Ένα διαχρονικό, παράδοξο και πρωτότυπο έργο για την ανθρώπινη φύση, την ελληνική ταυτότητα, τον κοινωνικό δαρβινισμό και τον Δημήτρη Κουρούμπαλη να καταγράφει μια αξιοσημείωτη στιγμή στη θεατρική πορεία του.
Γραμμένο το 1848, ο «Πίθηκος Ξουθ» θεωρείται το πρώτο νεοελληνικό μυθιστόρημα φαντασίας, που λειτουργεί ταυτόχρονα σε δύο κατευθύνσεις. Από τη μια, στο επίπεδο μιας παράδοξης ιστορίας μεταμόρφωσης, που παίζει με τους αισωπικούς μύθους και διαβάζει αντίστροφα την εξελικτική θεωρία. Από την άλλη, στο πλαίσιο μιας σαρκαστικής και παιγνιώδους σάτιρας που στηλιτεύει το νεοελληνικό «είναι». Το έργο που τελικώς δεν ολοκληρώθηκε ποτέ είναι αινιγματικό αλλά και ξεκάθαρο, μια προφανής κοινωνική αλληγορία που μοιάζει τόσο σύγχρονη και επίκαιρη. Δημοσιευμένο σε περιοδικό της Σύρου σε συνέχειες, διακωμωδεί την «πιθηκίζουσα» μετεπαναστατική ελληνική κοινωνία που επιχειρεί να βρει την ταυτότητά της ανάμεσα στο «σήμερα» και το «χθες», ανάμεσα στην εικόνα που έχουν οι άλλοι για εκείνη και η ίδια για τον εαυτό της. Συνήθως με ψέματα ή μέσω κωμικοτραγικών παρεξηγήσεων. Ο συγγραφέας του, Ιάκωβος Πιτζιπίος (1800 – 1869), μια ιδιαίτερη και ιδιόρρυθμη φιγούρα των γραμμάτων, με γλώσσα αστεία, ζωηρή και τολμηρή για την εποχή του, συνδυάζει τη φαντασία με τον ρεαλισμό, ασκώντας κριτική στις παθογένειες της εποχής του: τον μιμητισμό προς οτιδήποτε ευρωπαϊκό, την ξενομανία, τη νεόπλουτη αθηναϊκή κοινωνία με τη ρηχότητά της, αλλά και την αλλοτρίωση της ανθρώπινης φύσης από τα πάθη και τις κακές επιλογές.
Από την άποψη αυτή, το ανέβασμά του στο θέατρο Σταθμός, που έχει παράδοση στη μεταφορά νεοελληνικών λογοτεχνικών έργων, αποτελεί καλλιτεχνικό γεγονός. Το κείμενο ανεβαίνει στο σύνολό του για πρώτη φορά, ιδωμένο μέσα από την εύστοχη σκηνοθετική ματιά της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, που υπηρετεί την προσαρμογή του έργου στους σύγχρονους καιρούς διαφυλάσσοντας την ιστορικότητά του. Σε αυτή την προσπάθεια βοηθούν τόσο η διατήρηση του καθαρευουσιάνικου γλωσσικού ιδιώματος όσο και οι απαιτούμενες δόσεις δημοτικής -για να μη μένουν δυσνόητα σημεία στην έτσι κι αλλιώς σύνθετη υπόθεση-, η καταπληκτική πρωτότυπη μουσική του Κώστα Νικολόπουλου, σε καμπαρέ, country αλλά και μπλουζ ρυθμούς, αλλά και οι ερμηνείες που κινούνται ανάμεσα στη σάτιρα, το γκροτέσκο και την υπερβολή, συνάδοντας πλήρως με το αυθεντικό ύφος του έργου, που θέλει να σε κάνει να χαμογελάσεις αλλά και να προβληματιστείς.
Η υπόθεση έχει ως εξής: Ένας άνθρωπος, καταδικασμένος από τη θεία δίκη για δολοφονία, μεταμορφώνεται σε πίθηκο. Αφού περάσει ένα διάστημα σε έναν ερημότοπο, ο Ξουθ, όπως είναι το όνομά του, αιχμαλωτίζεται και ζει στην Ελλάδα, εκτελώντας χρέη μπάτλερ στον Καλλίστρατο Ευγενίδη (Νίκο Μέλλο), τυπικό δείγμα φιλόδοξου νέου στην Αθήνα του 1840. Ταπεινής καταγωγής, εκπαιδευμένος στην «πεφωτισμένη Ευρώπη» αλλά παρόλα αυτά αφελής και ξιπασμένος, αλλάζει το όνομά του και επινοεί ένα ένδοξο οικογενειακό παρελθόν προκειμένου να μπει στους ευνοούμενους του παλατιού. Οι νέες περιπέτειες του πίθηκου Ξουθ ξεκινούν στην προσπάθειά του να επικοινωνήσει με τον τωρινό κύριό του και τους υπόλοιπους χαρακτήρες του έργου, οι οποίοι επηρεάζουν τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας του πρώτου μισού του 18ου αιώνα.
Σε αυτές τις καταστάσεις ο Ξουθ λειτουργεί ως καταλύτης της αλήθειας και της αποκάλυψης του τι ακριβώς κρύβεται από κάτω. Τον ρόλο υποδύεται ο δημοφιλής Δημήτρης Κουρούμπαλης, που δίνει μια άρτια ερμηνεία τόσο στο επίπεδο της κινησιολογίας όσο και στα επίπεδα της υποκριτικής και της ορθοφωνίας, ένα στοίχημα που κερδίζει σκαρφαλώνοντας, μουγκρίζοντας, κραυγάζοντας και σταδιακά μιλώντας, μια εξέλιξη που αποδίδεται πειστικά. Πλάι του, η Πηνελόπη Σεργουνιώτη ενσαρκώνει επιτυχημένα τον ανθρωπότυπο της γυναίκας που χρησιμοποιεί τη γοητεία της για να εκμεταλλευτεί τις καταστάσεις, μέσα από τρεις διαφορετικούς ρόλους. Ενώ, η Αντιγόνη Μακρή όσο και η Ευγενία Μαραγκού, που έχει κάνει και τη θεατρική διασκευή, διευκολύνουν με τους δεύτερους ρόλους τους την εξέλιξη της ιστορίας, αλλάζοντας με άνεση, ύφος και διάθεση.
Info
Θεατρική Διασκευή: Ευγενία Μαραγκού
Σκηνοθεσία: Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη
Παίζουν (αλφαβητικά): Δημήτρης Κουρούμπαλης, Αντιγόνη Μακρή, Ευγενία Μαραγκού, Νίκος Μέλλος, Πηνελόπη Σεργουνιώτη.
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιώργος Λιντζέρης
Επιμέλεια κίνησης – Χορογραφίες: Φρόσω Κορρού
Επιμέλεια Φωτισμών: Μελίνα Μάσχα
Θέατρο Σταθμός, Βίκτωρος Ουγκό 55, Αθήνα, Μεταξουργείο 210 5230267
Kάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 μόνο για λίγες παραστάσεις (μέχρι τα τέλη Απριλίου)
Εισιτήρια εδώ: 14 € γενική είσοδος, 12 € φοιτητικό, 5 € Ανέργων
Διαβάστε επίσης
5 παραστάσεις που πρέπει να βάλετε στη λίστα σας
Είδαμε τα «Μαθήματα Κωμωδίας» του Θοδωρή Αθερίδη
