Μια παράσταση που υμνεί την ειρήνη με φόντο τον Ισπανικό Εμφύλιο και αναδεικνύει την αξία της ατομικής ευθύνης που δεν φοβάται να γίνει θυσία, στο θέατρο Μεταξουργείο.
«Να πεθάνεις έστω και για μια ιδέα που ξεπερνάει το άτομο, είναι πάντα μια προσωπική υπόθεση», γράφει ο μεγάλος Ούγγρος δημοσιογράφος και συγγραφέας Άρθρουρ Καίσλερ στον πρόλογο του βιβλίου του «Ισπανική Διαθήκη» (1937), ένα βιβλίο που αναφέρεται στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Και πράγματι, κάποιες μεγάλες αποφάσεις, κάποια δυνατά διλήμματα όπως η θυσία της ανθρώπινης ζωής, είναι μια απολύτως προσωπική υπόθεση.
Η Θεατρική Εταιρεία THEARTES των Κωνσταντίνου Κυριακού και Κατερίνας Μπιλάλη παρουσιάζει στο Θέατρο Μεταξουργείο το κωμικοτραγικό έργο «Ay, Carmela!» του Χοσέ Σάντσις Σινιστέρρα (1940), ένα έργο στο οποίο εδράζεται πάνω σε αυτό ακριβώς το μέγα δίλημμα.
Πρόκειται για ένα αντιφασιστικό έργο, η ιστορία του οποίου διαδραματίζεται κατά την περίοδο του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Πρωταγωνιστές, δύο ηθοποιοί που, μέσα από την περιπέτειά τους, φωτίζεται η συλλογική τραγωδία ενός λαού που μαστίζεται από την εμφύλια διαμάχη, η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης που έρχεται αντιμέτωπη με τον πόνο και τον φόβο και η αξιοπρέπεια του καλλιτέχνη απέναντι στην αδυσώπητη εξουσία. Όλα αυτά αντιμετωπίζονται με μαύρο χιούμορ, με ίσες δόσεις δράματος και ποίησης -οι αναφορές στον Λόρκα είναι ενδεικτικές. Το έργο είναι μια σπαρακτική απεικόνιση της αγάπης και της απώλειας, μια οδυνηρή μαρτυρία της απανθρωπιάς του πολέμου αλλά κι ένα σχόλιο πάνω στην ατομική ευθύνη του κάθε πολίτη που αποφασίζει να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στην βαρβαρότητα, διακινδυνεύοντας τη ζωή του.
Η Καρμέλα και ο Παουλίνο είναι δύο περιοδεύοντες ηθοποιοί που, εν μέσω του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, διασκεδάζουν τα δημοκρατικά στρατεύματα με τα επιθεωρησιακά τους σκετς. Εξαιτίας ενός λάθους, περνούν στην περιοχή που ελέγχουν οι εθνικιστές τού Φράνκο και αιχμαλωτίζονται. Εκείνοι τούς διατάζουν να παρουσιάσουν, με αντάλλαγμα την ελευθερία τους, μια παράσταση για τα στρατεύματά τους και να συμπεριλάβουν στα σκετσάκια τους μια παρωδία κατά της Ισπανικής Δημοκρατίας, με σκοπό να χλευάσουν τα αιχμάλωτα μέλη των Διεθνών Ταξιαρχιών, μαχητές που πρόκειται να εκτελεστούν την επομένη.
Η Καρμέλα, φλογερή αλλά και αγανακτισμένη, αρνείται να διακωμωδήσει την τρίχρωμη (κόκκινο, κίτρινο και μωβ) σημαία της Ισπανικής Δημοκρατίας (1931) κι επιχειρεί να ανατρέψει αυτήν την παρωδία παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες του λιγόψυχου αλλά ορθολογιστή Παουλίνο. Τελικά, ο Παουλίνο θα καταφέρει να συγκρατήσει την Καρμέλα ή η Καρμέλα θα ολοκληρώσει το σχέδιό της, μπροστά μάλιστα στην ηγεσία των φασιστών, κινδυνεύοντας να εκτελεστεί;
Το «Ay, Carmela!» δεν είναι απλώς ένα έργο για τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, για τον σταδιακό εκφασισμό της Ευρώπης και την τελική κατάπτωση του ανθρώπου κάτω από τις ερπύστριες των τανκ. Είναι ένα έργο αντιπολεμικό, ένα σχόλιο ενάντια στους παράλογους εμφύλιους πολέμους που στέλνουν στον άλλο κόσμο φίλους, γείτονες, συγγενείς ακόμα και αδέλφια. Παράλληλα και ίσως περισσότερο από ένα αντιπολεμικό έργο το «Ay, Carmela!» στην σκηνοθετική εκδοχή του Κωνσταντίνου Κυριακού στέκεται στο ζήτημα της αλληλεγγύης, στην δύναμη της αγάπης, της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ηθικής.
Ακολουθώντας την τεχνική του «θεάτρου εν θεάτρω» (theatre in theatre), καθώς παρακολουθούμε όχι μόνο τις πρόβες των δύο ηθοποιών αλλά και την παράσταση που αναγκάζονται να παίξουν μπροστά σε φασίστες νικητές και δημοκρατικούς αιχμαλώτους, οι δύο ηθοποιοί αξιοποιούν τη δραματουργία του Μπέκετ στο «Περιμένοντας τον Γκοντό» παρωδώντας την αδιόρατη κόλαση μέσα στην οποία καλούνται να ξεδιπλώσουν την τέχνη τους ανταλλάσσοντας κοφτές, ελλειπτικές ερωταπαντήσεις σε έναν γκροτέσκο διάλογο που υπονοεί την εξέλιξη αλλά δεν την αποκαλύπτει.
Με αναφορές στην Ελλάδα και τις Διεθνείς Ταξιαρχίες που έφτασαν στην Ισπανία το 1936 για να στηρίξουν την Ισπανική Δημοκρατία και να συμμετάσχουν στην συνέχεια στον Εμφύλιο Πόλεμο, η παράσταση «Ay, Carmela!» εξυψώνει το μικρό ανάστημα των ταπεινών ηρώων της που μάχονται τον φασισμό αλλά ταυτόχρονα αποθεώνει το πάθος και το θάρρος των ανώνυμων μαχητών της δημοκρατίας, όπου γης, ενάντια στην βαρβαρότητα του ολοκληρωτισμού και τη μακαριότητα των θρησκειών- οι αντικληρικές αιχμές είναι επίσης έντονες στην παράταση.
Οι δύο ηθοποιοί, Κατερίνα Μπιλάλη και Κωνσταντίνος Κυριακού, μέσα από την ένταση του ρόλου τους και τα σκαμπανεβάσματα των διαθέσεών τους υπηρετούν με τον καλύτερο τρόπο το σχόλιο του συγγραφέα για την ευθύνη της τέχνης και του καλλιτέχνη σε χαλεπούς καιρούς. Σχόλιο που τελικά βάζει φωτιά στις ψυχές και τα σώματα των δύο ηθοποιών φωτίζοντας τη λιτή σκηνή στο Θέατρο Μεταξουργείο αλλά και τη δική μας αποστασιοποιημένη ζωή.
Η ταυτότητα της παράστασης
Ay, Carmela!, του Χοσέ Σάντσις Σινιστέρρα
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Κυριακού
Δραματουργία – Κινησιογραφία: Κατερίνα Μπιλάλη
Σκηνικά – Κοστούμια: Κατερίνα Τσακότα
Φωτισμοί: Λέων Εσκενάζη
Πρωτότυπη μουσική: Άρτεμις Ματαφιά
Εκτέλεση μουσικής – Ενορχήστρωση – Κιθάρες: Γιώργος Πατσιώτης
Τραγούδι: Άρτεμις Ματαφιά
Θέατρο Μεταξουργείο, Ακαδήμου 14 & Κεραμεικού, 210-523 4382
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Ακολουθήστε το zeitgeist.gr στο facebook για να ενημερώνεστε πρώτοι για τα νέα θέματα και να στηρίξετε την ποιοτική δημοσιογραφία, πατώντας like στο facebook banner που βλέπετε κάτω ή πάνω δεξιά.
Διαβάστε επίσης: 10 θεατρικές παραστάσεις για τα Χριστούγεννα
