Κάποιος είχε πει ότι η μαγεία της μπάλας χάθηκε όταν ξεκίνησε η τηλεοπτική μετάδοση των αγώνων, κάτι που σε κάποιο βαθμό συνέβη. Ένας Βρετανός φωτογράφος διασώζει αυτήν την ατμόσφαιρα, που έτσι κι αλλιώς μας λείπει αφάνταστα στην εποχή του κορωνοϊού, με τις άδειες από θεατές κερκίδες.
Οφωτογράφος Stuart Roy Clarke πίστευε πάντα ότι το ποδόσφαιρο είναι τόσο συναρπαστικό όχι μόνο για εκείνο που διαδραματίζεται εντός του αγωνιστικού χώρου, αλλά και εκτός, στις εξέδρες. Και στα γύρω – γύρω, στο μπαρ του σταδίου ή στο εκδοτήριο των εισιτηρίων. Ή ακόμη και στα αποδυτήρια αλλά και απέξω από αυτά, με τους φανατικούς που περιμένουν για να αποθεώσουν ή να γιουχάρουν την ομάδα. Και έχει τόσο, μα τόσο, δίκιο ιδιαίτερα την περίοδο αυτή όπου το άδειο σκηνικό σε αποτρέπει να παρακολουθήσεις το παιχνίδι στην τηλεόραση. Αλλά αυτό είναι μια έκτακτη συνθήκη.
Το σίγουρο είναι πώς το δημοσιογραφικό κλισέ θέλει το ποδόσφαιρο να είναι ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς των σπορ, χωρίς βέβαια ποτέ να αιτιολογεί. Γιατί άραγε; Μα, επειδή είναι το μοναδικό ομαδικό άθλημα στο οποίο ο αδύνατος μπορεί να κερδίσει τον δυνατό -ή τουλάχιστον να αποσπάσει ισοπαλία- ασύγκριτα περισσότερες φορές από οποιοδήποτε άλλο σπορ και μάλιστα, με την αξιοποίηση μίας (ή και καμίας) ευκαιρίας. Κάτι που δεν μπορεί να συμβεί ούτε στο μπάσκετ ούτε στο βόλεϊ ούτε στο χάντμπολ. Και ενώ ο κατώτερος μπορεί να κερδίσει αν τον βοηθήσει η τύχη ή απλώς αν ο ανώτερος βρεθεί σε κακή μέρα, είναι τέτοια η φύση του παιχνιδιού και τόσες οι μεταβλητές που επηρεάζουν την εξέλιξη ενός παιχνιδιού που πραγματικά όλα μπορούν να συμβούν. Έντεκα παίκτες εναντίον έντεκα αλλά ποιοι έντεκα; Τραυματισμοί, αποβολές, τιμωρίες, είναι πολύ πιο συχνές από οποιοδήποτε άλλο άθλημα. Διαιτητές και επόπτες που μερικές φορές δεν βλέπουν ό,τι βλέπουν αλλά ό,τι θέλουν να δουν – ακόμη και στην εποχή του VAR – κόσμος (οπαδοί ή φίλαθλοι, καυτές ή χλιαρές έδρες), διαστάσεις γηπέδου και κατάσταση αγωνιστικού χώρου: δεν είναι καθόλου εύκολο για μια ποιοτική ομάδα να είναι φιλοξενούμενη σε ένα γήπεδο – χωράφι μικρών διαστάσεων το οποίο θα βράζει από τους φιλάθλους της κατώτερης θεωρητικά αλλά και σκληροτράχηλης γηπεδούχου. Ειδικά στην Αγγλία, όπου τα φαβορί «σπάνε» πιο εύκολα από οπουδήποτε αλλού και το να υποστηρίζεις τη Μίλγουολ ή τη Μπέρνλι έχει το ίδιο υπαρξιακό βάρος με το να υποστηρίζεις τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, την Τσέλσι ή τη Λίβερπουλ. Για αυτό και η δουλειά του Stuart Roy Clarke είναι μοναδική.
Ο φωτογράφος για πάνω από τριάντα χρόνια ταξιδεύει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Βρετανίας -αλλά και της Ιρλανδίας-, για να αποτυπώσει την πιο αυθεντική έκφανση του ποδοσφαίρου στην αδιαμφισβήτητη πατρίδα του. «Το ποδόσφαιρο δεν έχει να κάνει απλώς με όσα συμβαίνουν στο χορτάρι, αλλά και με τους οπαδούς, αυτούς τους ανθρώπους που η οπτική γωνία της ζωής τους καθορίζεται από την ομάδα που λατρεύουν», παρατηρεί ο ίδιος. Αυτή είναι η δική του οπτική και είναι ασυναγώνιστη σε αυθεντικότητα και αλήθεια. Όπως σε εκείνη που η μαθητική κερκίδα της Σάντερλαντ παρακολουθεί με το βλέμμα ψηλά προφανώς την τροχιά κάποιας «καμινάδας». Ή σαν εκείνη τη Milf οπαδό της Λίβερπουλ που έβαλε την παραδοσιακή περιβολή και τα εξάκαρφά της και έβγαλε βόλτα το μωρό.
Το σίγουρο είναι πώς το δημοσιογραφικό κλισέ θέλει το ποδόσφαιρο να είναι ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς των σπορ, χωρίς βέβαια ποτέ να αιτιολογεί. Γιατί άραγε; Μα, επειδή είναι το μοναδικό ομαδικό άθλημα στο οποίο ο αδύνατος μπορεί να κερδίσει τον δυνατό -ή τουλάχιστον να αποσπάσει ισοπαλία- ασύγκριτα περισσότερες φορές από οποιοδήποτε άλλο σπορ και μάλιστα, με την αξιοποίηση μίας (ή και καμίας) ευκαιρίας. Κάτι που δεν μπορεί να συμβεί ούτε στο μπάσκετ ούτε στο βόλεϊ ούτε στο χάντμπολ. Και ενώ ο κατώτερος μπορεί να κερδίσει αν τον βοηθήσει η τύχη ή απλώς αν ο ανώτερος βρεθεί σε κακή μέρα, είναι τέτοια η φύση του παιχνιδιού και τόσες οι μεταβλητές που επηρεάζουν την εξέλιξη ενός παιχνιδιού που πραγματικά όλα μπορούν να συμβούν. Έντεκα παίκτες εναντίον έντεκα αλλά ποιοι έντεκα; Τραυματισμοί, αποβολές, τιμωρίες, είναι πολύ πιο συχνές από οποιοδήποτε άλλο άθλημα. Διαιτητές και επόπτες που μερικές φορές δεν βλέπουν ό,τι βλέπουν αλλά ό,τι θέλουν να δουν – ακόμη και στην εποχή του VAR – κόσμος (οπαδοί ή φίλαθλοι, καυτές ή χλιαρές έδρες), διαστάσεις γηπέδου και κατάσταση αγωνιστικού χώρου: δεν είναι καθόλου εύκολο για μια ποιοτική ομάδα να είναι φιλοξενούμενη σε ένα γήπεδο – χωράφι μικρών διαστάσεων το οποίο θα βράζει από τους φιλάθλους της κατώτερης θεωρητικά αλλά και σκληροτράχηλης γηπεδούχου. Ειδικά στην Αγγλία, όπου τα φαβορί «σπάνε» πιο εύκολα από οπουδήποτε αλλού και το να υποστηρίζεις τη Μίλγουολ ή τη Μπέρνλι έχει το ίδιο υπαρξιακό βάρος με το να υποστηρίζεις τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, την Τσέλσι ή τη Λίβερπουλ. Για αυτό και η δουλειά του Stuart Roy Clarke είναι μοναδική.
Ο φωτογράφος για πάνω από τριάντα χρόνια ταξιδεύει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Βρετανίας -αλλά και της Ιρλανδίας-, για να αποτυπώσει την πιο αυθεντική έκφανση του ποδοσφαίρου στην αδιαμφισβήτητη πατρίδα του. «Το ποδόσφαιρο δεν έχει να κάνει απλώς με όσα συμβαίνουν στο χορτάρι, αλλά και με τους οπαδούς, αυτούς τους ανθρώπους που η οπτική γωνία της ζωής τους καθορίζεται από την ομάδα που λατρεύουν», παρατηρεί ο ίδιος. Αυτή είναι η δική του οπτική και είναι ασυναγώνιστη σε αυθεντικότητα και αλήθεια. Όπως σε εκείνη που η μαθητική κερκίδα της Σάντερλαντ παρακολουθεί με το βλέμμα ψηλά προφανώς την τροχιά κάποιας «καμινάδας». Ή σαν εκείνη τη Milf οπαδό της Λίβερπουλ που έβαλε την παραδοσιακή περιβολή και τα εξάκαρφά της και έβγαλε βόλτα το μωρό.
Η υπέροχη δουλειά του, αφού εκτέθηκε και λατρεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο υπό τον τίτλο «Homes of Football», έγινε ένα πολυτελές βιβλίο, που πέρα από τις φωτογραφίες που περιέχει θίγει ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα θέματα, όπως την παγκοσμιοποίηση του αθλήματος και τους ξένους ιδιοκτήτες των ομάδων. Ο σκοπός του είναι να δείξει γιατί το ποδόσφαιρο κατέχει τόσο ξεχωριστή θέση στη ζωή των κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου. Αντί για λαμπερές λήψεις διάσημων παικτών σε δράση, οι φωτογραφίες αφορούν κυρίως οπαδούς και γήπεδα, ένας καταπληκτικός μικρόκοσμος που δεν πλήττει ποτέ. Ακόμη και στις πιο μεγάλες ήττες.
Κάντε κλικ στη γκαλερί πάνω για να δείτε όλες τις φωτογραφίες
Δείτε εδώ τον Stuart Roy Clarke να μιλάει για το έργο της ζωής του.
