Σχόλια και εντυπώσεις από την επί σκηνής βιογραφία της Ρόζαλιντ Φράνκλιν, που παρότι ανακάλυψε τη δομή του DNA δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τα εμπόδια της ανδροκρατούμενης εποχής και να λάβει τα εύσημα εν ζωή.
Ένα καινούριο έργο που εξετάζει από μια πλάγια οπτική την ισότητα των φύλων και το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2008 περνώντας επιτυχημένα από Λονδίνο και Νέα Υόρκη, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και ανεβαίνει στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν. Το νεότευκτο και πολυβραβευμένο έργο της Anna Ziegler, της Αμερικανίδας ανερχόμενης θεατρικής συγγραφέως, μετά τη θριαμβευτική του πορεία στο West End του Λονδίνου, με τη Νικόλ Κίντμαν επί σκηνής, θίγει ζητήματα που πέρναγαν ασχολίαστα σε περασμένες δεκαετίες, τα οποία όμως δεν γίνεται και δεν πρέπει να ξεχαστούν. Ειδικά, όταν πρόκειται για την ανακάλυψη της δομής του DNA. Όλοι οι συνεργάτες της βιοφυσικού και χημικού Ρόζαλιντ Φράνκλιν έγιναν διάσημοι, πήραν Νόμπελ και αποτελούν σήμερα σημεία αναφοράς στην επιστημονική έρευνα (όπως για παράδειγμα ο Τζέιμς Γουάτσον). Όχι, όμως και αυτή. Ίσως γιατί δεν πρόλαβε (ασθένησε από καρκίνο λόγω της έρευνάς της και της έκθεσης της σε ακτίνες Χ). Ίσως γιατί η ίδια δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για τη δόξα. Ίσως επειδή ήταν γυναίκα. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποιος ανακάλυψε πρώτος τη διπλή έλικα του DNA, είναι όμως γεγονός ότι η Φράνκλιν την αποτύπωσε πρώτη φωτογραφικά (ο λόγος για την περίφημη Φωτογραφία 51), μέσω της μεθόδου κρυσταλλογραφίας που ακολουθούσε. Η συμβολή της τότε, εκεί στο 1953, υποβαθμίστηκε και σε κάποιο βαθμό έπεσε θύμα του νομότυπου αλλά μάλλον ανήθικου αριβισμού άλλων ερευνητών που χρησιμοποίησαν τη δουλειά της (και) για προσωπικό όφελος.
Εκ των πραγμάτων, η βιογραφική διάσταση του έργου βάζει στο επίκεντρο ένα πρόσωπο που αγωνίστηκε με αυτοθυσία για την Επιστήμη και την πρόοδο, αλλά ταυτόχρονα θέτει μια σειρά θέματα για περαιτέρω συζήτηση, ψάξιμο και ανάλυση. Ο έμπειρος Τάκης Τζαμαργιάς τοποθετεί τη δράση σε ένα αριστοτεχνικό μονόπρακτο, που σε ομόκεντρους κύκλους ξετυλίγει με ζωηράδα την ιστορία της Φράνκλιν. Μιας γυναίκας που αν δεν ήταν γυναίκα, θα απολάμβανε κατά πάσα πιθανότητα μεγαλύτερης και περισσότερης καταξίωσης, θα είχε ανελιχθεί ως εκεί που της άξιζε. Ένα μοναχικό πλάσμα που πάλευε να ξεχωρίσει μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο και να ανοίξει επιστημονικούς δρόμους που θα άλλαζαν τον ρου της βιολογίας. Η ταλαντούχα Λένα Δροσάκη είχε το φορτίο να αποδώσει έναν δύσκολο ρόλο, φωτίζοντας όλες τις πτυχές του χαρακτήρα της ερευνήτριας που τον Μάιο του 1952 κατάφερε πρώτη να αποτυπώσει σε μία φωτογραφία το ανθρώπινο DNA, ανοίγοντας το δρόμο σε εντυπωσιακές ιατρικές ανακαλύψεις, φάρμακα, θεραπείες και εμβόλια. Περιστοιχιζόμενη από τέσσερις άνδρες, καθένας από τους οποίους εκφράζει πειστικά τα συμφέροντά του και την ατομική του στρατηγική (Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Δημήτρης Πασσάς, Δημήτρης Μαγγίνας, Μάνος Στεφανάκης) προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα εμπόδια, τις ίντριγκες και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς, αλλά και πίσω από το άκαμπτο προσωπείο της να φανερώσει τις ευαίσθητες χορδές της.
Μεταξύ άλλων, η παράσταση θα φανεί ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα σε όσους αγαπούν τις φυσικές επιστήμες, αλλά και από το εφηβικό κοινό που κάνει τώρα τις πρώτες του θεατρικές εξόδους. Παράλληλα, έχει τροφοδοτήσει ήδη συζητήσεις για θέματα ισότητας, δείγμα της δυναμικής και της αξίας του έργου. Σε μία από αυτές («Αν δεν ήταν γυναίκα…»), τη Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2023, ώρα 18:00 με 20:00 στο θέατρο, θα συζητήσουν οι Λένα Δροσάκη, Mαριάννα Κάλμπαρη, καλλιτεχνική διευθύντρια Θεάτρου Τέχνης, Άννα Κανδαράκη, κλινική ψυχολόγος, Όλγα Κεφαλογιάννη, βουλευτής, Ζένια Σαριδάκη ιατρός, πρόεδρος Ένωσης Παθολόγων Ογκολόγων Ελλάδα, κ.ά.
Η ταυτότητα της παράστασης
Συγγραφέας: Anna Ziegler
Μετάφραση: Αντώνης Πέρης
Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς
Σκηνικά / Κοστούμια: Άση Δημητρολοπούλου
Παίζουν: Λένα Δροσάκη, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Δημήτρης Πασσάς, Δημήτρης Μαγγίνας, Μάνος Στεφανάκης
Φωτογραφίες: Σπύρος Περδίου
Παραστάσεις: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00, κλείστε το εισιτήριο σας εδώ
