Πώς ξεκίνησε το έθιμο, γιατί άφηναν δώρα οι πολίτες και γιατί οι τροχονόμοι μπορούν να θεωρούνται ως οι πρώτοι influencers της σύγχρονης Ιστορίας!
Ο τροχονόμος στέκεται υπερήφανα επάνω στο βαρέλι του και με κινήσεις μαέστρου ρυθμίζει την κυκλοφορία των οχημάτων. Τριγύρω από το πόντιουμ, απλώνονται δώρα κάθε είδους που αφήνουν οι περαστικοί. Ποτά, αναψυκτικά, λάδια και τυριά, γλυκά, ρούχα, παπούτσια διάφορα τρόφιμα και ότι άλλο φανταστεί κανείς αφήνονται στα πόδια του ένστολου, σαν λατρευτική προσφορά. Όχι, δεν είναι εικόνα βγαλμένη από κάποιο βιβλίο, αλλά μια πραγματικότητα από τους ελληνικούς δρόμους μιας άλλης εποχής, ένα έθιμο που κράτησε για πολλά χρόνια όπως μπορεί να θυμούνται οι μεγαλύτεροι σε ηλικία.
Τα δώρα προσφέρονταν τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς ως ένδειξη σεβασμού και εκτίμησης, καθώς οι τροχονόμοι ήταν πολύ αγαπητά πρόσωπα εκείνη την εποχή. Καθόλου τυχαία η συμπάθεια αφού όχι μόνο ρύθμιζαν την κυκλοφορία, αλλά έδιναν πληροφορίες και βοηθούσαν τους περαστικούς να βρουν το δρόμο τους, σε μια Ελλάδα με υψηλά επίπεδα αναλφαβητισμού, ανύπαρκτους δρόμους και φυσικά χωρίς φανάρια για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας. Ο πρώτος που άφησε δώρα στους τροχονόμους δίνοντας το έναυσμα για την ιδιαίτερη αυτή χριστουγεννιάτικη παράδοση, ήταν ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Κοτζιάς ο οποίος την Πρωτοχρονιά του 1936 άφησε μπροστά στο κουβούκλιο ενός τροχονόμου δύο γαλοπούλες. Οι απλοί πολίτες δεν άργησαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά του, και στα χρόνια που ακολούθησαν τα σημεία γύρω από τα “βαρέλια” των τροχονόμων γέμιζαν όλο και περισσότερο με τα δώρα.
Όπως γίνεται πάντα, οι εταιρείες άρπαξαν την ευκαιρία να διαφημιστούν και στα δώρα προστέθηκαν ηλεκτρικές συσκευές, απορρυπαντικά, ακόμη και τσουβάλια με δομικά υλικά όπως και οτιδήποτε μπορούσε να μεταφερθεί στο σημείο. Συχνά ο όγκος ήταν τόσο μεγάλος, που ανά τακτά διαστήματα περνούσε φορτηγάκι και τα μάζευε γιατί εμπόδιζαν την κυκλοφορία αλλά και τη δουλειά του τροχονόμου καθώς διακρινόταν με δυσκολία πίσω από το βουνό των δώρων. Όλα αυτά δεν τα έπαιρνε μαζί του ο τυχερός ένστολος που είχε βάρδια, αλλά μεταφέρονταν στην τροχαία όπου μετά τις γιορτές μοιράζονταν σε όλους.
Τα πιο φωτογραφημένα και διάσημα βαρέλια ήταν στο Σύνταγμα και στην Κηφισιά. Αυτό της Κηφισιάς διατηρείται μέχρι σήμερα, καθώς πρόκειται για το πιο γνωστό τοπόσημο της περιοχής. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι ξέρουμε Τροχονόμο στην Κηφισιά, αλλά αγνοούμε ή ξεχνάμε ότι το σημείο λέγεται Πλατεία Πλατάνου. Με αυτά τα δεδομένα, θα μπορούσαμε ίσως να σκεφτούμε τους τροχονόμους εκείνης της εποχής, που φρόντιζαν από την ασφάλεια του βαρελιού τους για την ομαλή κυκλοφορία στους δρόμους εμβέλειάς του, ως τους πρώτους influencers στη χώρα. Σήμερα η αίγλη τους έχει χαθεί και κανείς δεν τους προσφέρει δώρα ευγνωμοσύνης, εκτός από κάποιες εθιμοτυπικές προσφορές από τις τοπικές αρχές, περισσότερο για να εξασφαλιστούν τα απαραίτητα φωτογραφικά κλικ…
