Επάνω στο ναρκοπέδιο που ορίζεται από τις γραμμές της μεγάλης περιοχής, οι φύλακες της εστίας προσπαθούν να κρατήσουν τα δίχτυα τους ανέπαφα. Με διαφορετικούς σωματότυπους, ικανότητες, μεθόδους και πρακτικές…
Στο ποδόσφαιρο που παίζεται με τα πόδια, ο τερματοφύλακας έχει όπλο επιβίωσης τα χέρια κι αυτό, διαχρονικά, τον ξεχωρίζει. Είναι αυτός που πρέπει να αποτρέψει τους αντιπάλους να χαρούν ένα γκολ και να διατηρήσει την εστία του καθαρή. Αυτή η μοναδικότητα της θέσης δημιούργησε μύθους στην ρομαντική εποχή του ποδοσφαίρου, τις δεκαετίες του ’50, ’60, ’70, ’80. Ο Σοβιετικός Lev Yashin, ήταν η «μαύρη αράχνη», ο Άγγλος Gordon Banks έκανε την «απόκρουση του αιώνα» σε κεφαλιά του Pele. Ο Βραζιλιάνος Zylmar «γάτος», οι Τσέχοι Ivo Viktor και Frantisek Planicka με το ίδιοι παρατσούκλι, «τανάλιας». Ο Ισπανός Zamora, ο Γερμανός Sepp Maier, ο Ιταλός Dino Zoff, ο Σοβιετικός Rinat Dasayef. Άπαντες εμβληματικοί. Όπως κι ο Παναγιώτης Κελεσίδης του Ολυμπιακού, ο Τάκης Οικονομόπουλος του Παναθηναϊκού, ο αείμνηστος Στέλιος Σεραφείδης της ΑΕΚ, ο Νίκος Σαργκάνης.
Μύθοι και πραγματικότητα
Ποιοι είναι οι σημερινοί μύθοι των γκολπόστ; Δεν υπάρχουν. Είναι καλοί τερματοφύλακες, αλλά δεν είναι μύθοι. Και μετά, στο ποδόσφαιρο εισέβαλε η επιστήμη, που ανέτρεψε όλα τα θέσφατα. Πλέον, ο κάθε ενδιαφερόμενος να παίξει ποδόσφαιρο δεν επιλέγει αυτός τη θέση του, αλλά τον επιλέγουν για τη θέση που νομίζουν οι «εδικοί»! Βάζουν διάφορα δεδομένα στον υπολογιστή, όπως σωματότυπος, ύψος, ευλυγισία, κι αποφαίνονται: «Εσύ, παιδί μου θα πρέπει να παίξεις τερματοφύλακας». Τόσο απλά. Κι από ταλέντο; Πλέον, δεν χρειάζεται και πολύ ταλέντο, παρά μόνο τα βασικά. Οι μύθοι έπαιζαν με το ταλέντο τους και μόνο. Οι σημερινοί θα παίξουν ως προϊόντα γυμναστηρίου, διατροφής, επιστημονικής βοήθειας και τεχνικής καθοδήγησης.
Η επιστήμη είναι αυτή που πέταξε το γάντι στους μυθικούς γκολκίπερ, αλλά δεν έφτιαξε καλύτερους, αλλά χειρότερους. Διότι, στο μεταξύ, άλλαξαν και τα συνολικά δεδομένα στο ποδόσφαιρο. Ο σύγχρονος τερματοφύλακας θα πρέπει να αντιμετωπίσει την ταχύτητα της μπάλας, πάνω από όλα. Η μπάλα, πλέον, παίζεται one touch κι απαγορεύεται σε οποιονδήποτε -πλην Messi- να την κάνει πρώτα δική του και μετά να την πασάρει, όπως στη ρομαντική εποχή.
Ο τερματοφύλακας του σήμερα εκπαιδεύεται στην ταχύτητα της σκέψης και την επεξεργασία των πολλών πληροφοριών που φτάνουν στο μυαλό του, ακριβώς επειδή το ποδόσφαιρο είναι γρήγορο, αλλά και τα σουτ των αντιπάλων πιο δυνατά. Παλιά, ο Ολλανδός Ronald Koeman της Μπαρτσελόνα σούταρε με 90 χιλιόμετρα την ώρα κι εθεωρείτο το πιο δυνατό σουτ του κόσμου. Σήμερα, δεκάδες ποδοσφαιριστές σουτάρουν με 140 χιλιόμετρα την ώρα. Κι ο τερματοφύλακας θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος. Στη ρομαντική εποχή, το μπλονζόν του τερματοφύλακα, το «γράπωμα» δηλαδή, της μπάλας ήταν must που αντανακλούσε στην αξία του. Σήμερα απαγορεύεται! Τη μπάλα τη διώχνει, δεν θέλει να τη φωλιάσει στην αγκαλιά του. Επίσης, έχει παρατηρηθεί πως οι σημερινοί τερματοφύλακες δεν ξεμυτούν από το τέρμα τους στις στημένες φάσεις, σε αντίθεση με την ρομαντική εποχή. Η απάντηση βρίσκεται στην ταχύτητα της μπάλας, στις σέντρες – «ξυραφιές», ενώ παλιά η μπάλα πήγαινε αργά κι υπό μορφή καμινάδας έφτανε στη μικρή περιοχή.
Οι μεγάλες σχολές
Στη ρομαντική εποχή, αρκούσε το ταλέντο κι όχι το ύψος για να γίνει κάποιος τερματοφύλακας. Επί των ημερών μας το ύψος προηγείται. Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, το ιδανικό ύψος είναι μεταξύ 1.87 και 1.90, με σωματότυπο αρκετά μυώδη από τη μέση και πάνω.
Με την εισβολή της επιστήμης στο ποδόσφαιρο δημιουργηθήκαν κι οι διάφορες σχολές τερματοφυλάκων στην Ευρώπη. Είναι η ιταλική σχολή που κυρίως ασχολείται με τα ρεφλέξ του τερματοφύλακα και την τεχνική. Ο τερματοφύλακας θα πρέπει να κινηθεί επιθετικά προς τη μπάλα και να την αποσπάσει στον αέρα ή να βουτήξει στα πόδια του αντιπάλου. Μπορεί να υπερηφανεύεται τόσο για τον Buffon, αλλά και το next big thing των γκολπόστ, τον Gianluigi Donnarumma.
Η ολλανδική σχολή τερματοφυλάκων δίνει προτεραιότητα στα καλά πόδια, εκτός από τα καλά χέρια. Θεωρούν ότι ο τερματοφύλακας είναι κι αυτός παίκτης και άρα πρέπει να είναι και καλός χειριστής της μπάλας, όταν πιέζει η αντίπαλη ομάδα. Ο Ter Stegen και ο Onana το επιβεβαιώνουν.
Η γερμανική σχολή τερματοφυλάκων πρωτίστως ασχολείται με την μενταλιτέ και την ψυχολογία. Πρώτα ο τερματοφύλακας θα πρέπει να φτιάξει μια ισχυρή προσωπικότητα που θα επιβάλλεται με αυτή, αλλά και τις φωνές του στους αμυντικούς. Ο Γερμανός τερματοφύλακας δεν θα πέσει ποτέ στα πόδια αντιπάλου με αυτοθυσία, αλλά θα προσπαθήσει να μεγαλώσει τον όγκο του σώματός του, απλώνοντας χέρια και πόδια, όπως στο χάντμπολ!
Η ισπανική σχολή προτάσσει την ταχύτητα αντίδρασης του τερματοφύλακα. Επειδή στην Ισπανία οι ομάδες παίζουν συντριπτικά με κάθετες και διαγώνιες πάσες, ο τερματοφύλακας πρώτα από όλα εκπαιδεύεται στην άμεση ενέργεια και την αποκωδικοποίηση της πληροφορίας που φτάνει στο μυαλό του, αλλά και το εναλλακτικό σενάριο.
Αφήσαμε τελευταία την αγγλική σχολή. Οι Άγγλοι δεν βγάζουν μεγάλους τερματοφύλακες πια κι υπάρχει λόγος για αυτό. Παρότι έχουν αναδείξει τεράστιες προσωπικότητες, του Gordon Banks, του Ray Clemens, του David Seaman, του Peter Shilton κ.λπ., δεν επικεντρώνονται τόσο στο ταλέντο, αλλά στις ρεαλιστικές ασκήσεις αγώνα. Στην ανά πάσα στιγμή αυτοσυγκέντρωση του τερματοφύλακα. Ενώ στην άλλες σχολές ο εκπαιδευτής τερματοφυλάκων πιάνει τη μπάλα με το χέρι, τη φέρει στο πόδι και σουτάρει προς τον τερματοφύλακα, στην Αγγλία ο γυμναστής σουτάρει από όπου και όπως του έρθει η μπάλα. Αυτές είναι πραγματικές συνθήκες αγώνα. Ποτέ ένας Άγγλος προπονητής δεν θα πει «πέσε αριστερά, πέσε δεξιά, πήδα στον αέρα» κλπ. Γιατί; Διότι ο επιθετικός δεν θα προειδοποιήσει τον τερματοφύλακα που θα στείλει την μπάλα. Ο τερματοφύλακας πρέπει να είναι μονίμως σε εγρήγορση…
Διαβάστε επίσης
Εθνικισμός και πολιτική στο ποδόσφαιρο
Κονσέρτο για ποδοσφαιρόφιλους
Όταν το ποδόσφαιρο ήταν ποδόσφαιρο
