Οι ατμοσφαιρικές πολιτείες των λιμνών

Τόσο στην Καστοριά όσο και στα Ιωάννινα το υδάτινο στοιχείο κυριαρχεί. Αν και οι δύο πόλεις απέχουν μεταξύ τους περίπου 160 χιλιόμετρα, μοιάζουν σαν να ενώνονται μεταξύ τους και να μοιράζονται την ίδια θέα, η πρώτη από τη χερσόνησο που εισχωρεί στην Ορεστιάδα, η δεύτερη από τις όχθες της Παμβώτιδας.

Το φυσικό τοπίο που θυμίζει ιμπρεσιονιστικό πίνακα, η γαλήνια λίμνη Ορεστιάδα, τα σμήνη των πουλιών και τα επιβλητικά αρχοντικά καθιστούν την Καστοριά έναν ξεχωριστό προορισμό. Με βυζαντινούς θησαυρούς κρυμμένους σε κάθε γωνιά της και συνοικίες γεμάτες πανέμορφα αρχοντικά, η Καστοριά είναι μια πόλη ατμοσφαιρική, κάτι το οποίο οφείλεται και στο στοιχείο του νερού, το οποίο την περικυκλώνει, αφού όπου κι αν κοιτάξεις αντικρίζεις τη λίμνη. Πλαισιωμένη από βουνά και πυκνά δάση γεμάτα μανιτάρια, η πόλη είναι προικισμένη με ένα εξαιρετικό φυσικό τοπίο, χτισμένη πάνω σε χερσόνησο μέσα στη λίμνη, η οποία αποτελεί σημαντικό βιότοπο και κατοικία πολλών ειδών πτηνών.

Οι μαγευτικές εικόνες που μαγνητίζουν το βλέμμα μας πολλές: Η βόρεια και η νότια παραλία -η πρώτη ήσυχη, η δεύτερη κοσμοπολίτικη. Τα 60 περίπου διώροφα και τριώροφα αρχοντικά στις συνοικίες Αποζάρι και Ντολτσό με τα σαχνισιά (προεξοχές στηριγμένες σε ξύλινα δοκάρια οι οποίες βρίσκονται πέρα από τα όρια της τοιχοποιίας) και τα χρωματιστά τους παράθυρα (όπως το αναπαλαιωμένο Αρχοντικό Αλεξίου Βέργουλα) κάνουν τις γειτονιές αυτές να μοιάζουν με υπαίθριο μουσείο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Η λίμνη, εξίσου δελεαστική όταν είναι παγωμένη, αλλά και όταν αστράφτει κάτω από τον ήλιο, με τις αντανακλάσεις των ξύλινων παραδοσιακών βαρκών, των «καραβιών», όπως τα ονομάζουν οι ντόπιοι. Η παραλίμνια διαδρομή, για ατέλειωτους περιπάτους κάτω από τις ιτιές και τα πλατάνια χαζεύοντας τους αργυροπελεκάνους, τις αγριόπαπιες και τις νερόκοτες. Οι 80 περίπου ναοί, που χρονολογούνται από τον 9ο μέχρι το 14ο αιώνα και αποτελούν αριστουργήματα της βυζαντινής τέχνης, όπως η Παναγία η Κουμπελίδικη και οι Άγιοι Τρεις. Μην παραλείψετε, επίσης, να δείτε το Λαογραφικό Μουσείο –το αρχοντικό της οικογένειας Νεράτζη-Αϊβαζή που μετατράπηκε σε μουσείο– και να επισκεφθείτε το Βυζαντινό Μουσείο στην Πλατεία Δεξαμενής. Αν θέλετε να πάρετε μια γεύση από το πώς ήταν η ζωή πριν από 7.000 χρόνια, επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο του Δισπηλιού, όπου θα δείτε την αναπαράσταση ενός νεολιθικού χωριού του 5000 π.Χ. με καλύβες στηριγμένες σε πασσάλους μέσα στη λίμνη, ενώ στον εκθεσιακό χώρο θα θαυμάσετε τα αυθεντικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων κοσμήματα, κεραμικά, εργαλεία και εδώλια.

Ατμοσφαιρικό φυσικό τοπίο, γειτονιές που επιβραδύνουν τη ροή του χρόνου, μύθος και Ιστορία. Αυτά απολαμβάνει κανείς κάνοντας ένα ταξίδι στα Γιάννενα, την πόλη των θρύλων. Χτισμένα στην όχθη της λίμνης Παμβώτιδας, σε υψόμετρο 500 μ., τα Ιωάννινα συνδυάζουν φυσική ομορφιά, ιστορικά μνημεία, αλλά και τη ζωντάνια μιας σύγχρονης πόλης.

Σημαντική εποχή στην ιστορία τους η περίοδος 1787-1822, επί Αλή Πασά, που αναπτύχθηκαν και απέκτησαν αίγλη σε οικονομικό, πολιτιστικό και πνευματικό επίπεδο. Τα τείχη του Αλή Πασά οριοθετούν μια συνοικία που μοιάζει να έχει μείνει στάσιμη στο χρόνο. Το κάστρο με τους πλακόστρωτους δρόμους και τα αναπαλαιωμένα σπίτια είναι ένας ρομαντικός οικισμός που χτίστηκε το 528 μ.Χ. Η Εβραϊκή Συναγωγή –το μοναδικό μνημείο που σώζεται από την παλιά ισχυρή εβραϊκή κοινότητα– και τα παλιά αρχοντικά της πόλης, όπως το σπίτι του Δεσπότη και το αρχοντικό Μίσιου, μας ταξιδεύουν πίσω στο χρόνο. Χτισμένο σε μικρή χερσόνησο πάνω στη λίμνη, το κάστρο έχει δύο ακροπόλεις. Στη βορειοδυτική ακρόπολη, ο ταξιδιώτης θα επισκεφθεί το τζαμί του Ασλάν Πασά, όπου στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο. Δίπλα, στο τούρκικο κτίριο του Μεντρεσέ, μπορεί κανείς να περιεργαστεί την ιδιωτική συλλογή όπλων του Φώτη Ραπακούση. Η ακρόπολη του Ιτς Καλέ (που σημαίνει «εσωτερικό φρούριο») βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του κάστρου. Επίκεντρο εδώ είναι το βυζαντινό μουσείο, στη θέση του οποίου βρίσκονταν το 19ο αι. τα σεράγια του Αλή Πασά, ενώ δίπλα του βρίσκεται το Φετιχιέ Τζαμί (1795) και ο τάφος του Αλή Πασά.

Εκτός των τειχών, στον μώλο, τα καραβάκια συνδέουν την πόλη με το Νησάκι, όπου βρίσκεται η Μονή Φιλανθρωπηνών, το Μουσείο Αλή Πασά και ένας γραφικός πέτρινος οικισμός στα σοκάκια του οποίου θα βρούμε καταστήματα με είδη λαϊκής τέχνης, παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες με τοπική κουζίνα. Η Μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών, που χρονολογείται από το 1292, περιέχει εξαιρετικές μεταβυζαντινές τοιχογραφίες. Πίσω στον Μώλο, η κίνηση είναι αέναη, ενώ ένας περίπατος στην παραλίμνια λεωφόρο Διονυσίου Σκυλοσόφου λειτουργεί σαν ηρεμιστικό: Από τη μία οι όχθες, από την άλλη τα τείχη και στη μέση τα πλατάνια -γυμνά το χειμώνα, καταπράσινα το καλοκαίρι.
Εκείνος που θέλει να γνωρίσει το αυθεντικό πρόσωπο της πόλης περιπλανιέται στην παλιά αγορά της οδού Ανεξαρτησίας, στις στοές της οποίας συνωστίζονται από βιοτεχνίες κεριών μέχρι μπαρ. Στη σύγχρονη πόλη, δεσπόζει το Ρολόι, το πάρκο Λιθαρίτσια (ένα παρατηρητήριο προς τη λίμνη και τις στέγες της Παλιάς Πόλης) και το Αρχαιολογικό Μουσείο.

Με βάση τα Ιωάννινα, μπορείτε να κάνετε εκδρομές στο Μέτσοβο, τα Ζαγοροχώρια και τα Τζουμέρκα, και να ανακαλύψετε την ανέγγιχτη ηπειρώτικη φύση αλλά και τη μοναδική τοπική αρχιτεκτονική.