Σκέψεις, σχόλια και «κριτική» για το νέο προεδρικό διάταγμα 85/2022 που υποβιβάζει ακαδημαϊκά και επαγγελματικά τον κλάδο των ηθοποιών και παραβλέπει τα χρόνια των απαιτητικών σπουδών τους, μετατρέποντάς τους σε απλούς αποφοίτους Λυκείου.
Κείμενο: Μελίσσα Στοΐλη
Όπως ο ήρωας του έργου, οι ηθοποιοί ανεβοκατεβαίνουν ορόφους δημόσιων υπηρεσιών και υπουργείων, ζητούν από κρατικούς λειτουργούς να τους ακούσουν αλλά δεν καταφέρνουν τίποτε. Τα πτυχία τους δεν έχουν αξία, επειδή σε ένα χαρτί γράφτηκαν μερικές λέξεις.
«Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης» έλεγε το κτίριο στο οποίο μπήκες για να δώσεις εισαγωγικές εξετάσεις μπροστά σε επιτροπή διορισμένη από το Υπουργείο Πολιτισμού. Απαραίτητη προϋπόθεση για να το κάνεις, ήταν να καταθέσεις το απολυτήριο Λυκείου. Μετά από τρία χρόνια με οκτάωρο απαιτητικό πρόγραμμα σπουδών, με μαθήματα θεωρητικά και πρακτικά που απαιτούσαν σωματική και πνευματική εγρήγορση, με διαρκή άσκηση των εκφραστικών σου μέσων, έδωσες και πάλι σε κρατική επιτροπή και πήρες το πτυχίο σου που είχε μάλιστα πάνω του την στρογγυλή σφραγίδα της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Και μια μέρα κατάλαβες πως οι σπουδές σου είναι ΜΗ σπουδές, όταν η κυβέρνηση με βάση το προεδρικό διάταγμα 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022) αποφάσισε να υποτιμήσει τις καλλιτεχνικές σπουδές, εξισώνοντας τα διπλώματα των “ανώτερων” δραματικών σχολών, καθώς και των σχολών χορού και κινηματογράφου, με απολυτήρια λυκείου. Τι είσαι λοιπόν; Μα, ένας απλό εμπειροτέχνης, αφού ολοκλήρωσες μόνο τη δωδεκαετή δημόσια εκπαίδευση.
Δηλαδή κάποιος σε κορόιδεψε. Ψάχνεις λοιπόν τους νόμους και βλέπεις τις διατάξεις του Ν.1158/81 «Περί οργανώσεως και διοικήσεως σχολών Ανωτέρας Καλλιτεχνικής Εκπαιδεύσεως κλπ.» (ΦΕΚ 127 /Α / 81) και του Π.Δ. 370/83 «Κανονισμός οργάνωσης και λειτουργίας Ανωτέρων Σχολών Δραματικής Τέχνης (Τμ. Υποκριτικής’» (ΦΕΚ 130 /Α / 83), σύμφωνα με τα οποία «η καλλιτεχνική εκπαίδευση ανήκει στην ΑΝΩΤΕΡΗ βαθμίδα εκπαίδευσης». Άλλωστε, το Υπουργείο Πολιτισμού, στο οποίο υπάγονται οι «ανώτερες» καλλιτεχνικές σχολές, ως εποπτεύων φορέας, τις αδειοδοτεί και τις ελέγχει.
Είναι δυνατόν; Το συγκεκριμένο προεδρικό διάταγμα να παραβιάζει κατάφωρα τους νόμους; Είναι δυνατόν μια υπογραφή να σε συνθλίβει και να μην μπορείς να κάνεις κάτι γι’ αυτό;
Οι ηθοποιοί φορούν “σακάκια που βελάζουν”
Ο Στανισλάβ Στρατίεβ, ο συγγραφέας του έργου «Το σακάκι που βελάζει», βάζει τον ήρωά του να έρχεται αντιμέτωπος με έναν αδηφάγο γραφειοκρατικό μηχανισμό. Είναι ένας άνθρωπος που φορά ένα μαλλιαρό σακάκι αλλά πρέπει να αποδείξει ότι δεν εκτρέφει πρόβατο, αλλιώς θα φορολογηθεί. Ανεβοκατεβαίνει ορόφους δημόσιων υπηρεσιών και υπουργείων, παρακαλεί κρατικούς λειτουργούς να τον ακούσουν αλλά δεν καταφέρνει τίποτε. Όλη του η πορεία αναιρείται επειδή σε ένα χαρτί γράφτηκαν μερικές λέξεις. Επειδή μπλέχτηκε στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Επειδή κανένας δεν σταμάτησε να παραλογίζεται.
Ποιο είναι το πρόβλημα
Ας δούμε τα πράγματα όσο το δυνατόν πιο ψύχραιμα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ), πράγματι «από το 2003 και έπειτα η ανώτερη βαθμίδα εκπαίδευσης, μετά από Ευρωπαϊκή οδηγία, καταργήθηκε στην Ελλάδα (οπότε και τα τριετούς φοίτησης Τ.Ε.Ι. μετατράπηκαν σε τετραετούς φοίτησης ΑΤΕΙ). Όμως, για τους αποφοίτους των καλλιτεχνικών σχολών έως το 2003, ακριβώς λόγω των προβλέψεων των παραπάνω νομοθετημάτων, ίσχυε η δυνατότητα ισοτίμησης των σπουδών τους μέσω ΙΤΕ, αρχικά, και ΕΟΠΕΠ έπειτα, με ΤΕΙ, άρα την κατάταξή τους σε εργαζόμενους ΤΕ.
Έκτοτε, όμως, στην Ελλάδα, τη χώρα που περηφανεύεται διεθνώς πως είναι «το λίκνο του Πολιτισμού» και ιδιαιτέρως του θεάτρου, το ίδιο το Κράτος έχει σκοπίμως δημιουργήσει ένα καφκικό θεσμικό κενό, όπου δεν προβλέπεται και δεν υπάρχει καμία διάθεση για δημιουργία Ανώτατης βαθμίδας εκπαίδευσης για τις Παραστατικές Τέχνες, με παράλληλη λύση για το ζήτημα της διαβάθμισης των σπουδών των χιλιάδων αποφοίτων από το 2003 έως και τη δημιουργία αυτής της βαθμίδας.
Στην πράξη τι σημαίνουν αυτά; Αφού οι σπουδές τους ισοδυναμούν με απολυτήριο Λυκείου δεν μπορούν να κάνουν μεταπτυχιακά στην ειδικότητά τους. Όσοι είναι κάτοχοι master ή PhD ξένων πανεπιστημίων, όταν επιστρέψουν στην Ελλάδα, αυτά δεν αναγνωρίζονται. Στον ΟΑΕΔ επιδοτούνται αναλογικά λιγότερο, και οι εργασιακές τους απολαβές είναι μειωμένες.
Όπως συνεχίζει η ανακοίνωση, «πρόκειται για μια συνολική και στοχευμένη απαξίωση του Πολιτισμού, των Τεχνών και των επαγγελματιών καλλιτεχνών. Για μια λυσσαλέα αντεργατική επίθεση στα δικαιώματα και την καλλιτεχνική μας υπόσταση». Και καταλήγει η δικαιολογημένη ανακοίνωση:
«ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ:
– Άμεση ανάκληση του ΠΔ 85/2022
– Καμία διακινδύνευση για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων καλλιτεχνικών σχολών ως το 2003, είτε για όσες θέσεις έχουν ήδη προκηρυχθεί και πληρωθεί, είτε για αυτές που θα προκηρυχθούν στο μέλλον.
– Επιτέλους, εδώ και τώρα, ίδρυση Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών και οριστική λύση στο ζήτημα της διαβάθμισης των σπουδών από το 2003 ως και την ίδρυσή του.
Καλούμε τα συναρμόδια Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υπουργείο Εσωτερικών, να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να σταματήσουν να μας εμπαίζουν τόσα χρόνια.
Καλούμε το ΕΚΠΑ να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να διεκδικήσει μαζί μας τη δημιουργία μιας σχολής στο πρότυπο της ΑΣΚΤ. Δυστυχώς, έως σήμερα δεν το έχει πράξει. Αν πράγματι ενδιαφέρεται για την επιστημονικότητα στο αντικείμενο του θεάτρου, είναι χρέος του να απαντήσει στο ερώτημα γιατί υποτιμά τόσο την καλλιτεχνική εκπαίδευση, ενώ ταυτόχρονα θεωρεί ότι μπορεί να την αξιολογεί θεωρητικά, δυνάμει μιας θεωρητικής κατάρτισης εντελώς αποδεσμευμένης από την πρακτική. Καλούμε τέλος την Κοσμητεία να απέχει από τοποθετήσεις που προσβάλουν συλλήβδην έναν επαγγελματικό κλάδο, ο οποίος μάλιστα αποτελεί και το αντικείμενο της μελέτης των αποφοίτων της».
