Σχόλια και εντυπώσεις από το απαιτητικό ανέβασμα του εμβληματικού έργου του Χάινερ Μύλλερ στο Θέατρο Από Μηχανής, το οποίο ευτυχεί στα χέρια του καλού Έλληνα σκηνοθέτη.
Ο Ανατολικογερμανός θεατρικός συγγραφέας Χάινερ Μύλλερ (1929 – 1995), όπως θα λέγαμε μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα, θεωρείται ως ένας από πιο σημαντικούς συγγραφείς του αιώνα που πέρασε και όχι τυχαία θεωρείται ως ένας γνήσιος απόγονος του Μπρεχτ. Βερολινέζος μαρξιστής αντικομουνιστής, που έζησε στο ασφυκτικό περιβάλλον της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, ενώ η αγαπημένη του σύζυγος αυτοκτόνησε, πριν αναγνωριστεί στα τελευταία χρόνια της ζωής του και μετά την πτώση του καθεστώτος, βλέπει με κριτική ματιά τους αρχαίους μύθους, διασκευάζει έργα και τα μεταγράφει μέσα από την πολυπρισματική του διάνοια.
Έτσι κάνει και εδώ: Ο Χάινερ Μύλλερ εμπνέεται από τη Μερτέιγ και τον Βαλμόν, τα δύο πρόσωπα του περίφημου επιστολογραφικού μυθιστορήματος του Λακλό «Επικίνδυνες Σχέσεις» (1781) και δημιουργεί ένα σαγηνευτικά σατανικό ζευγάρι, το οποίο απορρίπτει κάθε κοινωνικό κανόνα και ηθική. Οι ήρωές του είναι ταυτόχρονα θύτες και θύματα σε ένα ανελέητο παιχνίδι σεξ και εξουσίας. (Παρεμπιπτόντως, οι «Επικίνδυνες Σχέσεις» του Λακλό έχουν γίνει και μια υπέροχη ταινία από τον Στίβεν Φρίαρς (1988) με τη Γκλεν Γκλόουζ, τον Τζον Μάλκοβιτς, τη Μισέλ Φάιφερ, τον Κιάνου Ριβς και την Ούμα Θέρμαν). Το γοητευτικό κείμενο του Μύλλερ είναι συγκλονιστικό. Κάθε ατάκα του βιώνεται ως ένα quote που μπορεί να σε οδηγήσει στη ζωή, αλλά και μια φράση που υπονοεί πολλά περισσότερα από μερικές λέξεις βαλμένες στη σωστή σειρά. Ένα κείμενο που χρήζει διαβάσματος, ερμηνείας και ανάλυσης και που θίγει τόσα θέματα που ουσιαστικά παραμένει ανεξάντλητο. «Κάθε λέξη ανοίγει μια πληγή, κάθε χαμόγελο αποκαλύπτει κι έναν κυνόδοντα».
Σε αυτήν την πρόκληση, ο Θανάσης Σαράντος τα καταφέρνει. Βοηθούμενος από την Εύη Προύσαλη (Δραματουργική Ανάλυση) που φαίνεται να διατηρεί εξαιρετική σχέση με το έργο του Μύλλερ, δημιουργεί μια παράσταση όπου καμία στιγμή δεν φαίνεται άσκοπη, καμία ανάσα δεν πάει χαμένη. Οι σεξουαλικές διαστάσεις του έργου, οι φιλοσοφικές πτυχές του, η κριτική απέναντι στους εγκαθιδρυμένους ιδεολογικούς μηχανισμούς ξεπροβάλλουν με διαφορετικές δυναμικές, κατεβαίνουν ωστόσο στην πλατεία και στους θεατές, σε έναν καταιγισμό λόγου και πράξης που σε παρασέρνει.
Οι ερμηνείες του ντουέτου που στην πορεία γίνεται κουαρτέτο (εδώ εντοπίζεται η αρχική παρέμβαση του Μύλλερ) είναι εντυπωσιακές. Οι δύο πρωταγωνιστές τσαλακώνονται, απογυμνώνονται (η παράσταση περιλαμβάνει γυμνό και είναι κατάλληλη άνω των 15 ετών) και μπαίνουν στο πετσί του κάθε ρόλου, μέσα από μια σκηνοθετική ματιά που με οξύτητα φωτίζει τα σκοτάδια της ύπαρξής τους ενώ ταυτόχρονα αποθεώνει την (κοπιαστική) σωματική τους ερμηνεία, σε ένα -σχεδόν χορευτικό- κρεσέντο. Ο Χρήστος Βασιλόπουλος φανερώνει μια τεράστια υποκριτική γκάμα τόσο ως υποκόμης Βαλμόν όσο και ως θεοσεβούμενη σύζυγος Τουρβέλ. Η Κερασία Σαμαρά σκιαγραφεί την πανούργα και διαστροφική Μερτέιγ με ματαιοδοξία και κυνισμό. Υποδύεται επίσης τον υποκόμη Βαλμόν με μια τοξική αρρενωπότητα που θα ζήλευε και ο ίδιος, αλλά και την παρθένα ανιψιά Σολάνζ με λολίτειο νάζι. Οι ρόλοι εναλλάσσονται, το μαύρο χιούμορ και ο σαρκασμός συμπληρώνονται από έναν αδυσώπητο πεσιμισμό και μια ατελείωτη παρακμή της ανθρώπινης φύσης, που φτάνει ως τον εύσχημο κανιβαλισμό. Το τέλος συγκλονιστικό. Το σεξ, ένα μέσο για να απαλύνεις τη φρίκη της μνήμης, την αίσθηση της παροδικότητας, τα τραύματα, αλλά κυρίως την αναπότρεπτη θνητότητα, δεν αρκεί.
Το «Κουαρτέτο» του Θανάση Σαράντου είναι μια μαύρη φάρσα για την αλλοτρίωση, μια τραγική κωμωδία που σκιαγραφεί με χιούμορ και σαρκασμό την πτώση και την αυτοκαταστροφή των δυτικών κοινωνιών καθώς και την παρακμή του αστικού πολιτισμού. Μια ολοκληρωμένη παράσταση – εμπειρία που βιώνεται πολλαπλώς και για αυτό αξίζει να τη δει κάποιος…
Η Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία: Θανάσης Σαράντος
Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου
Δραματουργική ανάλυση – Κείμενα προγράμματος: Εύη Προύσαλη
Σύνθεση Μουσικής: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης
Ερμηνεύουν: Χρήστος Βασιλόπουλος (Βαλμόν), Κερασία Σαμαρά (
Κατασκευή κοστουμιών: Μάριος Καραβασίλης
Σκηνικά: Θάλεια Ιστικοπούλου
Επιμέλεια Kίνησης: Πλωτίνος Ηλιάδης
Σχεδιασμός φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Λέπουρης
Πότε: Κάθε Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00
Επιπλέον παραστάσεις: Κάθε Τετάρτη στις 10, 17 και 24 Απριλίου στις 20:00
Από Μηχανής Θέατρο, Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο.
Εισιτήρια: 20 € (κανονικό), 16 € (μειωμένο: άνω των 65, φοιτητικό, ομαδικό), 12 € (ατέλειες- άνεργοι)
Διάρκεια: 90’
