίδη, που προτείνει μια διαφορετική και αρκετά πιο διευρυμένη προσέγγιση στο θέμα. Να τι μας είπε:
«Η παχυσαρκία αποτελεί παγκοσμίως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας. Αν και στη χώρα μας δεν έχει ακόμα επίσημα θεωρηθεί ως χρόνια νόσος, σε διεθνές επίπεδο αλλά και στη διεθνή βιβλιογραφία η παχυσαρκία αποτελεί ένα χρόνιο και εν δυνάμει θανατηφόρο νόσημα. Ξεκινώντας την προσέγγιση του φαινομένου χρειάζεται να αποδεχτούμε ότι η νόσος είναι χρόνια και μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα σε πολλαπλά επίπεδα τόσο στη σωματική υγεία αλλά και τον ψυχισμό του ασθενούς. Υπό αυτό το πρίσμα η αντιμετώπιση της νόσου αποτελεί περισσότερο διεπιστημονική υπόθεση και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ασθενής κατά την πορεία της θεραπείας πρέπει να μοιράζονται σε περισσότερους από έναν ειδικούς».
- Διατροφή: Είναι γνωστό ότι η αύξηση του σωματικού βάρους είναι το αποτέλεσμα του ενεργειακού πλεονάσματος. Με απλά λόγια, η προσλαμβανόμενη ενέργεια μέσω της τροφής είναι περισσότερη απο την καταναλισκόμενη με λογική συνέπεια η πλεονάζουσα ενέργεια να συσσωρεύεται σταδιακά στο σώμα με τη μορφή λίπους. Είναι λοιπόν η μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας, δηλαδή η δίαιτα η λύση στο πρόβλημα; Η απάντηση θα ήταν «ναι» αν μιλάγαμε για μια κατάσταση όπου δεν εμπλέκονται πολύ πιο σύνθετες ανώτερες λειτουργίες όπως της σκέψης, των συναισθημάτων αλλά και πολύπλοκων βιολογικών μηχανισμών που ρυθμίζουν τη λειτουργία τους αισθήματος της πείνας και του κορεσμού.
- Άθληση: Αφού η αύξηση του ενεργειακού ισοζυγίου αποτελεί τον πυρήνα του προβλήματος τότε η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας μέσω της άσκησης είναι η λύση. Γνωρίζουμε τα οφέλη της άθλησης και ενισχύουμε τα άτομα να κινητοποιούνται και να αθλούνται, αλλά επίσης ξέρουμε ότι μόνη της η άσκηση δεν αρκεί για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
- Φαρμακευτική αντιμετώπιση: Οι ελπίδες της ιατρικής κοινότητας έχουν στραφεί τα τελευταία χρόνια στην εισαγωγή νέων, πολλών και υποσχόμενων φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα των φαρμακευτικών παρεμβάσεων είναι τεκμηριωμένα καθώς με τη χρήση των νεότερων φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας η ιατρική κοινότητα έχει στη φαρέτρα της ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο. Αρκεί όμως αυτό ώστε να οδηγήσει τον ασθενή στην ίαση από τη νόσο; Το ερώτημα είναι ρητορικό καθώς, όπως είπαμε και στην εισαγωγή, η παχυσαρκία αποτελεί χρόνιο νόσημα και η αντιμετώπισή της πρέπει να είναι πολυεπίπεδη.
Όπως επισημαίνει ο κ. Εμμανουηλίδης, «η συνισταμένη των παραπάνω ως παρεμβάσεις στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας οδηγεί τους περισσότερους ειδικούς που ασχολούνται με τη νόσο να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι για να υπάρξουν σταθερά αποτελέσματα χρειάζεται μια σφαιρική αντιμετώπιση του φαινομένου. Επί της αρχής λοιπόν, μιλώντας για την παχυσαρκία χρειάζεται να αποδεχτούμε ότι αυτή είναι το αποτέλεσμα μιας όχι ιδιαίτερα λειτουργικής σχέσης του ατόμου με την τροφή. Μιλώντας για σχέση του ατόμου με τη τροφή ανοίγουμε έτσι την πύλη για να εισέλθουμε σε ένα πεδίο ιδιαιτέρως ενδιαφέρον για τον ίδιο τον ασθενή. Δηλαδή την προσπάθεια ερμηνείας, κατανόησης, αποδοχής και τροποποίησης μιας συμπεριφοράς που σε βάθος χρόνου οδήγησε το άτομο στην αύξηση του σωματικού του βάρους».
Συμπερασματικά, η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Η συνεργασία ειδικών απο διάφορα επιστημονικά πεδία κρίνεται απαραίτητη. Ο παχύσαρκος ασθενής έχει πρωτίστως ανάγκη απο πλαισίωση, κατανόηση και θεραπευτικό χρόνο. Οι ψυχολογικές παρεμβάσεις και η ψυχοθεραπεία κρίνονται απαραίτητες καθώς ομιλούμε για αλλαγές συμπεριφοράς που ξεκινάνε πολλές φορές από τη νεανική -αν όχι τη παιδική ηλικία των ασθενών. Αντιλαμβανόμαστε έτσι την πυρηνική σημασία των ψυχολογικών παρεμβάσεων στα άτομα αυτά καθώς και την πολυπλοκότητα της νόσου. Εν κατακλείδι, στην αντιμετώπιση της νόσου κανένας επαγγελματίας υγείας δεν περισσεύει, η συνεργασία εκπαιδευμένων στην παχυσαρκία παθολόγων, ενδοκρινολόγων, ψυχιάτρων, διαιτολόγων, και ενδεχομένως χειρουργών είναι ακρογωνιαία. Όλοι λοιπόν έχουν το ρόλο τους και οι παρεμβάσεις τους είναι σημαντικές για τη δημιουργία του πλαισίου ασφάλειας και εμπιστοσύνης που χρειάζεται ο παχύσαρκος ασθενής στην προσπάθεια αλλαγής.
