Φωτογραφικές ματιές στα σπίτια που χτίστηκαν στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, σε Νέα Ιωνία, Νέα Φιλαδέλφεια, Νέο Ηράκλειο, Άνω Πετράλωνα και έμειναν στην ιστορία με το όνομα της τότε βασίλισσας.
Η Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες νεκρούς και 1,5 εκατομμύριο εκτοπισμένους ανθρώπους, οι οποίοι έφτασαν στην Ελλάδα μόνο με τα εντελώς απαραίτητα. Οι συνθήκες διαβίωσής τους στην Ελλάδα ήταν άθλιες και οι υποδομές ανύπαρκτες. Το κράτος πρόνοιας δεν ήταν έτοιμο για ένα τέτοιο κύμα μετανάστευσης. Έτσι, οι χιλιάδες οικογένειες που έφτασαν στη χώρα κατέληξαν να ζουν σε πρόχειρα καταλύματα, σκηνές, παραπήγματα για να στεγαστούν, χωρίς τρεχούμενο νερό ή άλλα βασικά στοιχεία υγιεινής και διαβίωσης, με τις ασθένειες να θερίζουν.
Διαβάστε επίσης
«1922 – 2022: 100 Χρόνια Μνήμης»: ένα συλλεκτικό λεύκωμα για τις χαμένες και τις νέες πατρίδες
Ο καλλιτέχνης που κάνει το ασπρόμαυρο παρελθόν πολύχρωμο παρόν
Το αληθινό 1821 μέσα από τα λόγια των πρωταγωνιστών του
Τα χρόνια πέρασαν, οι πρόσφυγες κατάφεραν με αγώνα να επιβιώσουν και να ενσωματωθούν, κατάφεραν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες της ζωής. Περιοχές όπως η Νέα Ιωνία, η Νέα Φιλαδέλφεια, το Νέο Ηράκλειο (από όπου τα εικονιζόμενα σπίτια) κ.ά. έγιναν γειτονιές προσφύγων που πετραδάκι – πετραδάκι έχτισαν μικρά σπίτια να στεγάσουν τις οικογένειές τους. Ολόκληρες περιοχές άνθισαν, έγιναν κέντρα βιομηχανίας και εμπορίου -λόγω των δεξιοτήτων και της τεχνογνωσίας των προσφύγων που ήταν η μόνη περιουσία που κατάφεραν να πάρουν φεύγοντας από τον τόπο τους κυνηγημένοι.
Ωστόσο, παράλληλα με την εμπορική και βιομηχανική άνθιση, μεγάλωνε και η ανάγκη για κατοικίες που πληρούσαν στοιχειώδεις προδιαγραφές, όπως το μπάνιο εντός της οικίας. Έτσι, το 1956, στη Νέα Ιωνία ολοκληρώθηκαν εργατικές κατοικίες από πέτρα, τις οποίες εγκαινίασε η βασίλισσα Φρειδερίκη, για αυτό και είναι γνωστές ως τα πέτρινα της Φρειδερίκης. Την ίδια περίοδο οικοδομήθηκε άλλος ένας τέτοιος οικισμός στην υποβαθμισμένη τότε περιοχή της Αθήνας, τον Ασύρματο, που είχε καταστραφεί από τα Δεκεμβριανά το 1944, που σήμερα γνωρίζουμε ως Άνω Πετράλωνα. Αυτά τα σπίτια, όπως είναι φυσικό κάλυπταν μόνο κατ’ ελάχιστο τις ανάγκες του πληθυσμού και οι δικαιούχοι ήταν λίγοι. Χαρακτηριστικά, στην περιοχή του Ασυρμάτου αναγέρθηκαν 130 σπίτια τη στιγμή που οι οικογένειες οι οποίες ζούσαν στα παραπήγματα ήταν περίπου 800. Μάλιστα, η ιστορική φτωχογειτονιά του Ασυρμάτου αποτέλεσε το σκηνικό γυρισμάτων της περίφημης ταινίας «Συνοικία στο όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη (επάνω φωτογραφία).
Οι κατοικίες αυτές, κατοικούνται μέχρι και σήμερα και έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση, δίνοντας το ιδιαίτερο χρώμα τους στις γειτονιές της εργατιάς που έχουν μεταβληθεί μέσα στο χρόνο. Στέκονται ακόμα και σήμερα περήφανα, ανάμεσα στις νεόκτιστες πολυκατοικίες, θυμίζοντάς μας την μεγάλη ιστορία που κουβαλάνε αυτές οι γειτονιές.
