Πλαστικά, χάρτινα, βιοδιασπώμενα, τα καλαμάκια έχουν εξέχουσα θέση όχι μόνο μέσα στον φραπέ, τα αναψυκτικά και τα κοκτέιλ, αλλά και σε κάθε στιγμή της καθημερινότητάς μας.
Τα καλαμάκια που χρησιμοποιούμε για τα ροφήματά μας δεν είναι σύγχρονη ανακάλυψη, ούτε ήταν πάντα πλαστικά. Αντίθετα, κατασκευάζονταν από φυσικά υλικά και έχουν μεγάλη ιστορία, που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Αρχικά, οι πρώτοι που φαίνεται ότι το χρησιμοποίησαν, ήταν οι Αρχαίοι Σουμέριοι, που χρησιμοποιούσαν καλαμάκια από αποξηραμένο στέλεχος σίκαλης ή καλαμιού.
Στα τέλη του 1880, ο Αμερικανός εφευρέτης Μάρβιν Στόουν, παρατήρησε ότι τα καλαμάκια από φυσικά υλικά, συχνά μούχλιαζαν ή ήταν ραγισμένα, καθιστώντας τα άχρηστα και επιπλέον αλλοίωναν τη γεύση και το άρωμα των ροφημάτων όταν παρέμεναν βυθισμένα για ώρα. Έτσι, πειραματίστηκε με λωρίδες χαρτιού Manila, επικαλυμμένες με παραφίνη, ώστε τα καλαμάκια να μουσκεύουν όσο γίνεται λιγότερο. (Το Manila είναι ένα σχετικά φθηνό χαρτί, που έχει υποστεί μικρότερη επεξεργασία και έχει καλύτερη συγκράτηση χρωστικών). Η ευρεσιτεχνία του κατοχυρώθηκε και κέρδισε την εμπιστοσύνη του αγοραστικού κοινού που εκτίμησε την χρηστική αξία της πατέντας.
Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1930, ένας άλλος διορατικός άνθρωπος, ο αμερικανός μεσίτης Τζόζεφ Φρίντμαν, παρατήρησε ότι η κόρη του δεν μπορούσε να μεταχειριστεί το καλαμάκι με το οποίο έπινε το αναψυκτικό της, γιατί ήταν άκαμπτο και εκείνη πολύ μικρή για να τα καταφέρει. Έτσι, πήρε το ίσιο χάρτινο καλαμάκι, πέρασε στο εσωτερικό του μια βίδα και τύλιξε οδοντικό νήμα στα σημεία των ραβδώσεων της βίδας. Αφαιρώντας τη βίδα και το νήμα, οι αυλακώσεις που είχαν χαραχτεί στο καλαμάκι, έδωσαν ένα νέο προϊόν, το σπαστό καλαμάκι, που λυγίζει επάνω από το ποτήρι, διευκολύνοντας έτσι όχι μόνο τα μικρά παιδιά, αλλά και όποιον το χρησιμοποιούσε. Ο Φρίντμαν έλαβε επίσης δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την πατέντα του, το 1937 και το αγοραστικό κοινό λάτρεψε αυτήν την καινοτομία.
Στην αυγή της δεκαετίας του 1960, η χρήση του πλαστικού πέρασε και στα καλαμάκια. Εντωμεταξύ, η παράλληλη ανάπτυξη νέων τεχνικών έκαναν την κατασκευή του προϊόντος πιο εύκολη και πιο οικονομική. Εμφανίστηκαν πολύχρωμα, σπαστά, σε διάφορα μεγέθη και διαμέτρους ανάλογα με τη χρήση και τις αισθητικές απαιτήσεις του πελάτη. Από τότε, ένας υπέρογκος αριθμός από πλαστικά καλαμάκια βγήκε στην αγορά, χρησιμοποιήθηκε μόνο μια φορά και κατόπιν απορρίφθηκε, χωρίς καμία μέριμνα για το περιβάλλον.
Σήμερα, τα πλαστικά καλαμάκια αποσύρονται σταδιακά από την παραγωγή και αντικαθίστανται από βιοδιασπώμενα, μεταλλικά, ή άλλα πρωτοποριακά είδη, προκειμένου να προστατευτεί το περιβάλλον. Είναι αλήθεια, ότι το κάθε ένα καλαμάκι, χρειάζεται περισσότερα από 200 χρόνια για να διασπαστεί, όπως και οποιοδήποτε άλλο πλαστικό αντικείμενο. Χαρακτηριστικά, υπολογίζεται ότι μόνο στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνται καθημερινά 500 εκατομμύρια καλαμάκια, οπότε η περιβαλλοντική επιβάρυνση είναι τεράστια. Το εξαιρετικά ελαφρύ βάρος τους, τα καθιστά ακατάλληλα να μεταφερθούν μέσω του διαλογέα ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα να αναμειγνύονται με άλλα υλικά και είτε να αλλοιώνουν τα ανακυκλώσιμα φορτία είτε να καταλήγουν ως απορρίμματα, με τις μελέτες να δείχνουν, ότι είναι από τα πιο κοινά σκουπίδια σε ακτές και ωκεανούς.
Παράλληλα, ελάχιστοι καταναλωτές λαμβάνουν υπόψη τους το πολύ επιβλαβές υλικό κατασκευής τους. Πρόκειται για μία χημική ουσία, κοινή για τα πλαστικά, την BPA που καθιστά όλα τα αντικείμενα που την περιέχουν ανθεκτικά στη θερμότητα, άκαμπτα, ελαφριά και διάφανα. Η συγκεκριμένη ουσία ενοχοποιείται για διαταραχές στο ενδοκρινολογικό και νευρικό σύστημα.
Στην Ελλάδα, το πλαστικό καλαμάκι μέχρι πρόσφατα ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, αλλά πλέον πρέπει να μάθουμε να ζούμε χωρίς αυτό. Είναι αλήθεια, ότι τα βιοδιασπώμενα μουλιάζουν και αλλοιώνουν τη γεύση του ροφήματος, οδηγώντας μας έτσι, πίσω στο αρχικό ζητούμενο των προγόνων μας, που ήταν η ευκολία στην απόλαυση των ροφημάτων. Ωστόσο, μπορούμε να πιούμε τον καφέ ή το κοκτέιλ μας με καλαμάκια από μπαμπού, ή ανοξείδωτο ατσάλι και να αναβαθμίσουμε την απόλαυση με τη σκέψη ότι βάζουμε το λιθαράκια μας για ένα πιο καθαρό περιβάλλον, με λιγότερο πλαστικό για χάρη των μελλοντικών γενεών και φυσικά του πλανήτη.
