Πλούσιο σε αρώματα, λιπαρή υφή και ένα στόμα που γεμίζει με την αλμύρα και το ιώδιο της λιμνοθάλασσας, το (προϊόν Π.Ο.Π.) αυγοτάραχο δεν είναι οικονομικά απρόσιτο (περίπου 30 ευρώ / 100 γραμμάρια) και για αυτό δεν μπορεί να θεωρείται ελιτίστικη απόλαυση.
Οι Φαραώ μάλλον ήξεραν να απολαμβάνουν, αφού το αυγοτάραχο θεωρείτο από τότε εκλεκτή λιχουδιά ενώ αποτελούσε ουσιαστική και σημαντική τροφή στο διαιτολόγιο και των αρχαίων Ελλήνων. Επί Τουρκοκρατίας το έδιναν οι Έλληνες σαν μίσθωμα στους Τούρκους, ενώ αργότερα οι Ιταλοί το έτρωγαν με λάδι και λεμόνι. Στην Ευρώπη ήταν ήδη γνωστό από τον 17ο αιώνα και εικάζεται ότι ο Λόρδος Βύρωνας συνέβαλε ιδιαίτερα στη φήμη του.
Εκατοντάδες ψαράδες δουλεύουν, από τα τέλη Αυγούστου μέχρι και τα μέσα Σεπτεμβρίου, στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού και στα ιβάρια (φυσικά ιχθυοτροφεία) ακόμη και τη νύχτα με το φως της λάμπας υγραερίου, για να ψαρέψουν τις μπάφες (θηλυκούς κεφάλους. Αφού πρώτα αφαιρέσουν τους σάκους με τα αυγά τους, στη συνέχεια ξεκινούν το πάστωμα και την ξήρανση αυτού του μοναδικού εδέσματος.
Η παράδοση το θέλει να τρώγεται σκέτο, κομμένο σε λεπτές φέτες, αφού καθαριστεί από το κερί που το προστατεύει, πάνω σε φρυγανισμένο ζεστό ψωμί. Στο υπόλοιπο τμήμα δεν αφαιρούμε ποτέ το κερί και φροντίζουμε να καλύψουμε την ελεύθερη επιφάνεια του προϊόντος με μια διάφανη ζελατίνα, διατηρώντας το στη συντήρηση του ψυγείου. Ιδανική θέση είναι το κάτω συρτάρι του ψυγείου. Αν και μια ράβδος έχει διάρκεια ζωής που ξεπερνά τον ένα χρόνο, η αλήθεια είναι ότι όσο πιο φρέσκο καταναλωθεί το αυγοτάραχο τόσο πιο έντονη είναι η γεύση του.
Ταιριάζει θαυμάσια με ομελέτες, μακαρόνια, φρούτα εποχής όπως σύκο, μάνγκο κι αχλάδι, ενώ στέκεται δίπλα σε σαλάτες και λαχανικά. Δοκιμάστε το φρυγανιά τύπου μέλμπα, αλειμμένο με λιωμένο τυρί φέτα, μία λεπτή φέτα αυγοτάραχου και ψίχα λεμονιού. Ή με ψωμάκι μπριός, κομμένο στη μέση, αλειμμένο με τυρί κρέμα, λεπτές φέτες αυγοτάραχου με λεμόνι και φιλαράκια ρόκας.
Το αυγοτάραχο συνοδεύει εξαίσια τα περισσότερα οινοπνευματώδη. Ιδανικός μεζές για το ούζο και το τσίπουρο, αλλά και μια σταρένια μπύρα. Αν το συνδυάσουμε με ultra brut σαμπάνια, η ξηρότητα και η οξύτητα της σαμπάνιας σπάνε την λιπαρότητα και την αλμύρα του. Το malt ουίσκι είναι επίσης καλή επιλογή, ειδικά, ένα λιπαρό ουίσκι με θαλασσινό χαρακτήρα, ώστε να μπορεί να σταθεί δίπλα στο ιώδιο και την αλμύρα του αυγοτάραχου, όπως για παράδειγμα το Talisker. Όσον αφορά το κρασί προτιμήστε ένα ισορροπημένο chardonnay, όχι όμως από τα πολύ αρωματικά του νέου κόσμου. Τέλος, ταιριάζει και με τη βότκα -ένας κλασικός συνδυασμός που εξουδετερώνει την λιπαρότητα, εντούτοις για να πετύχει το ταίριασμα χρειάζεται μια εξευγενισμένη -διπλά ή τριπλά φιλτραρισμένη- απαλή βότκα.
Το αυγοτάραχο είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό. Το λίπος του περιέχει ποσότητες πολυακόρεστων λιπαρών οξέων της σειράς ω-3 που, σύμφωνα με μελέτες, προστατεύουν από τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ περιέχει και σημαντική ποσότητα βιταμίνης Ε, η οποία έχει αντιθρομβωτική δράση. Επίσης περιέχει σημαντικές ποσότητες σκουαλενίου (ουσία την οποία συναντάμε και στο ελαιόλαδο) και φυτοστερολών (ουσίες που υπό προϋποθέσεις μειώνουν το επίπεδο χοληστερόλης).
