fbpx
Saturday, June 21, 2025
No Result
View All Result
  • News
    • Pop Up
    • Business
    • Sports
    • Auto & Moto
    • Tech
    • Politics
    • Retro-Vintage
    • Society
    • Choice
  • People
    • Story
    • Interview
    • Adventure
    • Opinion
  • Culture
    • Art
    • Theater
    • Screen
    • Photography
    • Books & Editions
    • Music
  • Style
    • Fashion
    • Beauty & Grooming
    • Watch
  • Design
    • Architecture
    • Industrial
    • Interior
    • Typography
    • Creativity
    • Craftsmanship
  • Fine Life
    • Food
    • Wine & Spirits
    • Travel
    • Eclecticism
    • Experience
  • Wellness
    • Health
    • Fitness
    • Psychology
    • Sex
    • Nutrition
    • Relationships
    • Spirituality
    • Pets
  • el
    • en
    • el
  • News
    • Pop Up
    • Business
    • Sports
    • Auto & Moto
    • Tech
    • Politics
    • Retro-Vintage
    • Society
    • Choice
  • People
    • Story
    • Interview
    • Adventure
    • Opinion
  • Culture
    • Art
    • Theater
    • Screen
    • Photography
    • Books & Editions
    • Music
  • Style
    • Fashion
    • Beauty & Grooming
    • Watch
  • Design
    • Architecture
    • Industrial
    • Interior
    • Typography
    • Creativity
    • Craftsmanship
  • Fine Life
    • Food
    • Wine & Spirits
    • Travel
    • Eclecticism
    • Experience
  • Wellness
    • Health
    • Fitness
    • Psychology
    • Sex
    • Nutrition
    • Relationships
    • Spirituality
    • Pets
  • el
    • en
    • el
No Result
View All Result
No Result
View All Result
Zeitgeist

Βαμβάκι, σκλάβοι & ηθικό εμπόριο

Zeitgeist Team by Zeitgeist Team
September 13, 2023
in Retro-Vintage
Βαμβάκι, σκλάβοι & ηθικό εμπόριο
3
SHARES
330
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Πριν από την μπανάνα και τον καφέ, το βαμβάκι ήταν το κατεξοχήν προϊόν δουλείας και εκμετάλλευσης. Αυτή είναι η συγκλονιστική -και άγνωστη στους περισσότερους- ιστορία του.

Η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για το πως καλλιεργούνται, συγκομίζονται, επεξεργάζονται, μεταφέρονται και πωλούνται διάφορα αγροτικά προϊόντα είναι πλέον δεδομένη παγκοσμίως. Σημαντικά βήματα προόδου στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου πραγματοποιήθηκαν τον 20ο αιώνα εξαιτίας αυτής ακριβώς της νέας αντίληψης για τα καλλιεργούμενα προϊόντα και το πώς φτάνουν στο σπίτι μας.

Δύο είναι τα προϊόντα για τα οποία η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών οδήγησε σε σημαντικές εξελίξεις υπέρ των παραγωγών τους σε Λατινική Αμερική, Αφρική και Ασία: η μπανάνα και ο καφές. Όλοι γνωρίζουμε της πρωτοβουλίες «ηθικής καλλιέργειας» και «δίκαιου εμπορίου» (fair trade) που έχουν αναπτυχθεί τελευταία με σκοπό τη στήριξη των παραγωγών μπανάνας και καφέ, σε χώρες όπου η δημοκρατία και το εργατικό δίκαιο είναι αντιμέτωπα με διεφθαρμένες κυβερνήσεις και άπληστες βιομηχανίες.

Και, όμως, δεν ήταν ούτε η μπανάνα αλλά ούτε ο καφές το πρώτο αγροτικό προϊόν που προκάλεσε την οργή των καταναλωτών που έβλεπαν να καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα στην καλλιέργεια, του προϊόντος. Ήταν το βαμβάκι, η μεγαλύτερη καλλιέργεια του κόσμου: ο λευκός χρυσός για την απόκτηση του οποίου διαπράχτηκαν επί αιώνες απίστευτες ωμότητες με χειρότερη το δουλεμπόριο από την Αφρική προς την Αμερική.

Η ιστορία του βαμβακιού είναι συγκλονιστική: Ευρωπαϊκά αποικιοκρατικά κράτη δημιούργησαν με τη χρήση βίας ένα παγκόσμιο δίκτυο ελεγχόμενων εκτάσεων καλλιέργειας του προϊόντος σε Ασία, Αφρική και Αμερική, μεταφοράς του σε λιμάνια κι από εκεί σε κλωστοϋφαντουργεία, βαφεία κι εργοστάσια παραγωγής υφασμάτων κι ετοίμων ενδυμάτων κυρίως σε ευρωπαϊκές πόλεις. Ένα παγκόσμιο δίκτυο το οποίο, σύμφωνα με τον Γερμανό ιστορικό Σβεν Μπέκερτ (Sven Beckert), καθηγητή Αμερικανικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ήταν υπεύθυνο για την έκρηξη της Βιομηχανικής Επανάστασης και μέσω αυτής, για την παγκόσμια επιτυχία του καπιταλισμού.

Έγχρωμη λιθογραφία που απεικονίζει σκλάβους να εργάζονται στη φυτεία του σκληροπυρηνικού ρατσιστή επιχειρηματία και πολιτικού John Calhoun στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας. Πηγή: Fort Sumter Museum Charleston.

Στο εκπληκτικό βιβλίο του «Η αυτοκρατορία του βαμβακιού», το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2022), ο ιστορικός θεωρεί ότι η  καλλιέργεια του βαμβακιού στην Αμερική και η δημιουργία των οικονομικών κολοσσών επεξεργασίας νημάτων/υφασμάτων στηρίχθηκαν στην πρακτική της δουλείας. Οι άνθρωποι καλλιεργούσαν ελεύθερα επί χιλιετίες βαμβάκι, ειδικά στην Ασία, αλλά κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα η έκρηξη της βαμβακοκαλλιέργειας βασίστηκε κυρίως στην εργασία σκλάβων. Το 1857, σχεδόν το 70% του συνολικού βαμβακιού που έφτανε για επεξεργασία στο Ηνωμένο Βασίλειο από τις Ηνωμένες Πολιτείες είχε καλλιεργηθεί -κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του- από σκλάβους στις οργανωμένες αλλά δεσποτικές βαμβακοφυτείες του Αμερικανικού Νότου. Σύμφωνα με τον Σβεν Μπέκερτ η δουλεία ήταν «η αναγκαία προϋπόθεση για να γεφυρωθεί το βάραθρο που χώριζε τις απαιτήσεις του εκμηχανισμένου μεταποιητικού τομέα από τις δυνατότητες της προνεωτερικής γεωργίας».

Ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος (1861- 1865) καταργώντας τη δουλεία ανάτρεψε μια πραγματικότητα δεκαετιών και μετέβαλε τη δομή όχι μόνο της αμερικανικής βαμβακοκαλλιέργειας αλλά συνολικά τη δομή της μεταποίησης και του παγκόσμιου εμπορίου. Μεταξύ εκείνων που πρωτοστάτησαν στο να τελειώσει η βαρβαρότητα του δουλεμπορίου ήταν μερικοί από εκείνους που κατά τεκμήριο ωφελούνταν από το δουλοκτητικό καθεστώς: βιομήχανοι του Αμερικανικού Βορρά, εύποροι Ευρωπαίοι έμποροι και διανοούμενοι στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Πρώην σκλάβοι δουλεύουν σε βαμβακοχώραφα του Αμερικανικού Νότου (1897). Πηγή: New York Public Library

Όπως μας εξηγεί ο Σβεν Μπέκερτ το ξέσπασμα του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου με αφορμή – αλλά όχι κύρια αιτία- την κατάργηση της δουλείας οδήγησε σε βίαιη ανατροπή των παραγωγικών δομών στις Ηνωμένες Πολιτείες και προκάλεσε παγκόσμια αναστάτωση στο εμπόριο. Ο συγγραφέας της «Αυτοκρατορίας του Βαμβακιού» θεωρεί ότι ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος προκάλεσε την πρώτη κρίση πρώτων υλών στην νεωτερική κοινωνία καθώς το διεθνές εμπόριο βαμβακιού κατέρρευσε και η παγκόσμια βαμβακοβιομηχανία κλυδωνίστηκε. Ο «λιμός του βαμβακιού» όπως αποκλήθηκε εκείνη η κρίση προκάλεσε στάση εργασιών, κλείσιμο εργοστασίων, μαζική ανεργία, μετανάστευση κ.ά.

Παρόλα αυτά, η βούληση αρκετών Αμερικανών και πολλών Ευρωπαίων να αποσυνδεθεί η καλλιέργεια βαμβακιού από τα σκλαβοπάζαρα της Αφρικής και την αναγκαστική εργασία υπό απάνθρωπες συνθήκες στις φυτείες του Αμερικανικού Νότου οδήγησε στην πρώτη παγκόσμια αντίδραση: το κίνημα του «βαμβακιού από ελεύθερη καλλιέργεια» (free grown cotton) ξεκίνησε ταυτόχρονα στις ΗΠΑ και την Αγγλία. Στην Αμερική το ενστερνίστηκαν προοδευτικοί επιχειρηματίες όπως ο Έντουαρντ Άτκινσον (Edward Atkinson), βαμβακοβιομήχανος από την Βοστώνη κι ένθερμος υποστηρικτής της ημερομίσθιας εργασίας ελεύθερων εργατών κι όχι δούλων. Αλλά και πρωτοπόρες ακτιβίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως η Ελίζαμπεθ Τσάντλερ Elizabeth Margaret Chandler (1807 – 1834) από τη Φιλαδέλφεια η οποία πέρασε στην ιστορία με το δοκίμιο «Consumers» στο οποίο έγραφε ότι «αν δεν υπάρξουν καταναλωτές προϊόντων που παρήχθησαν από σκλάβους, δεν θα υπάρχουν σκλάβοι…».

 

Η ακτιβίστρια Ελέανορ Κλαρκ και ο σύζυγός της υποδηματοποιός Τζέιμς Κλαρκ με τα 12 παιδιά τους, στο κήπο του σπιτιού τους στο αγγλικό χωριό Street, φορώντας ρούχα που είχαν κατασκευαστεί με βαμβάκι που δεν είχε καλλιεργηθεί από σκλάβους (1858). Πηγή: Museum of Shoemaking, C. & J. Clark, Street/ Library of the Religious Society of Friends in London

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημιουργήθηκε το «Κίνημα Αγγλίδων Κυριών υπέρ της Ελευθερίας στο Καλλιεργούμενο Βαμβάκι» (English Ladies’ Free Grown Cotton Movement), μια ένωση γυναικών «οι οποίες αποφάσισαν να αγοράζουν αποκλειστικά ρούχα από βαμβάκι καλλιεργημένο με την εργασία ελεύθερων ανθρώπων». Στην Αγγλία επίσης, ιδρύθηκε η «Free Labour Cotton Depot» (Αποθήκη Βαμβακιού Ελεύθερης Καλλιέργειας) στο χωριό Street, στο Somerset της Δυτικής Αγγλίας.  Η Αποθήκη ήταν ουσιαστικά ένας πάγκος που είχε στηθεί σε δημόσιο οίκημα του χωριού και ιδρύθηκε από την Ελέανορ Κλαρκ (Eleanor Stephens Clark), τη σύζυγο του υποδηματοποιού Τζέιμς Κλαρκ (James Clark). Μεταξύ του 1853 και του 1858 το Free Labour Cotton Depot πωλούσε σειρά βαμβακερών προϊόντων, κυρίως βαμβακερά υφάσματα με το μέτρο τα οποία ήταν πιστοποιημένα ως προϊόντα ελεύθερης εργασίας και κατασκευάζονταν από βαμβάκι που καλλιεργούνταν από μισθωτή ή ελεύθερη εργασία και όχι από σκλάβους.

Είχε προηγηθεί στις αρχές του 19ου αιώνα το Free Produce Movement, η πρώτη καταγεγραμμένη προσπάθεια καταναλωτών κατά προϊόντων που παρήχθησαν από εργασία σκλάβων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη Μεγάλη Βρετανία η εκστρατεία κατά του βαμβακιού που καλλιεργούνταν από δούλους ξεκίνησε τη δεκαετία του 1830  και κορυφώθηκε τη δεκαετία του 1860, όταν ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος έβαλε βίαιο μεν αλλά οριστικό τέλος στην παραγωγή βαμβακιού από σκλάβους.

Διαβάστε επίσης
Πληθωρικό και πολυσυλλεκτικό το φετινό πρόγραμμα του Ολύμπια
Πώς η απόλαυση του καφέ περνάει μέσα από την ανήθικη παραγωγή
Τα 4 είδη της αγάπης και οι 4 δρόμοι της απιστίας

Tags: ΙστορίαΜόδαSlider
Previous Post

Το Θέατρο του Νέου Κόσμου ενισχύει την παρουσία του στο πολιτιστικό γίγνεσθαι   

Next Post

Φιλανθρωπική συναυλία των ABBA Revival Band το Σάββατο 16/9

Next Post
Φιλανθρωπική συναυλία των ABBA Revival Band το Σάββατο 16/9

Φιλανθρωπική συναυλία των ABBA Revival Band το Σάββατο 16/9

Η Sienna Miller, το νέο πρόσωπο των Marks & Spencer

Η Sienna Miller, το νέο πρόσωπο των Marks & Spencer

Follow Us!

Κατηγορίες

Σας Προτείνουμε

Τα σκουπίδια που έγιναν διαμάντια   

Τα σκουπίδια που έγιναν διαμάντια   

by Παντελής Περιβολάρης
September 12, 2022
0

Τα σκουπίδια που στέλνει ο δυτικός κόσμος στο Κονγκό, μετατρέπονται σε καταπληκτικά έργα τέχνης από τα παιδιά των δρόμων και...

Ignoramus ή αλλιώς, «δεν γνωρίζουμε»

Ignoramus ή αλλιώς, «δεν γνωρίζουμε»

by Θανάσης Αντωνίου
March 10, 2025
0

Σχόλια και εντυπώσεις από μια underground, σατιρική παράσταση θεάτρου-ντοκουμέντο για την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα του σήμερα. Την ποια;

Τα βραβευμένα τοπία της χρονιάς που κόβουν την ανάσα

Τα βραβευμένα τοπία της χρονιάς που κόβουν την ανάσα

by Αθηνά Φερεντίνου
January 4, 2024
0

Τα έργα των νικητών του International Landscape Photographer of the Year 2023 μας υπενθυμίζουν ότι εκεί έξω υπάρχουν πιο σημαντικά...

Ένα μοναδικό οπτικοακουστικό αφιέρωμα για τη Μικρασιατική Καταστροφή

Ένα μοναδικό οπτικοακουστικό αφιέρωμα για τη Μικρασιατική Καταστροφή

by Zeitgeist Team
January 11, 2023
0

Η ιστορική αφήγηση του ελληνικού προσφυγικού ρεύματος από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, στο πρωτότυπο  «Αιών… εν Ιωνία, Θράκη...

Να γιατί η νηστεία μας κάνει καλό

Να γιατί η νηστεία μας κάνει καλό

by Zeitgeist Team
April 5, 2024
0

Είναι συνυφασμένη με τη ζωή της Εκκλησίας, έχει κανόνες, εξαιρέσεις, βαθύτερο νόημα και κάνει καλό στην ψυχή και στο σώμα....

Μιρέλα Πάχου – Αδάμ Τσαρούχης «Τα πρώτα μου Χριστούγεννα μαζί σου»

Μιρέλα Πάχου – Αδάμ Τσαρούχης «Τα πρώτα μου Χριστούγεννα μαζί σου»

by Zeitgeist Team
December 14, 2023
0

Ακούστε εδώ το υπέροχο Χριστουγεννιάτικο τραγούδι των δύο καλλιτεχνών.  

OPINION LEADERS

Άνθρωποι που έχουν άποψη και τη λένε

OPINION LEADERS

Άνθρωποι που έχουν άποψη και τη λένε

Άλκης Φιτσόπουλος

Tα ζόμπι των social media

Marieta Kondou

Μαριέττα Κόντου

Η διπολική μας ιδιοσυγκρασία και ο χειρότερος εαυτός μας

Εύη Νεοφώτιστου

Τι να κάνω όταν όλα γύρω μου καταρρέουν

Aggoules 300px

Αντώνιος Αγγουλές

Οι συμβουλές που σώζουν ζωές στα βουνά

Κωνσταντίνος Παντίδος

Να, γιατί έχουμε ανάγκη τα κατοικίδια!

ΤΑ ΠΙΟ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΑ

25 διαφημιστικά σλόγκαν που άφησαν εποχή

25 διαφημιστικά σλόγκαν που άφησαν εποχή

by Χαράλαμπος Νικόπουλος
January 30, 2021
0

10 διάσημα τουρκικά τραγούδια που είναι ελληνικά

10 διάσημα τουρκικά τραγούδια που είναι ελληνικά

by Zeitgeist Team
June 16, 2022
0

Η θεωρία του Αϊνστάιν για την ευτυχία

Η θεωρία του Αϊνστάιν για την ευτυχία

by Χαράλαμπος Νικόπουλος
November 5, 2021
0

Διονύσης Σιμόπουλος: «Η άποψη ότι η Γη είναι επίπεδη, είναι παράδειγμα ηλιθιότητας»

Διονύσης Σιμόπουλος: «Η άποψη ότι η Γη είναι επίπεδη, είναι παράδειγμα ηλιθιότητας»

by Χαράλαμπος Νικόπουλος
December 4, 2020
0

Μέχρι που μπορεί να φτάσει ο Τσιτσιπάς;

Μέχρι που μπορεί να φτάσει ο Τσιτσιπάς;

by Παντελής Περιβολάρης
March 12, 2021
0

ΤΑ ΠΙΟ ΠΡΟΣΦΑΤΑ

O Monsieur Minimal στις πιο ατμοσφαιρικές ταράτσες

O Monsieur Minimal στις πιο ατμοσφαιρικές ταράτσες

June 20, 2025
Έτσι αλλάζει η τεχνολογία την εστίαση

Έτσι αλλάζει η τεχνολογία την εστίαση

June 16, 2025
Το παιχνίδι του καλοκαιρινού στυλ

Το παιχνίδι του καλοκαιρινού στυλ

June 16, 2025
Τα μυστήρια της Σαμοθράκης

Τα μυστήρια της Σαμοθράκης

June 16, 2025
Αρχίζει το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων ποδοσφαίρου

Αρχίζει το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων ποδοσφαίρου

June 12, 2025

ΑΡΘΟΓΡΑΦΟΙ

Alkis4_circle 300

Άλκης Φιτσόπουλος

Antoniou_circle 300

Θανάσης Αντωνίου

Pantidos_circle 300

Κωνσταντίνος Παντίδος

Bouniseas_circle 300

Πέτρος Βουνισέας

Πέτρος Θ. Πιζάνιας

Σπύρος Α. Κυβέλλος

Nikolopoulos_circle 300

Χαράλαμπος Νικόπουλος

Αντώνιος Αγγουλές

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

About Ταυτότητα

Zeitgeist © Copyright 2021. All rights reserved.

Designed & Developed by Neurosynthesis &  D4

No Result
View All Result
  • News
    • Pop Up
    • Business
    • Sports
    • Auto & Moto
    • Tech
    • Politics
    • Retro-Vintage
    • Society
    • Choice
  • People
    • Story
    • Interview
    • Adventure
    • Opinion
  • Culture
    • Art
    • Theater
    • Screen
    • Photography
    • Books & Editions
    • Music
  • Style
    • Fashion
    • Beauty & Grooming
    • Watch
  • Design
    • Architecture
    • Industrial
    • Interior
    • Typography
    • Creativity
    • Craftsmanship
  • Fine Life
    • Food
    • Wine & Spirits
    • Travel
    • Eclecticism
    • Experience
  • Wellness
    • Health
    • Fitness
    • Psychology
    • Sex
    • Nutrition
    • Relationships
    • Spirituality
    • Pets

© 2025 JNews - Premium WordPress news & magazine theme by Jegtheme.

ZeitGeist PopUp