Πώς βγήκε το «γαύρος» και το «βάζελος»; Πώς οι οπαδοί του Ομίλου Σκουπιδιαραίων Φουκαράδων, Πειναλέων πείραζαν τους Παλαιούς Αλήται Ομονοίας και που βρίσκεται η ουσία της αντιπαλότητας;
Αυτά τα συνθήματα για τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό ήταν σε τοίχους γραμμένα στη δεκαετία του ’60, πλημμυρισμένα από αγνότητα, χιούμορ και παρεΐστικη διάθεση διαφυγής από τη φτώχεια, την ανέχεια, την μετανάστευση, τον ξεριζωμό. Αν, δε, ανατρέξουμε ακόμα πιο πίσω, στα παλιατζίδικα της ιστορίας και μεταφερθούμε νοερά στην «πράσινη» Αθήνα και στα σοκάκια της Πλάκας του Μεσοπολέμου, οι διάφοροι «Δροσίνηδες», διακτινίζονταν να προλάβουν όλα τα παράθυρα ανοικτά για μια καντάδα «ετίναξε την ανθισμένα αμυγδαλιά» με τους μελοποιημένους στοίχους του Γεωργίου Δροσίνη. Ή, κανένα τραγούδι του Αττίκ «τα νιάτα που πήγαν χαμένα». Την ίδια στιγμή, στον «Κόκκινο» Περαία, οι μάγκες με το ένα μανίκι φορεμένο στο σακάκι τους, ετραγουδούσανε με βαριά, μάγκικη φωνή, «κάτω στα Λεμονάδικα, γίνηκε φασαρία και τονε σουγιαδιάσανε». Νταηλίκι και η ατιμία πληρωνότανε με δίκοπη λάμα και βέβαια, η «φούμα» στα τεκετζίδικα. Υπήρχε μια διαφορά στα ακούσματα. Οι ρεμπέτες είχαν καταφύγιο τον Πειραιά. Ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Παγιουμτζής, ο Μπάτης.
Στα γήπεδα το πλέον κοροϊδευτικό σύνθημα των οπαδών του Παναθηναϊκού για τον Ολυμπιακό, ήταν: «Ο.Σ.Φ.Π.: Όμιλος Σκουπιδιαραίων Φουκαράδων Πειναλέων». Κι απαντούσαν οι Ολυμπιακοί: «Π.Α.Ο.: Παλαιοί Αλήται Ομονοίας». Αγνά πράγματα. Όπως είχε αγνότητα αυτό που έγινε το 1965, όταν οπαδοί του Παναθηναϊκού είχαν βάλει ψαροκασέλες, τις οποίες είχαν κλέψει από τα ψαροκάικα του Πειραιά, δίπλα στον πάγκο του Ολυμπιακού. Κάπως έτσι προέκυψε και το «γαύρος». Και πώς προέκυψε το «βάζελος»; Οι οπαδοί του Ολυμπιακού χλεύαζαν τους Παναθηναϊκούς, καθότι ως παιδιά της «υψηλής κοινωνίας» χρησιμοποιούσαν μπριγιαντίνη στα μαλλιά. Τι μπριγιαντίνη, τι βαζελίνη, σκέφτηκαν οι «γαύροι» και τους κόλλησαν το προσωνύμιο.
Άντε και μία εικονική «ταφή», αλλά πάντα στα πλαίσια του ωραίου, της πλάκας, της «καζούρας». «Ολιμπίκ δε κουρελέ», χλεύαζαν στην κερκίδα οι βάζελοι για τους «γαύρους». Κι αυτοί απαντούσαν «σκίσαμε και τον Πελέ», για τη μεγάλη νίκη 2 – 1 του Ολυμπιακού επί της Σάντος του Πελέ. Ωστόσο, οι κοινωνικές δομές άλλαξαν, άλλαξαν μαζί τους κι οι άνθρωποι, οι φίλαθλοι έγιναν οπαδοί που συγκροτήθηκαν σε «στρατούς», άλλαξε το μενταλιτέ, άλλαξε κι η ιστορία του τοίχου και έγινε υστερία. «Καλός βάζελος, είναι ο νεκρός βάζελος». «Θάνατος στους γαύρους». Πλέον, είναι εύκολο και να το λες και να το κάνεις, διότι το απλό «μίσος» προήχθη σε θανατικό. Στη μεγάλη νίκη 8 – 2 του Παναθηναϊκού επί του Ολυμπιακού στην Περιβόλα, όπως λεγόταν τότε η «Λεωφόρος», οι «πράσινοι» είχαν φτιάξει και ένα φέρετρο για να πικάρουν τους «γαύρους».
Η ουσία της αντιπαλότητας ήταν ταξική, ότι και καλά ο Παναθηναϊκός από ιδρύσεώς του εκπροσωπούσε την «ανωτέρα τάξη» των Αθηνών, κι ο Ολυμπιακός την εργατική τάξη στον Πειραιά. Αυτό είναι μερικώς σωστό. Διότι στις αρχές του περασμένου αιώνα, όταν ιδρύθηκαν τα δυο σωματεία (ο ΠΑΟ το 1908, ο Ολυμπιακός το 1925) και οι δυο την εργατική τάξη εκπροσωπούσαν. Οι Αθηναίοι εργάτες στις κλωστοϋφαντουργίες στον Κολωνό και στο Πιλοποιείον Πουλοπούλου στο Θησείο (ακόμα στέκει ζωντανό το κτήριο) φτιάχνοντας καπέλα και οι Πειραιώτες στο λιμάνι, στις μαούνες έψαχναν για το μεροκάματο στη μουτζούρα. Καμία διαφορά. Ταξική διαφορά, μάλιστα, δεν υπήρχε ούτε στους ιδρυτές των δυο ιστορικών συλλόγων. Τόσο ο Γεώργιος Καλαφάτης του Παναθηναϊκού, όσο και οι Νότης Καμπέρος και Μιχάλης Μανούσκος του Ολυμπιακού, δεν ήταν της εργατικής, αλλά της άρχουσας τάξης στην Αθήνα και τον Πειραιά, αντίστοιχα. Στο πέρασμα των χρόνων, ωστόσο, οι ρόλοι ισοπεδώθηκαν. Οι δυο «αιώνιοι» αντίπαλοι εκφράζουν τα ίδια πράγματα. Κι αν θέλουμε να το αναλύσουμε σε ένα δεύτερο επίπεδο, αν στην Ελλάδα υπάρχει αστική τάξη, αυτή έχει την έδρα της και στον Πειραιά (οι εφοπλιστές, μόνο, θα μπορούσαν να είναι), αλλά κανένας τους δεν κατοικεί στον Πειραιά, παρά μόνο στα βόρεια προάστια της πόλης των Αθηνών.
Διαβάστε επίσης
Όταν η χούντα έβαλε στο γύψο το Ποδόσφαιρο
Γκρεγκόρζ Κριχόβιακ: Πολλά περισσότερα από ποδοσφαιριστής
