Με ειλικρίνεια και θάρρος, ο καταξιωμένος ηθοποιός που φέτος υποδύεται επί σκηνής τον Καποδίστρια, απαντάει στο πώς φτάσαμε ως εδώ και πώς θα πάμε παρακάτω, ως χώρα, ως κράτος, ως πολίτες.
Ο καλός ηθοποιός πρωταγωνιστεί φέτος στην παράσταση «Υλικό Καποδίστριας», που παρουσιάζεται σε μεγάλη περιοδεία σε Αττική, Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα (δείτε εδώ το πρόγραμμα όλων των παραστάσεων), μια παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, του οποίου είναι καλλιτεχνικός διευθυντής από τον περάσμενο Γενάρη. Η παράσταση διερευνά την άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα του πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους, τον οποίο ο λαός αγάπησε ως πατέρα, την επίδραση του έργου του σε όλη την Ευρώπη, τον μεγάλο του έρωτα με την Ρωξάντρα Στούρτζα, αλλά και τις πολιτικές του παρακαταθήκες. Μέσα σε έναν ιδιαίτερης ματιάς εικαστικό χώρο, πέντε ηθοποιοί και ένας σκηνοθέτης, έχοντας στα χέρια τους ένα μεγάλου όγκου ιστορικό υλικό, δημιουργούν μια παράσταση για έναν μεγάλο έρωτα, μια μεγάλη θυσία και μια μεγάλη προδοσία, που συνδυάζει τον ιστορικό στοχασμό με την προοπτική και το κοίταγμα στο μέλλον: Πώς ξεκίνησε το ελληνικό κράτος; Πώς φθάσαμε ως εδώ; Τι ονειρευόμαστε για το μέλλον; Πραγματοποιείται, δε, με την ευκαιρία του Εορτασμού των 200 Χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Ένας ρόλος ιδανικός για έναν άνθρωπο που έχει περάσει από την πολιτική και που δεν έπαψε ποτέ να είναι πολιτικοποιημένος.
Πρώην βουλευτής, νυν κυβερνήτης Καποδίστριας επί σκηνής, η πολιτική σας καταδιώκει ή είναι τελικώς το φόρτε σας;
Δεν νομίζω. Υπήρξα βουλευτής πριν έξι χρόνια για επτά μήνες [είχε εκλεγεί με το Ποτάμι το 2015], δεν το λες ακριβώς και πολιτική καριέρα. Από την εφηβεία μου όμως είμαι πολιτικό ον και ενεργός πολίτης, διαβάζω, ενημερώνομαι, έχω άποψη. Το θέατρο, η τέχνη γενικότερα είναι και πολιτική, όχι από την πλευρά της ιδεολογίας, αλλά από άποψη ανθρωπιστική. Εδώ εν προκειμένω, παρουσιάζουμε τις στιγμές του Κυβερνήτη μέσα από τους επιβεβαιωμένους στοχασμούς και τα γραπτά του, χωρίς να παίρνουμε θέση, υπό την έννοια ότι είναι και για μας αυτή η παράσταση μια ευκαιρία να ξαναδιαβάσουμε την Ιστορία με διάθεση ίσως και αναθεωρητική, από την πλευρά των ανθρώπων και των παρορμήσεών τους. Αυτό είναι κάτι που οι ιστορικοί παραβλέπουν, αλλά η τέχνη το επισημαίνει πάντα.
Αλήθεια, ποια είναι η αξιολόγησή σας για τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση; Τι θα κάνατε διαφορετικό εσείς;
Δεν ξέρω τι θα έκανα, δε μπορείς να λες απόψεις εύκολα σε τόσο σοβαρά θέματα, εν είδει καφενείου. Σίγουρα θα εναρμονιζόμουν αναγκαστικά με τις διεθνείς πρακτικές, μην ξεχνάμε ότι υπάρχει η άτυπη συναπόφαση των μελών της ΕΕ. Από εκεί και πέρα, το μόνο που μπορώ να ισχυριστώ είναι ότι τον Οκτώβρη του 2020 που ξέφυγε η κατάσταση, θα έκανα ένα δίμηνο αυστηρό lockdown. Αυτό ίσως να φρέναρε την εκτίναξη του περσινού καλοκαιριού και να μας οδηγούσε σε χαλαρότερο χειμώνα. Πάντως θεωρώ άδικο το κλείσιμο των θεάτρων, δεδομένου ότι από αρχής της πανδημίας δεν σημειώθηκε στις παραστάσεις ούτε ένα κρούσμα μεταξύ των θεατών. Το αποδίδω σε έλλειψη ενημέρωσης. Αλλά σε γενικές γραμμές, τηρουμένων των δυνατοτήτων του κράτους, τα πήγε καλά.
Η ενασχόληση με την πολιτική τι εντυπώσεις σας έχει αφήσει;
Με ρωτούν συνέχεια αυτό το πράγμα, έξι χρόνια μετά. Δεν φανταζόμουν ότι το μετεωρικό μου πέρασμα από την πολιτική θα είχε τέτοιο αποτύπωμα. Υπηρέτησα τις γειτονιές του Πειραιά, στις οποίες μεγάλωσα, με αυταπάρνηση και υψηλή αίσθηση χρέους και ανιδιοτέλειας. Βγήκα φτωχότερος από την πολιτική, σε μια περίοδο μεγάλου διχασμού. Δεν νομίζω ότι κάνω για πολιτικός, καθώς έχω το έμφυτο ελάττωμα να λέω αυτό που σκέφτομαι, όσο δυσάρεστο και αν είναι. Αυτό δεν είναι καλό στην πολιτική και ενίοτε έχει βλαβερές συνέπειες. Μας αρέσει να μας χαϊδεύουν τα αυτιά και όχι να μας λένε δυσάρεστες αλήθειες. Υπό αυτή την έννοια το θέατρο είναι πιο αληθινό.
Και τώρα στη σκηνή ως πολιτικός. Παρεξηγημένος ο Καποδίστριας; Ή πλέον αποκατεστημένος; Και στο σωστό βαθμό και μέτρο (αποκατεστημένος); (Νομίζω ότι στην κοινή γνώμη παρά την αποδοχή του έργου του υπάρχει μια ψυχρότητα απέναντί του). Ναι, γιατί ο Καποδίστριας ήταν πολιτικός. Δεν ήταν οπλαρχηγός με μουστάκες και γιαταγάνια, που μπήκε στη μάχη και μακέλεψε τον εχθρό. Γοητευόμαστε από τους ανυπότακτους, θεωρούμε ότι οι ήρωες είναι πολεμιστές, αγιοποιούμε πολλούς αγωνιστές που είχαν πολλές σκοτεινές πλευρές, -για χρόνια κανείς στο σχολείο δεν μας έλεγε ότι οι κλέφτες και οι αρματολοί έκλεβαν και είχαν ρημάξει και τους φτωχούς Ρωμιούς της υπαίθρου. Αν όμως 200 χρόνια μετά έχουμε κράτος, είναι γιατί εκείνος το ξεκίνησε. Οι οπλαρχηγοί έδιωξαν τους Τούρκους, αλλά ο Καποδίστριας έφτιαξε τους θεσμούς και κατάλαβε από τότε, ότι η Ελλάδα, μόνο ως θεσμικό τμήμα της Δυτικής Ευρώπης έχει μέλλον στην ευημερία. Τώρα αντιλαμβανόμαστε την αξία του. Για αυτό και λέω ότι είναι μια χρυσή ευκαιρία αναστοχασμού, χωρίς αγιοποιήσεις. Ας χαμηλώσουμε λίγο τα κάδρα από τους τοίχους, γιατί έπεσαν και μας πλάκωσαν.
Τι μάθατε από την παράσταση για την εξέχουσα αυτή μορφή και που δεν είναι γνωστό στον πολύ κόσμο; Τι αγνοούμε;
Ότι είναι ο πατέρας του ελβετικού κράτους. Ότι αντιμετώπισε μια πανδημία με μέτρα παρόμοια με τα σημερινά, με lockdown και αυτοσχέδιες μάσκες με πανιά. Ότι δεν πήρε ποτέ τον μισθό του! Ότι πίστευε σε μια Ενωμένη Ευρώπη. Ότι μίλησε για θρησκευτικο-πολιτισμικό πόλεμο. Ότι εμπιστευόταν απόλυτα τον Κολοκοτρώνη. Ότι γνώριζε ότι θα τον δολοφονήσουν και δεν προστατεύτηκε ποτέ.
Τι θα απαντούσε ο Καποδίστριας αν τον ρωτούσαμε σήμερα, πότε θα γίνουμε κράτος;
Θα απαντούσε ότι γίναμε. Ότι είμαστε μια περίπτωση επιτυχίας, δεδομένου ότι εκείνος συνάντησε το απόλυτο μηδέν, μια ρημαγμένη χώρα, γεμάτη ορφανά, ανάπηρους πολέμου, πολέμαρχους που κινούνταν με όρους σημερινής μαφίας, διχασμούς και κατεστραμμένη ύπαιθρο. Τώρα θα περπατούσε στους δρόμους της Αθήνας και των πόλεών μας, με ένα χαμόγελο δικαίωσης.
Μιλήστε μας λίγο για την παράσταση. Ποια ήταν η πρόκληση για εσάς; Φαντάζομαι θα μπορούσατε να συμμετάσχετε σε πολλές πιο εμπορικές παραστάσεις. Γιατί επιλέξατε αυτό το έργο;
Το εμπορικό δεν το υπολόγισα ποτέ, να σας πω την αλήθεια, πράγμα παράδοξο αν σκεφτείτε ότι είμαι ένας προλετάριος, δεν είχα ποτέ κανένα άλλο έσοδο πλην της εργασίας μου. Και δεν έκανα ποτέ μου καριέρα με την έννοια της στόχευσης. Πάντα διαλέγω ό,τι με συγκινεί και πρωτίστως μου αρέσει να βρίσκομαι σε ωραίες ομάδες. Με γοήτευσε ο άνθρωπος αυτός που είχα ξεκινήσει να μελετώ πριν μου τον προτείνει ο Γιάννης Μαργαρίτης (θεατρική σύνθεση και σκηνοθεσία). Πιστεύω ότι η εποχή μας έχει ανάγκη από ωραίους ήρωες, από πρόσωπα που εμπνέουν, που δείχνουν ένα ανώτερο αξιακώς σύστημα, μια ανθρωπιά, μια ανιδιοτέλεια, μια αίσθηση καθήκοντος, μια ευγένεια. Έννοιες που τις υποτιμούμε, παρασυρόμενοι από μια δήθεν αντισυμβατικότητα και μια παρορμητική διαδικτυακή εχθροπάθεια.
Αν ήσασταν ο Καποδίστριας τι θα κάνατε διαφορετικό για να μη σας δολοφονήσουν και να φέρετε σε πέρας το έργο σας;
Νομίζω θα έπαιρνα δυο τρεις σωματοφύλακες παραπάνω και θα έβαζα στην άκρη τον εγωισμό μου. Θα φώναζα τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και θα συμφιλιωνόμουν μαζί του, δίνοντάς του να καταλάβει ότι η εποχή έπρεπε να αλλάξει, επομένως και αυτός και η οικογένειά του, για το καλό της μέλλουσας πατρίδας.
Η εξουσία δεν είναι μέσο, είναι σκοπός, λέει ο Γουίνστον στο περίφημο 1984 του Όργουελ. Το είδατε αυτό στη Βουλή; Το νιώσατε;
Οπωσδήποτε. Ευτυχώς όχι από όλους. Η Βουλή ξέρετε είναι ό,τι και η κοινωνία, σε ίσες δόσεις. Είναι ο καθρέφτης μας. Όταν τη βρίζουμε, βρίζουμε και τον εαυτό μας και τις επιλογές μας. Και αυτό είναι μια ματαιότητα. Δεν υπάρχει χειρότερη ψήφος από την ψήφο του συναισθήματος και της συμπάθειας. Και ακόμη και η χειρότερη Βουλή είναι προτιμότερη από κάθε τι άλλο που την αντικαθιστά.
Και το μέλλον; Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας τόσο για την πολιτική όσο και για την Τέχνη που υπηρετείτε ως ηθοποιός αλλά και ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης;
Για την πολιτική δεν έχω κανένα σχέδιο. Δεν τη σκέφτομαι και ελπίζω να μην με σκέφτεται και αυτή. Για το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης ο νους μου είναι στο οργανωτικό του στέριωμα και τις παραγωγές του φθινοπώρου για τις οποίες έχω υψηλές προσδοκίες. Το Νοέμβριο ξεκινάει στη Λαμία μια θεατρική καταιγίδα με τρεις προγραμματισμένες πρεμιέρες και 30 ηθοποιούς και συντελεστές. Ελπίζω η πανδημία να μη μας χαλάσει τα σχέδια.
