Οι εποχές αλλάζουν και μαζί αλλάζουν και τα γήπεδα και αυτά με τη σειρά τους την πόλη στην οποία βρίσκονται. Τα νεότευκτα ποδοσφαιρικά ιερά ενσωματώνουν μια διαφορετική προσέγγιση που αποσκοπεί όχι μόνο στο να μας διασκεδάσει, αλλά και να μας κάνει να φύγουμε καλύτεροι άνθρωποι.
«Έχω και μαντολάτο παιδιά», φώναζε κάποτε ο τύπος που κουβάλαγε στα τσιμέντα του Καραϊσκάκη το δίσκο με τα σνακ για τους φιλάθλους. Τι ήταν τότε τα γήπεδα; Κερκίδες από τσιμέντο και φελιζόλ για να κάθεται ο κόσμος. Μετά τα τσιμέντα έπεσαν, όπως έλεγε ο Νίκος Αλέφαντος και τα γήπεδα άλλαξαν. Μπήκαν πλαστικά καθίσματα, ράμπες για ΑΜΕΑ, κάμερες ασφαλείας, αλλά η αρχιτεκτονική τους παρέμεινε η ίδια, αρχέγονη, συμβατή με την ιστορία του αθλητισμού και κυρίως του ποδόσφαιρου. Όμως, αυτός ο κύκλος έκλεισε. Πλέον, οι σπουδαιότεροι αρχιτέκτονες του κόσμου που αναλαμβάνουν τα νέα project φέρνουν επανάσταση στη σχεδίαση των γηπέδων, κάνοντας πράξη την «κτιριογλυπτική» και παραδίδοντας ένα αποτέλεσμα που εξηγεί την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής ως πολιτισμική παραγωγή.Πότε, όμως, μπαίνει αυτή η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα γήπεδα του παρελθόντος και στα γήπεδα του σήμερα; Το γύρισμα της χιλιετίας είναι η απάντηση και σημαντικό μερίδιο στην αλλαγή έχει η βρετανική εταιρεία Arup Group, η οποία ειδικεύεται σε αρχιτεκτονικά projects σε όλον τον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1946 από τον Sir Ove Arup και σήμερα δραστηριοποιείται με 96 γραφεία σε 35 χώρες και 6.000 άτομα προσωπικό, έχοντας εμπλακεί σε εκατοντάδες projects. Δύο από τα πιο σημαντικά ήταν την πρώτη δεκαετία του αιώνα μας, το Alianz Arena στο Μόναχο και το Εθνικό Στάδιο του Πεκίνου, του βασικού σταδίου των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008, που είναι ακόμα και σήμερα ίσως το πιο διάσημο στάδιο στον κόσμο. Επί του παρόντος, η Arup εμπλέκεται στο νέο γήπεδο της Βαλένθια με στόχο όχι απλά τη δημιουργία ενός ακόμα γηπέδου, αλλά ενός αθλητικού πάρκου, με έμφαση στην ασφάλεια, την τεχνολογία, την προστασία του περιβάλλοντος, αφού θα είναι χώρος που θα θερμαίνεται και θα ψύχεται με μηδενική χρήση άνθρακα, αλλά και ένας χώρου για βιωματικές και πολύπλευρες εμπειρίες, όχι μόνο ποδοσφαιρικές.
Θελκτικό στο μάτι είναι και το βασικό γήπεδο όπου θα γίνουν οι αγώνες του Μουντιάλ στο Κατάρ, το Lusai (86.000 θεατών). Ο Norman Foster της Foster + Partners που τρέχει το project το θεωρεί ως ένα μέρος της φιλοσοφίας του πλέγματος της ιδανικής πόλης του μέλλοντος.
Ποιο είναι το «άγιο δισκοπότηρο» του σχεδιασμού των γηπέδων, αναρωτιούνται κάποιοι; Η απάντηση έρχεται από τους υπευθύνους της εταιρείας Populous στην οποία η Τότεναμ ανέθεσε το project του νέου γηπέδου της, που έκανε εγκαίνια τον Απρίλιο του 2019 και έχει χωρητικότητα περίπου 62.000 θεατών. Το γήπεδο κατασκευάστηκε όχι μόνο για να είναι τέλειο και ατμοσφαιρικό, αλλά για «φέρει επανάσταση στη σύγχρονη σχεδίαση σταδίων».
Εξάλλου, η εταιρεία του star architect Rem Koolhaas OMA (Office for Metropolitan Architecture), έχει αναλάβει το σχεδιασμό του νέου γηπέδου της Φέγενορντ, που θα αποτελέσει το ένα από τα νέα εμβληματικά της Ευρώπης. Θα έχει χωρητικότητα 63.000 θεατές και θα είναι το μεγαλύτερο στις Κάτω Χώρες. Όμως, το σημαντικότερο είναι πως το νέο γήπεδο αποτελεί το λίθο της ευρύτερης ανάπλασης του νοτίου Ρόττερνταμ, που έχει αναλάβει η ΟΜΑ.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η Ιταλία έχει τα πρωτεία στο σχεδιασμό παγκοσμίως και μακράν του δευτέρου, είτε πρόκειται για τη μόδα, τα ρούχα, είτε για τα αυτοκίνητα, τα έπιπλα και τα κοσμήματα. Αν τα ιταλικά δαχτυλίδια προκαλούν συναισθήματα πόθου, τότε τα δαχτυλίδια του Μιλάνου θα τα λατρέψουν όλοι, ακόμα και όσοι δεν ασχολούνται με το ποδόσφαιρο. Ο λόγος για το νέο γήπεδο της Μίλαν και της Ίντερ. Οι δύο αλληλοσυνδεόμενοι δακτύλιοι ενσωματώνουν τα δύο κλαμπ της πόλης και η τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί με έναν τεράστιο αριθμό LED θα αλλάζει το φωτισμό από κόκκινο/μαύρο σε μπλε/μαύρο ανάλογα με την ομάδα που θα παίζει. Η χωρητικότητά του θα είναι 60.000 θέσεις, δηλαδή, μικρότερος αριθμός από τις 80.000 θέσεις του San Siro. Πίσω από το έργο βρίσκεται η αμερικανική Manica, εταιρία που έκανε την ανακαίνιση του Nou Camp και του Wembley, ενώ εμπλέκεται και στα έργα του Κατάρ, αλλά και σε ένα κομμάτι του Εθνικού σταδίου του Πεκίνου και σε δεκάδες άλλα sports venue σε όλο τον κόσμο.
Νέο γήπεδο θα έχει σε λίγα χρόνια και η Χέρτα Βερολίνου που θα αντικαταστήσει το παλαιό και αχανές Olympiastadion. Το νέο γήπεδο θα έχει μόνο 55.000 θέσεις ωστόσο, η γερμανική κατασκευαστική θέλει να είναι το καλύτερο γήπεδο του κόσμου. Η εταιρεία είναι η Albert Speer and Partners, η κατασκευαστική του γιου του αρχιτέκτονα του Χίτλερ, Albert Speer. Εν μέρει αυτό ίσως να δικαιολογεί το μεγαλεπήβολο του πράγματος.
Δείτε εδώ το νέο στάδιο του Μιλάνο, που θα είναι έτοιμο στο τέλος του 2023.
