Όταν οι δίσκοι βινυλίου αποτελούσαν ιστορικά τεκμήρια, πολιτική επικοινωνία, μέσα ενημέρωσης αλλά και… προπαγάνδας. Μια απίστευτη ιστορία που αξίζει να γνωρίζετε.
Η αναβίωση του βινυλίου στη μουσική βιομηχανία είναι χωρίς αμφιβολία μια από τις σημαντικότερες τάσεις των ημερών μας. Όλο και περισσότεροι μουσικοί και συγκροτήματα επιλέγουν να ηχογραφήσουν και να διανείμουν τα έργα τους σε δίσκους 33 στροφών. Για πολλά χρόνια το βινύλιο, όμως, ήταν η κύρια μορφή αποθήκευσης και αναπαραγωγής μουσικής αλλά δεν ήταν μόνο η μουσική που εγγραφόταν στα αυλάκια των δίσκων. Στην παγκόσμια παραγωγή εμφανίστηκαν κατά καιρούς δίσκοι οι οποίοι αποτύπωσαν ηχογραφημένες σημαντικές στιγμές της ανθρώπινης ιστορίας, από ομιλίες πολιτικών ηγετών μέχρι ηχογραφημένα ρεπορτάζ και ανταποκρίσεις από πολεμικά μέτωπα! Ένας Γερμανός συλλέκτης παρουσιάζει αυτή, τη σχετικά άγνωστη, πτυχή του δίσκου βινυλίου.
Ο Γερμανός Dani Gal άρχισε το 2005 να συλλέγει δίσκους βινυλίου οι οποίοι περιείχαν ηχογραφήσεις πολιτικών ομιλιών, εκφωνήσεις ρεπορτάζ και ανταποκρίσεις από πολεμικά μέτωπα. Η διεθνής ορολογία των δίσκων αυτών είναι «spoken–word albums» αλλά ο όρος δεν καλύπτει την πληθώρα των περιπτώσεων. Η αρχή έγινε με έναν δίσκο για τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, στη Μέση Ανατολή ο οποίος έπεσε τυχαία στα χέρια του. Ψάχνοντας λίγο παραπάνω στα ράφια δισκοπωλείων και παλαιοπωλείων ανακάλυψε μια σειρά από άλμπουμ βινυλίου, ηχογραφημένα κυρίως κατά τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70, τα οποία συνιστούσαν μια νέα γι’ αυτόν κατηγορία πολιτικών και ιστορικών δίσκων. Εκείνη τη στιγμή δεν μπορούσε να φανταστεί πόσα πολλά, τέτοια άλμπουμ θα έφερνε στο φως το ψάξιμό του. Τα άλμπουμ αυτά περιείχαν κυρίως ομιλίες πολιτικών αρχηγών. Στις ηχογραφήσεις όμως ανακάλυψε και ολόκληρα ντοκιμαντέρ, ζωντανές ηχογραφήσεις ιστορικών γεγονότων όπως διαδηλώσεις, πολιτικές διαμαρτυρίες, συνεδριάσεις κοινοβουλίων ακόμα και ζωντανά ηχογραφημένες ανταποκρίσεις από πολεμικά μέτωπα. Ο Dani Gal συγκέντρωσε πάνω από 700 τέτοιους δίσκους απ’ όλο τον κόσμο και τα τελευταία χρόνια εκθέτει σε διάφορα σημεία του κόσμου κάποιους από τους δίσκους αυτούς.
«Το φαινόμενο της ηχογράφησης ιστορικών και πολιτικών γεγονότων σε βινύλιο με γοήτευσε πραγματικά», είπε ο Gal σερ πρόσφατη συνέντευξή του στο καναδικό περιοδικό ποικίλης ύλης Montechristo με αφορμή την έκθεση 246 άλμπουμ από τη συλλογή του στην Polygon Gallery του Βανκούβερ. «Μου πήρε λίγο χρόνο για να συνειδητοποιήσω γιατί ήταν τόσο ενδιαφέρον. Ο ηχογραφημένος ήχος για μένα είναι συναρπαστικός επειδή έχει μια αλλόκοτη ικανότητα να ‘φέρνει’ ένα γεγονός τόσο κοντά σου, ενώ χρησιμοποιεί ένα ηχογραφημένο μέσο που είναι πραγματικά μάλλον πρωτόγονο. Σου δίνει την αίσθηση ότι κάτι συμβαίνει αυτή τη στιγμή, με έναν τρόπο που δεν έχεις με το φιλμ» υποστηρίζει.
Η συλλογή του Dani Gal καλύπτει μεγάλο κομμάτι του 20ού αιώνα καθώς έχει άλμπουμ με ηχογραφημένες ομιλίες των Μπενίτο Μουσολίνι (Ιταλία), Μαχάτμα Γκάντι (Ινδία), Γιόζεφ Γκέμπελς (Γερμανία), Γκόλντα Μέιρ (Ισραήλ) και Γκαμάλ Νάσερ (Αίγυπτος). Διαθέτει άλμπουμ αφιερωμένα στην προσσελήνωση, στην εξέγερση τον Μάη του 1968 στο Παρίσι, στην ομάδα των Μαύρων Πανθήρων, ηχητικά ντοκουμέντα από την στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου και από την κηδεία του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Έχει δίσκους με δεκάδες ομιλίες του δολοφονημένου Προέδρου των ΗΠΑ J.F. Kennedy. Ορισμένοι δίσκοι του όπως εκείνοι με ομιλίες του ακτιβιστή Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ Σπάιρο Άγκνιου, του Καναδού πρωθυπουργού Πιέρ Τρυντώ (πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού Τζαστίν Τρυντώ) και του Γάλλου Προέδρου Σαρλ ντε Γκωλ θεωρούνται εξαιρετικά σπάνιοι και κοστίζουν χιλιάδες δολάρια έκαστος. Δυστυχώς όπως διαπιστώνει και ο ίδιος ο συλλέκτης η πρόσφατη αναβίωση του βινυλίου δεν περιλαμβάνει αυτού του είδους τα ηχητικά έργα- δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία έργα της συλλογής του αφορούν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και το Τείχος του Βερολίνου.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Υπάρχει όμως και στην Ελλάδα ένα μικρό δείγμα τέτοιων δίσκων- δεν ξέρουμε αν περιέχεται κάποιος στη συλλογή του Γερμανού συλλέκτη. Ένας από αυτούς είναι ο «Δίσκος ντοκουμέντο – Γιώργος Ν. Κάρτερ – 7 Χρόνια Δικτατορία», σε βινύλιο 33 στροφών φυσικά. Κυκλοφόρησε το 1975 σε ανεξάρτητη παραγωγή της Ισμήνης-Χρυσοχόου Κάρτερ και διανεμήθηκε από την ΕΜΙ.
Πρόκειται για ηχογραφήσεις του σπουδαίου δημοσιογράφου και ιστορικού παρουσιαστή της ΕΡΤ Γιώργου Ν. Κάρτερ ο οποίος εξιστορεί τα σημαντικότερα γεγονότα της επταετίας 1967 – 1974. Ανάμεσα στις αφηγήσεις του παρεμβάλλονται δηλώσεις των πρωταγωνιστών εκείνης της περιόδου όπως, οι Κ. Κόλλιας, Π. Κανελλόπουλος, Γ. Παπαδόπουλος, Σ. Παττακός, ο πρώην βασιλέας Κωνσταντίνος, Γ. Ζωιτάκης, Γ. Παπανδρέου, Μ. Θεοδωράκης, Α. Συνοδινού, Α. Παπανδρέου, Ε. Βλάχου, Γ. Σεφέρης, Σ. Μαρκεζίνης, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Κ. Καραμανλής κ.ά.
