Ας σκεφτούμε την περίπτωση ενός στρατιώτη την ώρα του πολέμου που αντιμετωπίζει συνεχώς τον φόβο του τραυματισμού και του θανάτου. Όπως επίσης και την περίπτωση ενός πρόσφυγα που καλείται να εγκαταλείψει τη ζωή του όπως την ήξερε, το σπίτι του και τα αγαπημένα του πρόσωπα. Ένα παιδί που υπόκειται σε σεξουαλική και σωματική κακοποίηση. Είναι δύσκολο να κατανοηθεί στον απόλυτο βαθμό το βάθος του ψυχολογικού πόνου και του τραύματος των παραπάνω εμπλεκομένων. Ακόμη, όμως, όταν καθόμαστε στην άνεση του σπιτιού μας μακριά από οποιαδήποτε τέτοια συνθήκη, οι εικόνες αυτές μπορούν να αφήσουν ένα αποτύπωμα.
Συνήθως, κάθε πρωί που ξυπνάμε αλλά και κάθε βράδυ προτού κλείσουμε τη μέρα μας ελέγχουμε τα τελευταία νέα, πόσοι άνθρωποι πέθαναν, πόσα κτήρια καταστράφηκαν, πόσα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικής κακοποίησης. Όλες αυτές οι εικόνες πόνου, ταλαιπωρίας και καταστροφής παραδίδονται απευθείας στο κινητό μας τηλέφωνο. Πώς περιμένουμε να τροφοδοτούμε τον εαυτό μας με όλες αυτές τις πληροφορίες και να μην επηρεαστούμε;
Κρίσεις και καταστάσεις όπως αυτές μπορούν να έχουν ψυχολογικό κόστος. Αυξάνεται το άγχος και ο φόβος και μπορούμε να το παρατηρήσουμε στο σώμα μας. Το στήθος μας γίνεται βαρύ, η αναπνοή γίνεται ρηχή, και μπορεί να νιώσουμε σφίξιμο στο στομάχι. Επίσης, μπορεί να νιώθουμε μια διαρκή ανησυχία, να νιώθουμε ευερέθιστοι και με το παραμικρό να κλαίμε και να έχουμε και αλλαγές στην όρεξη μας για φαγητό. Μας κατακλύζουν σκέψεις απογοήτευσης και απόγνωσης, καταστάσεις της ζωής μας φαντάζουν αδιέξοδες και νιώθουμε ότι έχουμε τόσα πολλά προβλήματα που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε.
Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, όταν νιώθουμε ότι ο κόσμος (μας) καταρρέει;
Σε ένα δάσος όταν πέφτει μια πολύ δυνατή καταιγίδα δεν καταστρέφονται όλα τα δέντρα -κάποια παραμένουν στη θέση τους. Αυτά που παραμένουν στη θέση τους έχουν πιο δυνατές ρίζες και την ώρα της καταιγίδας μπορούν και λυγίζουν τα κλαδιά τους για να αντιμετωπίσουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Αυτό που τα κάνει πιο ανθεκτικά είναι η δύναμη τους και η ευελιξία τους. Με παρόμοιο τρόπο όταν εμφανίζεται μια ψυχολογική καταιγίδα μπορεί να αυξηθεί η ψυχολογική μας ανθεκτικότητα. Κάποιοι ενδεικτικοί τρόποι αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων είναι:
Α) Να παρατηρήσουμε την κατάσταση και τα συναισθήματα που μας προκαλεί. Θυμός, φόβος απογοήτευση, άγχος, ανησυχία συμβαίνουν σε επίπεδο σκέψης μόνο, καθώς δεν έχουμε εκείνη τη στιγμή να αντιμετωπίσουμε μια πραγματική κρίση.
Β) Να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας, ως προς το πώς νιώθουμε με όλες αυτές τις σκέψεις στο σώμα μας και πώς βιώνουμε αυτά τα συναισθήματα σε σωματικό επίπεδο.
Γ) Να προσπαθήσουμε να κάνουμε διαλογισμό και να δώσουμε χώρο σε όλες τις σκέψεις.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές έρευνες και μελέτες στον τομέα της Ψυχολογίας για το τι μπορούμε να κάνουμε σε περιόδους κρίσεων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) για να βοηθήσει οποιονδήποτε βιώνει κρίση έχει εκδώσει έναν οδηγό βασισμένο στις αρχές της Θεραπείας Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT) για την αντιμετώπιση κρίσεων. Εδώ μπορείτε να δείτε την ελληνική έκδοση. Αξίζει!
