Ψάξαμε πολύ για να τις βρούμε, σε ειδικές συλλεκτικές εκδόσεις και εταιρικά αρχεία. Η πρώτη είναι του 1890, η τελευταία (10η) του 1969 και το πιθανότερο είναι να μην τις έχετε δει ποτέ ξανά!
Εργαλείο υλικού πολιτισμού. Καθρέφτης της κοινωνίας. Ιστορική πηγή. Τρεις όψεις της διαφήμισης, αδιάσπαστα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Διότι δείχνουν την εξέλιξη στη σκέψη και στον τρόπο ζωής και αποκαλύπτουν μυστικά που ούτε καν φανταζόμασταν. Και παρότι μας χωρίζει πάνω από έναν αιώνας με κάποιες από αυτές, είναι ξεκάθαρο ότι αυτές οι πρωτόγονες ρεκλάμες έχουν από πίσω τους στρατηγική σκέψη, επικοινωνία, μάρκετινγκ. Απολαύστε!
1890: Η διαφήμιση σε ένα πρώτο επίπεδο μεσολαβεί μεταξύ προϊόντων και καταναλωτών. Σε ένα δεύτερο, αποτελεί μια τελετουργική διαδικασία γεμάτη σύμβολα, όπως ο Βενεδικτίνος μοναχός και τα εραλδικά της μονής. Το είπε ο και ο Θεός!1900: Η διαφήμιση ως ιστορική πηγή. Μέσα από τις ρεκλάμες τις παλιάς εποχής ξετυλίγεται η ελληνική ιστορία της κατανάλωσης, με τα εύσημα να αποδίδονται στις μάρκες που ‘’τραγουδούν’’ (sing-er) ακόμη και αν ξεκίνησαν από ραπτομηχανές, εξελίχθηκαν σε πολλά άλλα είδη.1915: Τα ελληνικά υποδήματα, αν και δεν κατονομάζονται σαφώς, αποκαλούνται «γελοίαι απομιμήσεις», συγκρινόμενα με την ποιότητα και τη φινέτσα των αμερικανικών και των γαλλικών. Η ξενομανία έχει τις ρίζες της.1938: Μία από τις πρώτες διαφημίσεις της Ελληνικής Βιομηχανίας Γάλακτος (ΕΒΓΑ), που κάνει λόγο για τις χαλαρωτικές ιδιότητες του γάλακτος, επιχειρώντας να προσελκύσει το ενήλικο κοινό. Τότε, γάλα έπιναν μόνο τα παιδιά.1942: Ένα από τα πιο επιτυχημένα λογότυπα της αρωματοποιίας ήταν νούμερο. Το «Τέσσερα Επτακόσια Έντεκα» (4711) ακουγόταν ευχάριστα, εντυπωνόταν εύκολα στο μυαλό και χρησιμοποιήθηκε πάμπολλες φορές, ως λογοπαίγνιο. Ακόμη και ο Τζίμης Πανούσης το ανέφερε στις σατιρικές του παραστάσεις ως ορόσημο, μαζί με το 666, το 1992 και το 2000.1949: Είτε ως προγονοπληξία είτε ως τάση επιστροφής στις ρίζες, η ελληνική διαφήμιση ανέκαθεν χρησιμοποιούσε σύμβολα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού για να πάρει κάτι από το φως της αρχαίας δόξας. Μαίανδροι και σχήματα από την αρχαιότητα ήταν πολύ συνηθισμένα.
1949: Από τα πρώτα κιόλας βήματα, η διαφήμιση ασχολήθηκε με υπαρκτές καταναλωτικές ανάγκες. Σε αυτό οφείλεται και η μεγάλη απήχηση που συναντούσε στο κοινό τις χρυσές’ δεκαετίες του 50’, του 60’. Μετά, άρχισε το clutter (βομβαρδισμός μηνυμάτων).1953: Κερωμένα φτερά, πεντακάθαροι τροχοί, λαμπυρίζουσες ζάντες, τζάμια που αστράφτουν και μια mercedes που μόλις βγήκε από το «κουτί». Μία εικόνα, χίλιες λέξεις, για μια διαφήμιση κύρους όπως αυτή.
1965: Η διαφήμιση ως μαγεία, άλλοτε ως τζίνι, άλλοτε ως μαγικό ραβδί. Αγοράζεις το προϊόν, το καταναλώνεις και αμέσως…βρίσκεις σύντροφο, έχεις επιτυχίες, γίνεσαι δημοφιλής, ευχάριστος, ευτυχισμένος, όμορφος κ.λπ.
1969: Μία από τις πρώτες διαφημίσεις αυτοκινήτων (και) με αγγλικό κείμενο. Το Λονδίνο είχε αρχίσει να γίνεται της μόδας, οι αγγλομαθείς αυξάνονταν και το καλύτερο αυτοκίνητο στον κόσμο δεν χρειαζόταν πολλές συστάσεις.
Πηγές
Διαφημίσεις αυτοκινήτων και μηχανών, Ανατολικός, Αθήνα, 2005
Οι παλιές ελληνικές ρεκλάμες 1900-1950, Δημοσιότης, Πάτρα,1985
Hellads: Η Ελλάδα μέσα από τη διαφήμιση 1940 – 1989, Omikron, 1997
Αρχείο περιοδικού Marketing Week
Εταιρικά αρχεία
Μια ακόμη παρενέργεια της υπερβολικής ενασχόλησης με τα social media που εκδηλώνεται με ζήλεια, συμπλέγματα κατωτερότητας, συγκρίσεις με τους άλλους...
