Δεκαπενταύγουστος! Οι Χριστιανοί σε κάθε γωνιά της χώρας γιορτάζουν και το Zeitgeist σάς παρουσιάζει τις 10 πιο εμβληματικές Παναγίες της Ελλάδας.
Όλη η Ελλάδα γιορτάζει σήμερα! Όχι μόνο γιατί η Κοίμηση της Θεοτόκου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθοδοξίας, αλλά γιατί και σε κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα της χώρας υπάρχει και ένα μεγάλο προσκύνημα της Παναγίας, που συγκεντρώνει πλήθη πιστών. Η έμπνευση, η δέηση, η ελπίδα, η κατάνυξη και η χαρά διαχέονται στους χρισταινούς που συρρέουν σε κάθε εκκλησία της Παναγίας και πανηγυρίζουν, διότι η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι πένθιμο γεγονός για τον λαό, καθώς η Παναγία μετέστη προς την αιώνια ζωή. Όλες, πάντως, οι Παναγίες θεωρούνται το ίδιο θαυματουργές και όλες ξέρουν να ακούν και να συνερίζονται τον πόνο του πιστού που τις καλούν με ταπείνωση και πίστη. Επίσης, όλες έχουν ιδιαίτερη ιστορία, την οποία αξίζει να γνωρίσει κάποιος και να ανακαλύψει.
Παναγία Τήνου
Ο ναός της Ευαγγελιστρίας της Τήνου είναι ένα επιβλητικό οικοδόμημα από λευκό μάρμαρο (με προέλευση από τη Δήλο), που αποτελεί το πρώτο αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο του απελευθερωμένου ελληνικού έθνους. Βρίσκεται σε περίοπτη θέση στη Χώρα του νησιού και χτίστηκε εκεί που βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Στα αριστερά της εισόδου από την κεντρική πύλη βρίσκεται το εικονοστάσι, στο οποίο φυλάσσεται η εικόνα της Παναγίας, η οποία είναι γεμάτη από τα τάματα των πιστών, όπως και παντού στο εσωτερικό.
Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Το μοναστήρι της Τήνου απέχει μερικά χιλιόμετρα από το λιμάνι και τον μεγαλοπρεπή ναό της Θεοτόκου, στην ορεινή θέση Κεχροβούνι και συμπληρώνει το προσκύνημα στη Μεγαλόχαρη. Η Αρχιτεκτονική τής Μονής είναι απλή και θυμίζει νησιώτικο χωριό, με τις καμάρες, τα σκαλοπάτια και τα πέτρινα μπαλκόνια. Από την Μονή πέρασαν κατά καιρούς, σπουδαίες και αξιόλογες μοναχές. Η μοναχή όμως πού με την παρουσία της λάμπρυνε τη μονή είναι η Οσία Πελαγία στην οποία οφείλεται και η εύρεση της διάσημης θαυματουργής εικόνας, στις 30 Ιανουαρίου 1823. Το μοναστήρι διαθέτει αρκετά κειμήλια. Παλαιότερα στη μονή ζούσαν εκατοντάδες μοναχές, αλλά σήμερα έχει μειωθεί σημαντικά ο αριθμός τους. Δεν παύει, όμως, να προσελκύει όχι μόνο τους πιστούς αλλά και κάθε επισκέπτη της Τήνου. Σήμερα μπορεί κανείς να επισκεφτεί το κελί της Αγίας Πελαγίας, που έχει µείνει αναλλοίωτο, να προσκυνήσει την κάρα της, αλλά και να περιπλανηθεί στα στενά δροµάκια της Μονής, απολαμβάνοντας την ηρεµία.
Ιερά Μονή Χοζοβιώτισσας
Βρίσκεται στην Αμοργό και αποτελεί ένα υπέροχο δείγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής. Κτίστηκε γύρω στον 11ο αιώνα μ.Χ. από το βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ Κομνηνό. Στο μοναστήρι υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που σύμφωνα με την παράδοση ήρθε από την πόλη Χόζοβα της Παλαιστίνης, με περιπετειώδη τρόπο. Το όνομα «Χοζοβιώτισσα» συσχετίζεται επίσης και με το μοναστήρι του Χοτζεβά, επίσης στην Παλαιστίνη. Είναι αντρικό μοναστήρι και πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 21 Νοεμβρίου.
Μονή Ελώνης
Η συγκεκριμένη μονή βρίσκεται κοντά στο Λεωνίδιο και εντυπωσιάζει αμέσως τον επισκέπτη, λόγω της τοποθεσίας της: χτισμένη σε μία απότομη πλαγιά του Πάρνωνα, είναι λαξευμένη μέσα στον βράχο. Η ιστορία της ξεκινάει γύρω στο 1300, όταν με θαυματουργικό τρόπο βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας -στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι. Η νεότερη ιστορία του ξεκινάει πριν από περίπου 50 χρόνια, όταν το 1972 ανασυστάθηκε. Είχε προηγηθεί, το 1833, η διάλυσή του, λόγω του διατάγματος του Όθωνα «Περί διαλύσεων των Μοναστηριών» και ενώ είχε προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στην ελληνική επανάσταση. Στις 18 Αυγούστου 2006 η ιστορική εικόνα της Παναγίας κλάπηκε από τη μονή μαζί με τα αφιερώματα. Ευτυχώς, 38 ημέρες μετά η εικόνα βρέθηκε και ο δράστης συνελήφθη. Το μοναστήρι πανηγυρίζει τον Δεκαπενταύγουστο -είναι αφιερωμένο στην Παναγία.
Μονή Μαλεβής
Γυναικείο μοναστήρι με παγκόσμια φήμη, λόγω της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας, η οποία μυροβλύζει. Η δημιουργία της αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Άγιος Πέτρος, στα σύνορα Λακωνίας και Αρκαδίας, μέσα στα έλατα και σε υψόμετρο περίπου 1000 μέτρων. Η πρώτη κτίση εντοπίζεται γύρω στο 700 μ. Χ. και πέρασε από διάφορες φάσεις, ακμής και καταστροφών. Από τα μέσα του περασμένου αιώνα το μοναστήρι μετατράπηκε από αντρικό σε γυναικείο.
Ιερά Μονή Προυσού
Απέχει τριάντα χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, το Καρπενήσι, σε ένα τοπίο επιβλητικό, σε απόκρημνη, βραχώδη περιοχή μεταξύ των βουνών Χελιδόνα, Καλιακούδα και της οροσειράς του Τυμφρηστού, η οποία είναι κατάφυτη από έλατα. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου (στην Απόδοση της Κοίμησης). Το όνομα της Μονής οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της «Παναγίας Προυσιώτισσας». Η εικόνα αυτή προέρχεται από την Προύσα της Μικράς Ασίας και εικάζεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα, όταν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Θεόφιλος, ο οποίος ήταν εικονομάχος. Η εικόνα της Παναγίας βρισκόταν σε ναό της Προύσας, αλλά υπό τον φόβο ότι θα καταστραφεί βάσει διατάγματος του Αυτοκράτορα, φυγαδεύτηκε στη Στερεά Ελλάδα, με πολλά θαύματα να συμβαίνουν κατά τη μεταφορά της εκεί. Η παράδοση συνδέει το καταφύγιο της εικόνας με τη σημερινή τοποθεσία της Μονής.
Παναγία Εκατονταπυλιανή
Βρίσκεται στην Παροικία της Πάρου, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι και είναι ένας από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς. Η ονομασία θεωρείται ότι έχει προκύψει από το ακόλουθο απόσπασμα: «Ενενήντα εννέα φανερές πόρτες έχει η Καταπολιανή. Η εκατοστή είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Θα φανεί η πόρτα αυτή και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη». Όσον αφορά την ίδρυσή της, σύμφωνα με την πιο στοιχειοθετημένη εκδοχή, όταν η Αγία Ελένη, μητέρα του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, πήγαινε στην Παλαιστίνη για να βρει τον Τίμιο Σταυρό, σταμάτησε με το πλοίο της στην Πάρο. Κοντά στο λιμάνι, στη θέση που βρίσκεται η Εκατονταπυλιανή, υπήρχε τότε ένας μικρός ναός. Σε αυτόν το ναό προσευχήθηκε και έκανε ένα τάμα: Αν βρει τον Τίμιο Σταυρό, να κτίσει στη θέση αυτή έναν μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε, βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και, πραγματοποιώντας το τάμα της, ανέγειρε τον ναό. Μια άλλη παράδοση αναφέρει ότι η Αγία Ελένη δεν πρόφτασε να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή της. Έδωσε όμως εντολή στον γιο της, ο οποίος εκπλήρωσε το τάμα. Από την ολοκλήρωση του και μέχρι τη σύγχρονη εποχή, βίωσε καταστροφές και ανακαινίσεις. Τη δεκαετία του 60, ο αείμνηστος αρχαιολόγος αρχιτέκτονας και ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος του έδωσε την τωρινή μορφή, όπως ακριβώς ήταν στην εποχή του Ιουστινιανού. Στη νότια πλευρά του μεγάλου ναού, βρίσκεται το αρχαίο Βαπτιστήριο του 4ου αιώνα, το αρχαιότερο και καλύτερα διατηρημένο σε όλη την Ορθόδοξη Ανατολή.
Μονή Εικοσιφοινίσσης
Θρησκευτικό κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας εδώ και αιώνες, βρίσκεται σε υψόμετρο 700 και πλέον μέτρων, στη βόρεια πλευρά του όρους Παγγαίου. Διοικητικά ανήκει στο Νομό Σερρών, αλλά εκκλησιαστικά υπάγεται στη Μητρόπολη Δράμας. Η ίδρυση της Μονής ανάγεται στα χρόνια του επισκόπου Φιλίππων Σώζοντος, ο οποίος έλαβε μέρος στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας (451 μ.Χ.). Αυτός ίδρυσε, περί το 450 μ.Χ., ναό και μοναστικό οικισμό στη θέση Βίγλα, κοντά στη μονή. Ο μοναστικός οικισμός εγκαταλείφθηκε με την πάροδο των ετών και η μονή ιδρύθηκε ουσιαστικά από τον Άγιο Γερμανό στις αρχές του 10ου αιώνα. Σήμερα η μονή είναι γυναικεία και διαθέτει δυνατότητες φιλοξενίας εκατοντάδων ανθρώπων, θεωρείται, δε, κόσμημα του Ορθόδοξου Μοναχισμού. Πόλος έλξης η «αχειροποίητος εικόνα της Θεοτόκου», την οποία κάθε χρόνο προσκυνούν δεκάδες χιλιάδες πιστοί.
Παναγία Σουμελά
Η φοβερή ιστορία της Παναγίας Σουμελά έχει ως επίκεντρο τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου, η οποία αποδίδεται στον Απόστολο και Ευαγγελιστή Λουκά. Το όνομα Σουμελά ετυμολογείται από το όρος Μελά και το ποντιακό ιδίωμα «σού», που σημαίνει «εις το» (Σουμελά= εις του Μελά). Στα τέλη του 4ου μ. Χ. αιώνα η εικόνα βρίσκεται στο όρος Μελά, σε απόσταση 45 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα του Εύξεινου Πόντου, την Τραπεζούντα. Το 386 μ.Χ. οι Αθηναίοι μοναχοί Βαρνάβας και Σωφρόνιος ιδρύουν το ομώνυμο μοναστήρι όπου ως τον ξεριζωμό των Ελλήνων και την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1922-1923, έζησαν εκατοντάδες μοναχοί και ασκητές. Με ενέργειες του Ελευθερίου Βενιζέλου η θαυματουργή εικόνα που είχε μείνει στον Πόντο, επέστρεψε στην Αθήνα και φιλοξενήθηκε για περίπου 20 χρόνια στο Βυζαντινό Μουσείο. Από εκεί αρχίζει μία νέα διαδρομή: Το 1951 ιδρύεται στη Θεσσαλονίκη το σωματείο Παναγία Σουμελά με πρωτεργάτη τον γιατρό Φίλωνα Κτενίδη από την Κρωμνή του Πόντου και το 1952 ύστερα από σοβαρές και υπεύθυνες προσπάθειες η εικόνα της Παναγίας ενθρονίστηκε στον ναό που χτίστηκε στο όρος Βέρμιο σε περιοχή που παραχώρησε η κοινότητα Καστανιάς, στην Ημαθία, 20 χιλιόμετρα από τη Νάουσα. Εκεί κάθε χρόνο υποδέχεται χιλιάδες πιστούς που συρρέουν από όλα τα μήκη και πλάτη της χώρας.
Μονή Οδηγήτριας
Βρίσκεται πάνω στον ορεινό όγκο των Αστερουσίων Ορέων, στα νότια του νομού Ηρακλείου (κοντά στο Τυμπάκι), που αποκαλούνται και «Άγιον Όρος» της Κρήτης. Και αυτό γιατί τα Αστερούσια υπήρξαν η κοιτίδα του Χριστιανισμού και αναπτύχθηκε σε αυτά πλούσια μοναστική και ασκητική παράδοση με κέντρο το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο. Θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Κρήτης αφού αναφέρεται σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα (Ηράκλειου) το 1393. Στην μονή υπάγονται και πλήθος ερημητηρίων, αλλά και εξωκκλησιών με αξιόλογες τοιχογραφίες, αλλά και το προγενέστερο αυτής μοναστικό κέντρο των Αγίων Ευτυχιανών, όπου κατά την παράδοση ετάφησαν οι Άγιοι Ευτύχιος, Ευτυχιανός και Κασσιανή οι αυτάδελφοι. Είναι ανδρικό και είναι αφιερωμένο στην Παναγία.
