Το branding δεν αφορά μόνο τα προϊόντα. Κάθε άνθρωπος είναι ένα brand από μόνο του που πρέπει να χτιστεί. Μιλήσαμε με την πλέον ειδική για το πώς μπορεί κάποιος να το βελτιώσει και να το αναπτύξει.
Η Μαρίνα Ψιλούτσικου είναι, ίσως, ο πιο κατάλληλος άνθρωπος να μιλήσει για το Personal Branding, καθώς το 2019 δημιούργησε στο ΟΠΑ το πολύ επιτυχημένο Πρόγραμμα Personal Branding, το οποίο προσφέρεται τρεις φορές τον χρόνο. Στόχος του να βοηθήσει τους ανθρώπους να βρουν το δρόμο τους στον επαγγελματικό στίβο, με βάση τις αληθινές τους εσωτερικές αξίες.
Σπούδασε μάρκετινγκ, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις επιστήμες των αποφάσεων και διδακτορικό στη στρατηγική των επιχειρήσεων, σπουδές που την έκαναν να συνειδητοποιήσει ότι οι αρχές της διοίκησης επιχειρήσεων, του μάρκετινγκ και της στρατηγικής μπορούν να βρουν εφαρμογή και σε ατομικό επίπεδο. Μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να λάβουν καλύτερα πληροφορημένες και πιο συνειδητές αποφάσεις, να σχεδιάσουν τους στόχους και την υλοποίησή τους, να προωθήσουν τις ιδέες και τις επιδιώξεις τους σε έναν κόσμο όλο και πιο ανταγωνιστικό. Για όλα αυτά μιλάει στο Zeitgeist.gr.
Τι είναι το personal branding και γιατί το χρειάζεται κάποιος; Μήπως το «προσωπικό μάρκετινγκ» ακούγεται κάπως πιεστικό και πολύ καπιταλιστικό; Ή έτσι είναι το παιχνίδι, οπότε ας μάθουμε να το κάνουμε σωστά;
«Πιεστικό είναι να μην έχεις τον έλεγχο της επαγγελματικής σου ζωής και να περιμένεις να σε ανακαλύψουν ή να σου δώσουν ευκαιρίες, να μην μπορείς να είσαι ο εαυτός σου αλλά να πας όπου σε πάνε. Το προσωπικό μάρκετινγκ (όπως και το μάρκετινγκ γενικώς), είναι απελευθερωτικό. Σου δίνει τον έλεγχο και την πρωτοβουλία. Σου επιτρέπει να πετύχεις παραμένοντας ο εαυτός σου, αναδεικνύοντας την αυθεντικότητά σου. Πολλοί άνθρωποι από άγνοια θεωρούν ότι μάρκετινγκ είναι η προώθηση μιας πλασματικής εικόνας μέσω της διαφήμισης ή το να πείθεις τους ανθρώπους να αγοράσουν κάτι που δεν χρειάζονται. Ασφαλώς, κάποιοι κάνουν κατάχρηση των εργαλείων που δίνει η επιστήμη, αλλά αυτό είναι προσωπική επιλογή με προσωρινά συνήθως αποτελέσματα.
Το personal branding είναι η διαδικασία με την οποία διαμορφώνουμε την επαγγελματική ταυτότητα που μας ταιριάζει, προσφέρει κάτι χρήσιμο και μοναδικό και στη συνέχεια την υπερασπιζόμαστε με συνέπεια. Έχει τρία στάδια: Στο πρώτο αποφασίζουμε ποιες αξίες πρεσβεύουμε, τι είναι αυτό που θέλουμε και μπορούμε να προσφέρουμε μέσα από ένα συγκεκριμένο επάγγελμα. Στο δεύτερο εντοπίζουμε σε ποιο κοινό ταιριάζει αυτό που έχουμε να προσφέρουμε και πώς μπορεί να το ωφελήσει. Στο τρίτο επικοινωνούμε με αυτό το κοινό, το ενημερώνουμε για την ύπαρξή μας και διαμορφώνουμε μαζί του σχέσεις εμπιστοσύνης».
Πόσο ώριμη είμαστε ως χώρα σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού; Υπάρχουν επαρκείς διαδικασίες που να βοηθούν τους μαθητές Λυκείου και αργότερα τους φοιτητές να επιλέγουν τομέα με βάση τις ικανότητες, τις προτιμήσεις και τις δεξιότητές τους ή το που θα καταλήξει κάποιος είναι περισσότερο θέμα συμπτώσεων και συγκυριών;
«Συστηματικές διαδικασίες δεν υπάρχουν. Βρίσκουμε πάντα φωτισμένους δασκάλους ή γονείς που βοηθούν ουσιαστικά, αλλά είναι μάλλον εξαιρέσεις. Και δεν είναι θέμα πρόθεσης, είναι θέμα γνώσης ή μάλλον έλλειψής της. Ακόμα κι όταν γνωρίζουν για τα διαθέσιμα εργαλεία, η γνώση αυτή είναι ελλιπής και η χρήση λανθασμένη. Για παράδειγμα, πολλοί θεωρούν ότι θα κάνουν τα διάφορα τεστ δεξιοτήτων και αυτά θα τους πουν τι δουλειά πρέπει να κάνουν! Ασφαλώς και δεν είναι αυτός ο ρόλος τους. Επειδή έχω επικοινωνιακές δεξιότητες πρέπει να γίνω πωλήτρια; Ή επειδή τα πάω καλά με τους αριθμούς πρέπει να γίνω λογίστρια; Πολύ συχνά χρησιμοποιούνται για αποφάσεις επαγγελματικού προσανατολισμοί, πληροφορίες και απόψεις που έχουν πάψει να ισχύουν. Για παράδειγμα, αν τελειώσεις το Μαθηματικό σήμερα δεν έχεις ως μοναδική επιλογή (ούτε καν ως βέλτιστη) να γίνεις καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, όπως 40 χρόνια πριν. Ένα πτυχίο Μαθηματικών μπορεί να σε οδηγήσει σε διαφημιστική εταιρεία, στο Χρηματιστήριο ή στην Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Ή στο να δημιουργείς Τέχνη μέσα από την Τεχνητή Νοημοσύνη. Χρειάζεται σφαιρικότερη θεώρηση του σύγχρονου περιβάλλοντος εργασίας».
Πόση ψυχολογία, αυτοβελτίωση, μάρκετινγκ κ.λπ. περιέχει η προσέγγισή σας;
«Η προσέγγισή μου είναι το μάρκετινγκ και η στρατηγική, οι διοικητικές επιστήμες γενικότερα. Αυτές έχω σπουδάσει, αυτές έχω δει να λειτουργούν στην πράξη και αυτές προσπαθώ να γνωρίσω στον κόσμο που δεν θέλει να ασχοληθεί με τις επιχειρήσεις, αλλά θέλει να αναλάβει τη διοίκηση της δικής του επαγγελματικής πορείας. Για μένα ήταν ξεκάθαρο από το πρώτο έτος στο Πανεπιστήμιο ότι όλα αυτά που βοηθούν τις επιχειρήσεις να πετύχουν μπορούν να βοηθήσουν εξίσου και τα άτομα. Σε ό,τι αφορά τον ρόλο της ψυχολογίας είναι ασφαλώς σημαντικός επειδή έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους. Το μάρκετινγκ αξιοποιεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τις αρχές και τη γνώση αυτού του αντικειμένου. Όσο για την αυτοβελτίωση, κανείς δεν μπορεί να πετυχαίνει συστηματικά και μακροχρόνια, αν παραμένει στάσιμος. Είναι προϋπόθεση η συνεχής βελτίωσή μας».
Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι λόγοι που κάποιος αποτυγχάνει στην αγορά εργασίας, παρότι φαινομενικά έχει τα προσόντα;
«Η αγορά εργασίας είναι σύνθετο περιβάλλον και απαιτεί πολλά και διαφορετικά προσόντα. Συνήθως θεωρούμε ότι κάποιος τα έχει όταν πληροί τις απολύτως βασικές προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, ένας πτυχιούχος οδοντιατρικής θεωρούμε ότι έχει τα προσόντα να είναι οδοντίατρος. Έχει τις βασικές γνώσεις, ασφαλώς. Κι αν υπήρχαν σε όλη την Ελλάδα 100 οδοντίατροι, θα έφτανε αυτό το προσόν για να έχει αρκετούς πελάτες και να θεωρείται επιτυχημένος. Σήμερα που οι οδοντίατροι είναι πολλοί περισσότεροι, η επιτυχία δεν μπορεί να εξασφαλιστεί από αυτό το κοινό εφόδιο που έχουν όλοι. Χρειάζονται περισσότερα. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα επαγγέλματα. Δεν φτάνει πια το βασικό εφόδιο, αυτό είναι προϋπόθεση για να είσαι σε έναν χώρο. Το personal branding είναι η διαδικασία εκείνη που σε βοηθάει να ξεχωρίσεις μεταξύ όλων των άλλων, αξιοποιώντας ή αποκτώντας περισσότερα εφόδια κρίσιμα για την επιτυχία».
Τι θα συμβουλεύατε έναν έφηβο που είναι αναποφάσιστος ως το προς το που πρέπει να στραφεί;
«Για αρχή θα του έλεγα ότι πολύ λογικά είναι αναποφάσιστος. Με εξαίρεση ανθρώπους που έχουν μια πολύ έντονη κλίση από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, οι υπόλοιποι είναι πρακτικά αδύνατο να ξέρουμε στην εφηβεία μας τι μας αρέσει ή τι θα θέλαμε να κάνουμε επαγγελματικά. Δεν έχουμε τις πληροφορίες και τις προσλαμβάνουσες. Και δεν χρειάζεται να αποφασίσει οριστικά και αμετάκλητα, ας το διώξει αυτό το βάρος. Η εφηβεία και η νεότητα είναι οι κατεξοχήν περίοδοι πειραματισμών. Αν όχι τότε, πότε; Πότε θα δοκιμάσει κανείς να δει τι του ταιριάζει στην πράξη; Η θεωρία είναι άλλο πράγμα, χρήσιμο για να δίνει κατευθύνσεις, αλλά δεν φτάνει.
Το καλύτερο που μπορεί να κάνει ένας έφηβος, λοιπόν, είναι να επιλέξει με τι θα ήθελε να ξεκινήσει τους πειραματισμούς του. Αυτό που του φαίνεται πιο ενδιαφέρον τη δεδομένη στιγμή ή έστω λιγότερο αδιάφορο. Και να του δώσει όλη του την προσοχή και όλη του την ενέργεια. Να κάνει το καλύτερο που μπορεί, να μάθει, να προσπαθήσει, να καταφέρει. Τις επιλογές πρέπει να τις στηρίζουμε. Και στην πορεία να επανεξετάσει κι αν χρειαστεί να περάσει στον επόμενο πειραματισμό. Δεν θα είναι χαμένος ο χρόνος που πέρασε, θα του έχει δώσει πολύτιμα εφόδια για να κάνει καλύτερα πληροφορημένος την επόμενη επιλογή. Και κάποια στιγμή, θα ανακαλύψει τι είναι αυτό που τον εκφράζει και του ταιριάζει. Να είναι σίγουρος. Να μείνει πιστός στον εαυτό του, να δουλεύει σκληρά για τις επιλογές του και όλα θα πάνε καλά».
Πόσες καριέρες θα χρειαστεί να αλλάξει ένας άνθρωπος που έχει γεννηθεί στον 21ο αιώνα και τι πνεύμα πρέπει να έχει για να καταφέρει να είναι επιτυχημένος;
«Τα στατιστικά λένε πως η πλειονότητα αυτή τη στιγμή θα αλλάξει 5 – 7 διαφορετικές δουλειές και για περίπου το 1/3 η εκτίμηση ανεβαίνει στις 12. Ασφαλώς δεν αναφερόμαστε σε εντελώς διαφορετικές καριέρες, αλλά σε διαφορετικές θέσεις εργασίας ή εργοδότες, πιθανώς και κλάδους. Γενικότερα, οι αλλαγές γίνονται όλο και πιο συχνές επειδή οι ευκαιρίες γίνονται πολύ περισσότερες. Για τους περισσότερους ανθρώπους σήμερα η αγορά τους είναι διεθνής, ίσως και παγκόσμια, δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτή μιας χώρας ή μιας πόλης, κάτι που ίσχυε μέχρι πρότινος.
Αυτό που πρέπει να κρατήσει κανείς είναι δύο πράγματα. Πρώτον, ότι οι αλλαγές αυτές δεν είναι δυσάρεστες, είναι τμήμα της προόδου, είναι ο τρόπος για να μάθει κανείς περισσότερα και να πετύχει περισσότερα. Και δεύτερον, δεν είναι υποχρεωτικές και μονόδρομος για όλους. Αν κάποιοι δεν αγαπούν τις αλλαγές, τότε δεν είναι υποχρεωμένοι να φτάσουν σε αυτά τα νούμερα. Οι προτεραιότητές τους είναι διαφορετικές και μπορούν να τις πετύχουν σε πιο σταθερές συνθήκες.
Το πνεύμα είναι πάντοτε αυτό της προσαρμογής, της εξέλιξης και της δια βίου μάθησης. Όσο πιο ανοιχτούς ορίζοντες έχει κανείς, όσο περισσότερο παρακολουθεί τις εξελίξεις και τις αντιμετωπίζει ως ευκαιρίες αντί ως απειλές, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχει. Η ζωή γενικά και η επαγγελματική ειδικά είναι ταξίδι, είναι εμπειρίες. Πολλές καριέρες σημαίνει πολλοί προορισμοί και πολλές εμπειρίες. Αν το δούμε έτσι, γίνεται πολύ πιο ευχάριστη και πολύ πιο δημιουργική η πορεία μας, με λιγότερο άγχος και ανασφάλεια. Και πολύ πιο επιτυχημένη.
Εκείνο που θα μένει πάντα σταθερό και αδιαπραγμάτευτο είναι οι αξίες μας. Αυτές πρέπει να αποφασίσουμε και να τις αφήσουμε να μας καθοδηγήσουν. Οι θέσεις εργασίας είναι μέσα, δεν είναι τελικοί στόχοι».
Διαβάστε επίσης
Μία άλλη άποψη για τη «Μήδεια» του Κάστορφ
Βότκα Μολότοφ: ένα εκρηκτικό θεατρικό έργο
Οι «Βάκχες» ως μια queer τραγωδία
Elounda Hills: Το θέρετρο της νέας εποχής
Το «Αταίριαστο Ζευγάρι» σε όλη την Ελλάδα
Οι 6 κανόνες της επιτυχίας
