Ένα δάκρυ μαστίχας είναι μια έκρηξη αρωμάτων, η γεύση ενός νησιού, η επίγευση υπέροχων προϊόντων, ένας μικρός θησαυρός για την υγεία και μια ευκαιρία για να δείξει το Zeitgeist πόσα πολλά ξέρει.
Για πολλά χρόνια ήταν ένα υλικό μάλλον ξεχασμένο, μέχρι πριν περίπου μια δεκαετία που μπήκε για τα καλά στη ζωή μας, με τόσες πολλές μορφές, από λουκούμια και χαλβαδόπιτες μέχρι σοκολάτες, ζυμαρικά, λικέρ, μπισκότα και τόσα άλλα. Ταυτόχρονα, μεγάλοι έλληνες σεφ, όπως ο Λευτέρης Λαζάρου, ο Χριστόφορος Πέσκιας, ο Στέλιος Παρλιάρος και πολλοί άλλοι την αναγνώρισαν ως γαστρονομικό προϊόν απόλυτα ελληνικό και τη χρησιμοποίησαν στη μαγειρική τους. Ο λόγος για τη μαστίχα, αυτό το σπάνιο προϊόν, που σε όλο τον κόσμο παράγεται αποκλειστικά και μόνο στη Χίο, παρότι τα τελευταία χρόνια η Τουρκία προσπαθεί ανεπιτυχώς να κάνει το ίδιο στη χερσόνησο του Τσεσμέ. Πόσο περίεργο δέντρο! Πως αλλιώς να εξηγηθεί ότι εκτός της Χίου τα ίδια δέντρα ακόμη και αν δακρύζουν δίνουν μια μαστίχα άοσμη, σκούρα και σε πολύ μικρές ποσότητες;
Διότι αν και το μαστιχόδενδρο -ο σκίνος- φύεται σε πολλές από τις χώρες της ανατολικής Μεσογείου, μόνο στη Χίο μπορεί να δίνει τη μαστίχα που γνωρίζουμε και που ουσιαστικά είναι ο χυμός που βγαίνει από τον κορμό και τα κλαδιά του μαστιχόδενδρου όταν αυτά χαράσονται με ένα ειδικό τρόπο που ονομάζεται «κέντημα». Και μάλιστα όχι σε όλο το νησί, αλλά μόνο στα νότια του νησιού, στην περιοχή όπου βρίσκονται τα Μαστιχοχώρια. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι τα Λιθί, Βέσσα, Ελάτα, Μεστά, Ολύμποι, Πυργί, Αρμόλια, Καλαμωτή, Πατρικά, Φλάτσια, Νένητα, Βουνό, Κοινή, Παγίδα, Καταρράκτης, Έξω Διδύμα, Μέσα Διδύμα, Μερμήγκι, Θολοποτάμι, Καλλιμασιά, Νεοχώρι, Θυμιανά, Βαβίλοι, Άγιος Γεώργιος Συκούσης, τα οποία αποτελούσαν και τον Καποδιστριακό Δήμο Μαστιχοχωρίων.
Περίπου 3 εκατομμύρια μαστιχόδεντρα υπάρχουν στο νησί. Ένα δέντρο αποδίδει συνήθως από 100 γραμμάρια μέχρι και 350 γραμμάρια καθαρής μαστίχας, με τη συνολική παραγωγή να φτάνει τους 150 τόνους από οποίους οι 80 με 90 εξάγονται. Γενικά, το μαστιχόδεντρο ή σχοίνος ή pistacia lentiscus είναι ένα δέντρο που δύσκολα πιάνει. Η φροντίδα του δεν είναι ιδιαίτερη, αλλά η συλλογή και ο καθαρισμός καθιστούν επίπονη τη διαδικασία παραγωγής της. Για να καθαριστούν 20 – 30 κιλά μαστίχας μπορεί να ασχολείται κάποιος 3 μήνες αφού όλη η εργασία γίνεται στο χέρι με τσιμπιδάκια, κόκκο – κόκκο.
Όσον αφορά την χρήση του στη μαγειρική, πρέπει να πούμε ότι είναι εξαιρετικά δύσκολη. Γιατί πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο και εκφραστικό προϊόν που για να μην υπερκαλύπτει τις άλλες γεύσεις πρέπει να χρησιμοποιείτε με σύνεση. Λίγη μαστίχα κάνει μια απλή κρέμα καραμελέ ή μπρυλέ, γαστρονομική δημιουργία και αναδεικνύει ένα μιλφέιγ σε γκουρμέ λιχουδιά. Δεν είναι τυχαία η θερμή υποδοχή που είχαν τα καταστήματα με προϊόντα μαστίχας που άνοιξαν σε όλες τις μεγαλουπόλεις του κόσμου, όπου η μαστίχα θεωρείται εξωτικό και σπάνιο προϊόν, με πολλές ευεργετικές ιδιότητες στην υγεία και έτσι, χρησιμοποιείται και για την παρασκευή και καλλυντικών αλλά και φαρμάκων.
Συγκεκριμένα, δρα κατασταλτικά στην υψηλή αρτηριακή υπέρταση και μειώνει τη γλυκόζη στο αίμα, ενώ βελτιώνει την HDL («καλή») χοληστερόλη και μειώνει την LDL («κακή») χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια. Σημαντικότερη όμως είναι η αποδεδειγμένη θεραπευτική της δράση στις στομαχικές ενοχλήσεις και στις γαστρεντερικές διαταραχές. Μεταξύ αυτών, η νόσος Crohn, η γαστρίτιδα, το έλκος και η δυσπεψία είναι μερικές παθήσεις οι οποίες δείχνουν σημάδια ανακούφισης μετά από κατανάλωση μαστίχας, ενώ έχει επιβεβαιωθεί η αντιμικροβιακή της δράση έναντι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. Τέλος, η μάσησή της διατηρεί τα ούλα υγιή και, εξισορροπεί το ph του στόματος και βοηθάει στη αντιμετώπιση της ουλίτιδας.
